پارلمان لبنان تاریخ ۹ ژانویه ۲۰۲۵ را برای برگزاری جلسه انتخاب رئیس‌جمهور اعلام کرد. این اعلامیه که توسط نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان، در روز پنج‌شنبه ۲۸ نوامبر (۸ آذر) صورت گرفت، به عنوان گامی برای پایان دادن به دو سال بحران سیاسی این کشور و پس از توافق آتش‌بس شکننده بین حزب‌الله و اسرائیل اعلام شده است.

ریاست‌جمهوری خالی و بحران رهبری

از سال ۲۰۲۲، لبنان بدون رئیس‌جمهور بوده است. در این مدت، کشور تحت مدیریت یک دولت موقت قرار داشت، در حالی که جنگ میان حزب‌الله و اسرائیل بخش‌های وسیعی از جنوب لبنان را ویران کرد. بری در جلسه پارلمان گفت: «من به خود قول داده بودم که به محض برقراری آتش‌بس، تاریخ جلسه انتخاب رئیس‌جمهور را تعیین کنم.»

براساس ساختار سیاسی لبنان، ریاست‌جمهوری به طور سنتی به یک مسیحی مارونی می‌رسد. در روند انتخاب رئیس‌جمهور، نمایندگان مجلس ابتدا باید با دو سوم آراء به توافق برسند و سپس در دورهای بعدی رأی‌گیری با اکثریت نسبی، رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود.

مشکلات سیاسی قبل و بعد از جنگ

بحران سیاسی پیش از جنگ ناشی از عدم توانایی احزاب در کسب حمایت کافی برای نامزدهای خود بود. به گفته دیانا منهیم، مدیر موقت گروه اصلاحات "کلنا اراده"، جنگ بهانه‌ای برای تعویق انتخابات شد، زیرا احزاب منتظر نتایج درگیری بودند. او گفت: «همه می‌خواستند ببینند این جنگ چگونه به پایان می‌رسد تا بر اساس آن تصمیم‌گیری کنند.»

جنگ میان حزب‌الله و اسرائیل، که در پی حملات حماس به اسرائیل در اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، فرصتی برای ایران فراهم کرد تا اختلال بیشتری در روندهای سیاسی لبنان ایجاد کند. با پایان جنگ و آتش‌بس، ایران به‌دنبال تثبیت نفوذ خود در انتخاب رئیس‌جمهور جدید لبنان است.

تحلیل‌گران بر این باورند که تهران از طریق حزب‌الله تلاش می‌کند تا نامزدی را که بیشترین هماهنگی با اهداف استراتژیک جمهوری اسلامی دارد، به کرسی ریاست‌جمهوری برساند. این تلاش‌ها می‌تواند شامل فشار بر نمایندگان پارلمان و جلب حمایت جناح‌های دیگر سیاسی باشد.

با این حال ضربات سنگینی که حزب‌الله در ماه‌های اخیر متحمل شده است و کشته شدن سرانش می‌تواند برنامه‌ّهای تهران را با مشکلات جدی روبه‌رو کند.

در طول جنگ، بیش از ۳۸۰۰ لبنانی و ۱۴۰ اسرائیلی کشته شدند. حملات موشکی، راکتی و پهپادی حزب‌الله به شمال اسرائیل باعث تخلیه ۶۰ هزار نفر از ساکنان این مناطق شد. با این حال، حزب‌الله متحمل خسارات سنگینی شد، از جمله کشته شدن حسن نصرالله، رهبر قدرتمند این گروه، و نابودی بخش قابل توجهی از تسلیحات و زیرساخت‌های آن.

وضعیت آتش‌بس و مناطق مرزی

آتش‌بس میان حزب‌الله و اسرائیل با میانجیگری ایالات متحده حاصل شد. این توافق شامل خروج تدریجی نیروهای هر دو طرف از جنوب لبنان طی ۶۰ روز است. همچنین، نیروهای ارتش لبنان و صلح‌بانان سازمان ملل متحد در منطقه مستقر خواهند شد و نظارت بر اجرای این توافق توسط یک مکانیزم آمریکایی انجام می‌شود.

با وجود آتش‌بس، تنش‌ها همچنان در مرز وجود دارد. صبح پنجشنبه، ارتش اسرائیل به ساکنان جنوب لبنان هشدار داد که نزدیک شدن به مناطق مرزی خطرناک است. گلوله‌باران‌های پراکنده نیز ادامه داشت و در یکی از این حملات در روستای مرقبه، دو نفر زخمی شدند.

انتخاب رئیس‌جمهور جدید می‌تواند راهی برای خروج لبنان از بحران سیاسی باشد، اما این روند به دلیل پیچیدگی‌های سیاسی داخلی و آثار پس از جنگ با چالش‌های بزرگی روبه‌رو خواهد بود. بسیاری از ناظران امیدوارند که این انتخابات به تقویت ثبات و بازسازی لبنان کمک کند.