دندانپزشکان ژاپنی در حال آزمایش داروی پیشرفته‌‌ای‌اند که امیدوارند جایگزین مناسبی برای پروتز و ایمپلنت دندان شود و بتواند به افرادی که دندان‌هایشان را از دست داده‌اند، کمک کند دوباره دندان دربیاورند. 

برخلاف خزندگان و ماهی‌ها که معمولا دندان‌هایشان به طور منظم جایگزین می‌شود، در انسان‌ها و اکثر پستانداران تنها دو مجموعه دندان‌ (شیری و اصلی) می‌رویند. اما به گفته کاتسو تاکاهاشی، رئیس بخش جراحی دندان بیمارستان مرکز تحقیقات پزشکی کیتانو اوزاکا، جوانه‌‌های نهفته نسل سوم دندان‌ زیر لثه‌ها پنهان‌اند.

به گزارش تایمز ژاپن، تیم او در ماه اکتبر آزمایش‌های بالینی را در بیمارستان دانشگاه کیوتو آغاز کرد و برای افراد تحت آزمایش، دارویی آزمایشی را تجویز کرد که به گفته آنان، پتانسیل فعال‌سازی رشد این دندان‌های پنهان را دارد.

تاکاهاشی می‌گوید که این فناوری برای جهان «کاملا جدید» است. 

روش‌‌ درمانی پروتزگذاری برای دندان‌هایی که به دلیل پوسیدگی، بیماری یا آسیب‌دیدگی از بین رفته‌اند، اغلب پرهزینه و تهاجمی‌اند. بنابراین رویش دوباره دندان‌های طبیعی قطعا مزایای بسیاری دارد.

آزمایش روی موش‌ها نشان داد مسدود‌ کردن پروتئینی به نام «یو‌اس‌ای‌جی-۱» (USAG-1) می‌تواند نسل سوم دندان‌ها را بیدار کند. محققان عکس‌های آزمایشگاهی از رشد دوباره دندان‌های این حیوانات منتشر کرده‌اند. این تیم تحقیقاتی در مطالعه‌ای که سال گذشته منتشر شد، اعلام کرده بود که «درمان با آنتی‌بادی در موش‌ها برای بازسازی دندان موثر است و می‌تواند پیشرفتی در درمان ناهنجاری‌های دندانی انسان‌ها باشد».

این تازه آغاز راه است 

اولویت محققان در حال حاضر بیمارانی‌اند که پس از تولد شش دندان دائمی یا بیشتر را از دست می‌دهند. این وضعیت که حدود یک درصد افراد در جهان با آن مواجه‌اند، باعث می‌شود در جویدن بسیار مشکل داشته باشند. به گفته تاکاهاشی، در ژاپن، افرادی که این مشکل را دارند، بیشتر دوران نوجوانی‌شان ماسک می‌زنند تا شکاف‌های درون دهانشان را پنهان کنند. او تاکید می‌کند که این داروی جدید می‌تواند تحولی بزرگ در زندگی این افراد به‌ وجود آورد. 

به‌این ترتیب جامعه هدف این دارو عمدتا کودکان‌اند و محققان قصد دارند آن را به‌زودی و به احتمال زیاد در سال ۲۰۳۰ در دسترس قرار دهند.

انگری کانگ، استاد دندانپزشکی دانشگاه کویین مری لندن، تنها یک تحقیق دیگر را می‌شناسد که به همین ترتیب می‌کوشد با استفاده از پادتن‌ها به رشد مجدد دندان‌ها کمک کند اما او معتقد است که تیم تاکاهاشی پیشروتر است. بخشی از آن به این دلیل است که داروی آنتی‌بادی که پروتئینی مشابه با یو‌اس‌ای‌جی‌ــ۱ را هدف قرار می‌دهد، در حال حاضر برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شود.

او گفت: «رقابت برای بازسازی دندان‌های انسان یک مسابقه دو سرعت نیست. بیشتر شبیه یکسری ماراتون‌های پیوسته است و ما تازه در آغاز کاریم.»

چنگفی ژانگ، استاد بالینی ریشه‌درمانی دانشگاه هنگ‌کنگ، هم روش تاکاهاشی را «نوآورانه و دارای پتانسیل» توصیف می‌کند.

او می‌افزاید: «این ادعا که انسان‌ها جوانه‌های دندانی پنهانی دارند که می‌تواند به رویش دندان‌های نسل سوم منجر شود، هم انقلابی است و هم جنجالی.»

با این حال ژانگ هشدار داد که نتایج آزمایش‌ روی حیوانات همیشه قابل‌تعمیم به انسان‌ها نیست.

نتایج آزمایش‌های حیوانی این سوال را مطرح می‌کند که آیا دندان‌های بازسازی‌شده از طریق این روش تحقیقاتی قادر خواهند بود هم به‌طور کاربردی و از نظر ظاهری جایگزین دندان‌های از دست رفته شوند و آیا در جای درست خواهند رویید؟ 

 تاکاهاشی می‌گوید که محل رویش را می‌توان از طریق محل تزریق دارو کنترل کرد و اگر در جای نامناسبی رشد کردند، هم می‌توان آن‌ها از طریق ارتودنسی یا پیوند، جابه‌جا کرد.

در اولین آزمایش بالینی روی انسان هدف اصلی ارزیابی ایمنی دارو بود، نه آزمایش اثربخشی آن در بازسازی دندان‌ها. بنابراین، برای این آزمایش از شرکت‌کنندگانی استفاده شد که بالغ و سالم‌اند و حداقل یک دندان از دست داده‌اند نه کسانی که از بدو تولد با این مشکل مواجه‌اند. با این حال، تاکاهاشی احتمال می‌دهد طی این مرحله هم برای برخی شرکت‌کنندگان دندان جدیدی رشد کند.

اگر چنین شود، محققان تایید خواهند کرد که دارو می‌تواند برای افرادی که دندان‌هایشان را به دلایل مختلف از دست داده‌اند موثر باشد که یک موفقیت پزشکی بزرگ خواهد بود. تاکاهاشی می‌گوید: «اگر این اتفاق بیفتد، من خیلی خوشحال خواهم شد.»

این خبر می‌تواند به‌ویژه در ژاپن که دومین جمعیت پیر جهان را دارد، خبر خوشایندی باشد. داده‌های وزارت بهداشت ژاپن نشان می‌دهند که بیش از ۹۰ درصد از افرادی که ۷۵ سال یا بیشتر سن دارند، حداقل یک دندان از دست رفته دارند.

تاکاهاشی اضافه کرد: «انتظار داریم که فناوری ما بتواند به‌طور مستقیم، میانگین امید به زندگی سالم را افزایش دهد.»