ممنوعیت ارز دیجیتال در افغانستان؛ اعضای طالبان در بازار میم‌کوین‌ها حضور دارند

بانک مرکزی طالبان در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که معاملات رمزارزی در افغانستان ممنوع است

ترکیبی از عکسی از بازار شهزاده کابل و نمادهای میم‌کوین‌های شیبا اینو و دوج‌کوین‌ــ moneymarket786/X

با وجود اینکه رژیم طالبان فعالیت در بازار رمز ارز را ممنوع کرده و این کار را «کلاهبرداری» و خلاف شریعت اسلامی می‌داند، برخی اعضای این گروه برای درآمدزایی در بازار رمزارزها فعالیت می‌کنند.

وب‌سایت خبری کریپتو پولیتن (Cryptopolitan) که خبرهای مربوط به بازار رمزارز را دنبال می‌کند و اطلاعات این بازار را به صورت لحظه‌به‌لحظه ارائه می‌دهد، در مطلبی نوشت که میم‌کوین‌هایی مانند شیبا اینو (SHIB) و دوج‌کوین (DOGE) در میان اعضای طالبان محبوب‌اند و آنان این میم‌کوین‌ها را در بازار رمزارز خریدوفروش می‌کنند.

طالبان پس از بازگشت به قدرت، محدودیت‌های فراوانی را در بخش‌های مختلف جامعه افغانستان وضع کردند. در این میان، ممنوعیت ارز دیجیتال که استفاده از آن به‌طور فزاینده‌ای در حال گسترش بود، بسیاری از صرافی‌ها و کاربران این ارز را که در سال‌های اخیر روی آن سرمایه‌گذاری کرده بودند، به ورشکستگی کشاند. بانک مرکزی طالبان شهریور ۱۴۰۱ اعلام کرد که استفاده از این ارز ممنوع است و افرادی که از این ممنوعیت سرپیچی کنند، مجازات خواهند شد. در پی این تصمیم، چندین صراف و کاربر رمزارزها در شهرهایی مانند هرات بازداشت و جریمه شدند.

وب‌سایت کریپتو پولیتن نوشته است که اعضای طالبان به دلیل محدودیت‌های رهبر این گروه برای استفاده از رمزارز، «به صورت مخفیانه وارد بازار شده‌اند». این وب‌سایت افزود: «تناقض و تلاش برای سودآوری حدومرزی نمی‌شناسد.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در ماه‌های نخست سلطه طالبان بر افغانستان، به دلیل متوقف شدن فعالیت سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی، خروج سرمایه از کشور، از بین رفتن فرصت‌های شغلی و تحریم‌های بین‌المللی علیه طالبان، اقتصاد افغانستان به مرز فروپاشی رسید و بسیاری از جوانان از طریق فعالیت در بازار رمزارز درآمدزایی می‌کردند. بر اساس گزارشی از بلومبرگ، افغانستان در سال ۲۰۲۰ یکی از ۲۰ کشور با بیشترین استفاده از رمزارز نسبت به جمعیتش بود.

در یک مستند که «تابو تی‌وی» از داخل افغانستان تهیه کرده، یکی از اعضای طالبان اذعان کرده که از شیبا اینو سود برده، اما همه آن را به دلیل «خرید در اوج قیمت و فروش در پایین‌ترین سطح» از دست داده است. دیگری هم به معاملات سودآور دوج‌کوین خود افتخارمی‌کند.

کریپتو پولیتن همچنین اشاره کرده که تناقض در عملکرد طالبان باعث شده است که این گروه در شبکه‌های اجتماعی با لقب «برادران طالب» (Talibros) شناخته شوند. در حالی که طالبان علیه رمزارزها برای مردم عادی اقدام می‌کند، اعضای این گروه ظاهرا مخفیانه در این عرصه فعالیت می‌کنند. این دوگانگی عملکرد طالبان در دیگر زمینه‌ها نیز مشاهده شده است؛ برای مثال، ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان در حالی که دختران برخی رهبران این گروه در کشورهای مختلف تحصیل می‌کنند، انتقادهای زیادی را به همراه داشته است.

در ابتدا، رمزارزها به دلیل کمک به افغان‌ها برای دور زدن محدودیت‌های بانکی و تحریم‌ها تحمل می‌شد. خانواده‌ها از کیف‌پول‌های دیجیتال برای دریافت حواله استفاده می‌کردند و برنامه‌هایی مانند HesabPay در شهرهای بزرگ این کشور رونق گرفتند. اما این سرمایه‌گذاری‌ها و تلاش‌های کاربران پس از تصمیم طالبان برای ممنوعیت معاملات رمزارزی به هدر رفت.

در سال‌های اخیر، مراکزی برای آموزش چگونگی استفاده از رمزارز نیز در شهرهای بزرگ افغانستان، به‌ویژه کابل، تاسیس شده بود و افرادی از طریق تدریس و ارائه آموزش در این زمینه درآمد کسب می‌کردند. پس از آنکه بانک مرکزی افغانستان تحت کنترل طالبان بازار رمزارز را کلاهبرداری خواند و آن را ممنوع کرد، برخی مقام‌های این گروه مدعی شدند که معاملات رمزارزی نوعی قمار است و زمینه فریب و کلاهبرداری را تسهیل می‌کند و به مردم آسیب می‌رساند.

برخلاف افغانستان، استفاده از رمزارزها در ایران و پاکستان طی سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته است. در ایران، حدود۱۰ تا ۱۵ میلیون نفر ارز دیجیتال دارند. حجم معاملات رمزارزی نیز در نیمه اول سال جاری به ۲۰ درصد از ارزش معاملات بورس ایران رسیده که نشان‌دهنده علاقه گسترده ایرانیان به این فناوری است. در حالی که استخراج رمزارز به‌عنوان یک صنعت پذیرفته شده و قانونی است، استفاده از این ارزها برای مبادلات داخلی همچنان غیرمجاز است. به‌رغم این محدودیت‌ها، برای بسیاری از مردم و کسب‌وکارها، رمزارزها به دلیل وجود تحریم‌های اقتصادی و محدودیت‌های بین‌المللی، یک جایگزین مالی جذاب شناخته می‌شوند.

در پاکستان نیز هرچند آمار دقیقی از تعداد کاربران ارزهای دیجیتال در دسترس نیست، علاقه به این فناوری به‌طور مداوم در حال افزایش است. دولت پاکستان اخیرا برای قانونی کردن رمزارزها اقدام‌هایی را آغاز کرده است. بانک مرکزی پاکستان اوایل سال ۲۰۲۴ پیشنهادی ارائه کرد که در صورت تصویب، رمزارزها و سایر دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان پول قانونی به رسمیت شناخته خواهند شد. این اقدام‌ها نشان‌دهنده رویکرد مثبت دولت به این حوزه است که می‌تواند فرصت‌های اقتصادی جدیدی برای مردم پاکستان فراهم کند.