مانموهان سینگ، نخست‌وزیر پیشین هند و از چهره‌های سیاسی محبوب این کشور، پنج‌شنبه، ششم دی‌ماه (۲۶ دسامبر)، در ۹۲ سالگی درگذشت. حکومت هند در اقدامی کم‌سابقه به این مناسبت هفت روز عزای عمومی اعلام کرد. حکومت هند اعلام کرد که عزای عمومی از ۲۶ دسامبر تا یکم ژانویه برقرار است و «در طول این مدت پرچم ملی در تمام موسسات دولتی ایالتی نیمه‌برافراشته درمی‌آید و تمام برنامه‌های رسمی سرگرمی لغو می‌شوند».

نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند در پیامی به مناسبت درگذشت مانموهان سینگ گفت او «به نسل‌های آینده آموخت که چگونه از سختی‌ها عبور کنند و به موفقیت‌های بزرگ دست یابند».

مودی گفت سینگ «به‌مثابه فردی مهربان، اقتصاددانی برجسته، و رهبری متعهد به اصلاحات در یادها باقی خواهد ماند.»

GfyGUbuWsAEl1w9.jpeg

 مانموهان سینگ، متولد ۲۶ سپتامبر ۱۹۳۲ در منطقه گاه، در ایالت پنجاب (اکنون در پاکستان) بود و از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ در مقام سیزدهمین نخست‌وزیر هند خدمت کرد. 

او اولین سیک بود که این مقام را به دست آورد و نقش مهمی در شکل‌گیری مسیر اقتصادی مدرن هند ایفا کرد. مسیر تحصیلی او، تحصیل در دانشگاه پنجاب، دانشگاه کمبریج و دریافت دکترای اقتصاد از دانشگاه آکسفورد، او را به‌منزله یک رهبر برجسته معرفی کرد.  پس از استقلال هند و تقسیم این شبه‌قاره در سال ۱۹۴۷، اگر درگیری‌های مذهبی رخ نمی‌داد شاید مانموهان سینگ در زادگاهش در پنجاب پاکستان می‌ماند و شهروند این کشور می‌شد، اما درگیری‌های مذهبی خانواده سینگ و میلیون‌ها نفر را وادار به مهاجرت کرد.

مانموهان سینگ پیش از تصدی مقام نخست‌وزیری، مسئولیت‌های کلیدی مانند مشاور ارشد اقتصادی، ریاست بانک مرکزی هند و وزارت دارایی را برعهده داشت. در دوران وزارت دارایی از ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۶، او اصلاحات اقتصادی تحول‌آفرینی را اجرا کرد که اقتصاد هند را از اقتصادی بسته به بازار آزاد و جهانی تبدیل کرد، حرکتی که مدرنیزاسیون اقتصاد هند شناخته می‌شود. 

در این مطلب به شش دستاورد مهم مانموهان سینگ در جریان ۱۰ سال نخست‌وزیری‌اش می‌پردازیم. 

رشد و ثبات اقتصادی

به نقل از ایندیا تی‌وی، در دوران نخست‌وزیری سینگ، هند به رشد اقتصادی مهمی دست یافت و میانگین رشد سالانه تولید ناخالص داخلی به ۷.۷ درصد رسید. براساس گزارش وزارت آمار و برنامه‌ریزی هند، تولید ناخالص داخلی کشور از حدود ۶۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ به نزدیک دو تریلیون دلار در سال ۲۰۱۴ افزایش یافت. این امر هند را به یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد جهان تبدیل کرد و به کاهش فقر و گسترش طبقه متوسط کمک کرد.

سیاست‌های اقتصادی سینگ بر پایه آزادسازی و اصلاحات بازار متمرکز بود. او ابتکارات اقتصادی‌اش را، که در مقام وزیر دارایی در سال ۱۹۹۱ آغاز کرده بود، ادامه داد و بخش‌هایی مانند ارتباطات، بیمه و خرده‌فروشی را به سرمایه‌گذاری خارجی باز کرد. براساس گزارش وبسایت «نالج پابلیشر» (Knowledge Publisher)، این اصلاحات باعث توسعه صنعتی و تثبیت نرخ تورم شد. هنگامی که بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸ رخ داد، دولت سینگ مقاومت اقتصادی هند را تضمین کرد. طبق گزارش بانک مرکزی هند، این کشور در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹،  نرخ رشد ۶.۷ درصدی را حفظ کرد، در حالی که بسیاری از کشورها با رکود شدید مواجه شدند. بسته‌های محرک اقتصادی و اصلاحات بانکی نقش مهمی در محافظت از موسسات مالی هند ایفا کردند. ایندیا تی‌وی نوشت که پروژه‌های زیرساختی مانند برنامه نوسازی شهری جواهر لعل نهرو و برنامه‌های برق‌رسانی روستایی نیز باعث افزایش یکپارچگی و فعالیت اقتصادی در سراسر هند شد.

ذخایر ارزی خارجی هند نیز در دوران سینگ به‌شکل قابل‌توجهی افزایش یافت. طبق گزارش بانک مرکزی هند، این ذخایر از ۱۱۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ به ۳۰۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ رسید و توانایی کشور را برای مقابله با شوک‌های خارجی تقویت کرد.

توافق هسته‌ای غیرنظامی با ایالات متحده

فایننشال تایمز درمورد روابط هند با جهان در دوره حکمرانی مانموهان سینگ نوشت که سینگ روابط صلح‌آمیزی با جهان داشت و در سال ۲۰۰۸ در مذاکره برای توافق هسته‌ای غیرنظامی با ایالات متحده نقش کلیدی ایفا کرد. طبق گزارش فایننشال تایم، این توافق به انزوای هسته‌ای هند پایان داد و دسترسی به فناوری و سوخت هسته‌ای را برای اهداف غیرنظامی فراهم کرد که امنیت انرژی هند را تقویت کرد و تغییری بزرگ در روابط بین‌المللی این کشور به وجود آورد.

اجرای قانون حق دسترسی به اطلاعات

در حالی که در سال‌های اخیر گزارش‌ سرکوب رسانه‌ها و خبرنگاران در هند افزایش یافته است، مانموهان سینگ در سال ۲۰۰۵ قانون حق دسترسی به اطلاعات  را تصویب کرد که به شهروندان اجازه می‌داد به اطلاعات نهادهای دولتی دسترسی پیدا کنند. بسیاری از کارشناسان این اقدام سینگ را عامل تقویت شفافیت دانستند و با استقبال از آن گفتند که این قانون پاسخ‌گویی در حکمرانی را ارتقا داد و دموکراسی را تقویت کرد.

قانون تضمین اشتغال روستایی ملی

ایندیا تی‌وی قانون تضمین اشتغال روستایی ملی را، که در سال ۲۰۰۵ معرفی شد، از دیگر ابتکارهای برجسته مانموهان سینگ در رفاه اجتماعی توصیف کرد و گفت این قانون باعث شد میلیون‌ها هندی به امکانات بهتر دست پیدا کنند. این برنامه ۱۰۰ روز اشتغال با دستمزد سالانه برای خانوارهای روستایی تضمین کرد و معیشت مناطق روستایی را بهبود بخشید.

براساس آمارهای موجود، حدود ۷۰ درصد جمعیت هند در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. جمعیت هند در سال ۲۰۲۴ یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر برآورد شده است و بر این اساس حدود ۹۸۰ میلیون نفر در روستاها زندگی می‌کنند. ایندیا تی‌وی افزود که قانون تضمین اشتغال‌زایی روستایی ملی نه‌تنها فقر را کاهش داد، که به توسعه روستایی ازطریق ایجاد دارایی‌های پایدار کمک کرد.

گسترش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

در دوران سینگ، سیاست‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به‌شکل قابل‌توجهی گسترش یافت و در بخش‌هایی مانند خرده‌فروشی، هواپیمایی و ارتباطات سرمایه‌گذاری‌های کلانی جذب شد. این سیاست‌ها رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و پیشرفت فناوری را در سراسر کشور تسهیل کرد.

اصلاحات آموزشی و قانون حق تحصیل

در سال ۲۰۰۹، دولت هند قانون حق آموزش رایگان و اجباری کودکان را تصویب و اجرا کرد. این ابتکار تضمین کرد که کودکان شش تا ۱۴ ساله رایگان آموزش ببینند و شکاف‌های آموزشی در سراسر هند کاهش یابد. این قانون باعث شد که میلیون‌ها کودک هندی فقیر بتوانند به مدرسه بروند و نرخ سواد در این کشور به‌سرعت بالا برود. براساس آمارها نرخ سواد در سال ۲۰۲۴ در هند ۷۶.۳۲ درصد است، در حالی که در سال ۲۰۰۱ حدود ۶۱.۱ درصد بود.

با درگذشت مانموهان سینگ، رسانه‌ها و مردم هند به گرامی‌داشت تلاش‌های او برای تحول اقتصاد و جامعه هند پرداختند. رسانه‌های هند نوشتند که میراث مانموهان سینگ، به‌منزله یک رهبر آینده‌نگر که چشم‌انداز اقتصادی و اجتماعی هند را متحول کرد، همچنان الهام‌بخش نسل‌های آینده است و دوران او نقطه عطفی در مسیر هند به‌سوی تبدیل شدن به یک قدرت اقتصادی جهانی بود.