افزایش نگران‌کننده انتشار کربن، کشف یک منبع جدید و غیرمنتظره عامل گرمایش جهانی و فروپاشی جریان‌های اقیانوسی از جمله حیرت‌برانگیزترین یافته‌های اقلیمی سال ۲۰۲۴ بودند. لایوساینس با انتشار گزارشی، فهرستی از مهم‌ترین رخدادهای مرتبط با تغییرات اقلیمی را در سالی که گذشت، ارائه کرده است.
دانشمندان می‌گویند امسال زمین سیگنال‌های واضحی فرستاد که نشان می‌دهد آب‌وهوای آن در حال گرم شدن است و به سوی قلمروهای ناشناخته حرکت می‌کند. سیلاب مرگباری که اسپانیا را فرا گرفت و مناطقی را زیر گل‌ولای مدفون کرد یا طوفان‌های مهیبی که یکی پس از دیگری سواحل فلوریدا را درنوردیدند، از جمله رخدادهای اقلیمی تلخ سال ۲۰۲۴ بودند.
دانشمندان پیش از این بارها به سیاست‌گذاران هشدار داده بودند که اگر کشورها میزان انتشار کربن خود را فورا کاهش ندهند، سیاره ما به مرحله‌ای حتی کنترل‌ناپذیرتر از گرمایش و آشفتگی اقلیمی وارد خواهد شد.
اما مهم‌ترین رخدادهای تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۴ چه بودند؟
هوش مصنوعی: تغییرات اقلیمی باعث کند شدن چرخش زمین می‌شود
پژوهشگران بر اساس داده‌های هوش مصنوعی، هشدار دادند که تغییرات اقلیمی می‌تواند سرعت چرخش زمین را تغییر دهد و روزهای ما را طولانی‌تر کند. آب شدن سریع یخ‌ها در مناطق قطبی باعث شدند آب در اقیانوس‌ها به‌ویژه در اطراف استوا جمع شود که این موجب برآمدگی سیاره در مرکز می‌شود و می‌تواند چرخش زمین را کند کند.
تغییر در چرخش زمین به این معنی است که روزها ممکن است اندکی طولانی‌تر شوند. البته انسان‌‌ها می‌توانند به‌راحتی و با معرفی ثانیه‌های منفی این تغییر را جبران کنند، اما برخی از کارشناسان می‌گویند اگر این آثار شدیدتر شوند، ممکن است بر سفرهای فضایی تاثیر بگذارد و سیستم‌های زمان‌سنجی در رایانه‌‌ها و گوشی‌های هوشمند را به هم بریزند.
عبور از هدف افزایش دمای ۱.۵ درجه سانتی‌گراد؛ زمین مدام گرم‌تر شده است
تحلیلی که در ماه ژوییه منتشر شد، نشان داد که زمین به مدت ۱۳ ماه متوالی‌ــ از ژوئن ۲۰۲۳ــ دمایی دست‌کم ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از میانگین دوره پیشاصنعتی ثبت کرده است. بر اساس این تحلیل، زمین هر ماه از ماه قبل گرم‌تر بوده که این نشان می‌دهد به‌طور مداوم از هدف ۱.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش مندرج در توافق پاریس عبور کرده است.
پژوهشگران می‌گویند عامل این دمای بالا تا حدی پدیده ال‌نینیو است؛ چرخه‌ای اقلیمی که به دمای بالاتر از میانگین در سراسر شرق و مرکز استوایی اقیانوس آرام منجر می‌شود. با این حال عامل اصلی آن تغییرات اقلیمی و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
کشف منبعی جدید و غیرمنتظره از گرمایش جهانی
پژوهشی که در ماه مه منتشر شد، نشان داد که کاهش اخیر انتشار گازهای گلخانه‌ای صنعت حمل‌ونقل دریایی، تصادفا گرمایش جهانی را تشدید کرده و به افزایش دمای بی‌سابقه اقیانوس‌ها کمک کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مقررات جدیدی که در سال ۲۰۲۰ برای کاهش انتشار دی‌اکسید گوگرد ناشی از صنعت حمل‌ونقل دریایی اعمال شد، انتشار این گاز را به میزان ۸۰ درصد کاهش داد. هرچند این اقدام برای کیفیت هوا بسیار مفید بود، به کاهش ذرات گوگرد منجر شد؛ ذراتی که بسیار بازتابنده بودند و پرتوهای خورشید را به فضا بازمی‌گردانند و به این ترتیب زمین را خنک می‌کردند.
هشدار پژوهشگران: زمین ممکن است تا سال ۲۰۳۰ دو درجه گرم‌تر شود
یک مطالعه جنجالی که در فوریه منتشر شد، نشان داد که گرمایش جهانی دست‌کم یک دهه جلوتر از پیش‌بینی‌های قبلی در حال پیشرفت است و تا سال ۲۰۳۰ زمین در مسیر رسیدن به دمای دو درجه سانتی‌گراد بالاتر از دوران پیش از صنعتی شدن قرار دارد.
پیش‌بینی‌های قبلی براورد کرده بودند که این سطح از گرمایش‌ــ بسته به میزان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای‌ــ بین سال‌های ۲۰۴۰ تا ۲۰۵۰ رخ خواهد داد.
دانشمندان درباره جریان‌های اقیانوس اطلس هشدار دادند
در سالی که گذشت، کارشناسان اقلیمی بارها هشدار دادند که جریان‌های مهم اقیانوس اطلس ممکن است تا پایان قرن جاری از بین بروند و این امر نیمکره شمالی، جنگل‌های بارانی آمازون و مناطق موسمی استوایی را به آشوب اقلیمی بکشاند. دانشمندان سال‌ها است درباره این جریان‌ها هشدار می‌دهند، اما چند تحقیق و مطالعه که در سال ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان داد که فروپاشی این جریان‌ها می‌تواند آثاری فاجعه‌بار، طولانی‌مدت و احتمالا بازگشت‌ناپذیر داشته باشد.
انتشار جهانی کربن به بالاترین حد رسید
انتشار جهانی کربن از سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۴ به رکوردی جدید، یعنی حدود ۴۰ میلیارد تن رسید. با این حال، دانشمندان می‌گویند هیچ نشانه‌ای از اینکه میزان انتشار به نقطه اوج رسیده باشد، دیده نمی‌شود؛ این یعنی این میزان در سال آینده ممکن است حتی بالاتر باشد.
شرایط اقلیمی قطب جنوب در حال تغییر است
دانشمندان می‌گویند در ۲۰ فوریه، وسعت دریایخ (Sea ice) در قطب جنوب به یکی از کمترین مقدارهای ثبت‌شده در تاریخ رسید: ۱.۹۸۵ میلیون کیلومترمربع.
این کاهش خیره‌کننده برخی از دانشمندان را نگران کرده است. آن‌ها می‌گویند قطب جنوب ممکن است به مرحله‌ای بازگشت‌ناپذیر وارد شده باشد که می‌تواند کل اقیانوس جنوبی را به هرج‌ومرج اقلیمی بکشاند. دانشمندان می‌گویند تاثیر فوری کاهش یخ‌هابی قطب جنوب از همین حالا هم مشهود است، از جمله مرگ‌ومیر گسترده جوجه‌های «پنگوئن امپراتور» و بزرگ‌ترین موج گرمای ثبت‌شده که سال ۲۰۲۲ که این قاره را تحت تاثیر قرار داد.
