وال استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی، اروپایی و عرب گزارش داد، پس از سقوط رژیم اسد در ماه دسامبر، نیروهای جمهوری اسلامی عمدتا از سوریه خارج شدند و این امر ضربه‌ای ویژه به استراتژی تهران برای بسط نفوذ خود در خاورمیانه وارد می‌کند.
به گزارش وال استریت ژورنال، در روزهای پس از سرنگونی اسد، جاده دمشق به بیروت مملو از وسایل نقلیه نظامی آسیب‌دیده، از جمله تانک‌ها و پرتابگرهای موشک بود. بیشتر این وسایل نقلیه به سمت مرز لبنان حرکت کرده بودند، که نشان‌دهنده تلاش شتاب‌زده برای خارج کردن تجهیزات نظامی از کشور است.
این روزنامه آمریکایی می‌نویسد، این خروج سریع نشانه‌ای از تغییر شدید نظم منطقه‌ای در خاورمیانه است. انتقال قدرت به دولت جدید نوپای دمشق، به رهبری گروه اسلام‌گرای سنی هیئت تحریرالشام که دیکتاتور دیرینه سوریه را سرنگون کرد، نفوذ حامیان اصلی اسد، یعنی روسیه و جمهوری اسلامی شیعه را تضعیف کرده است.
به گزارش وال استریت ژورنال، علاوه بر هزاران نیروی نظامی ایرانی و متحدان آن که مجبور به فرار از سوریه شدند، مقدار قابل توجهی تجهیزات نظامی و تسلیحات سپاه و گروه‌های نیابتی‌اش هم در سوریه باقی مانده است که یا اسرائیل آنها را منهدم کرده و یا هیات تحریر شام آنها را توقیف کرده است.
این خروج به معنی شکستی برای سال‌ها تلاش تهران است که می‌کوشید از سوریه به عنوان قطبی برای استراتژی منطقه‌ای گسترده خود و جنگ نیابتی علیه اسرائیل استفاده کند. جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۱ و آغاز جنگ داخلی در سوریه میلیاردها دلار در برای حمایت از بشار اسد و تجهیز شبه‌نظامیان هزینه کرد چرا که سوریه متحد جمهوری اسلامی و پلی به سوی حزب‌الله لبنان، گروه شبه‌نظامی تهران در محور مقاومت بود.
وال استریت ژورنال درباره شبکه جمهوری اسلامی در سوریه می‌نویسد: زمانی این شبکه از شرق سوریه، جایی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در انتقال تسلیحات و جنگجویان نقش داشت، تا مرز سوریه با لبنان امتداد داشت، جایی که تهران به تجهیز حزب‌الله کمک می‌کرد.
براساس این گزارش، با فروپاشی رژیم اسد در ۱۱ روز، هزاران نیروی شبه‌نظامی مورد حمایت جمهوری اسلامی هنوز در این کشور حضور داشتند که عمدتا در شرق سوریه، و برخی در دمشق، حلب و نقاط دیگر پراکنده بودند. وال استریت ژورنال به نقل از مقامات غربی و عرب می‌نویسد که اکثر نیروهای مستقر در شرق سوریه، از جمله افسران سپاه پاسداران و جنگجویان افغان، عراقی، لبنانی و سوری، به القائم، شهری مرزی در طرف عراقی، گریختند، برخی از ایرانیان مستقر در دمشق نیز با پرواز به تهران بازگشتند و شبه‌نظامیان حزب‌الله در غرب کشور هم با خودرو به لبنان فرار کردند.
وال استریت ژورنال می‌نویسد که سفارت عراق در واشنگتن و وزارت خارجه این کشور و همچنین نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل به درخواست اظهارنظر درباره این گزارش پاسخ ندادند.
باربارا لیف، مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده در امور خاورمیانه، روز دوشنبه در پاسخ به پرسشی درباره خروج کامل نیروهای جمهوری اسلامی از سوریه گفت: «تقریبا بله... این فوق‌العاده است.»
لیف، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، گفت که هرچند این به این معنی نیست که جمهوری اسلامی برای بازگشت به سوریه تلاش نمی‌کند اما اکنون سوریه منطقه‌ای دشمن برای ایران است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
میک مولروی، مقام پیشین وزارت دفاع آمریکا در دوران ترامپ با اشاره به خروج نیروهای جمهوری اسلامی از سوریه، گفت: «این نکته، همراه با فروپاشی رژیم اسد، نفوذ ایران در منطقه و توانایی آنها برای حمایت و پشتیبانی از این سازمان‌های تروریستی قدرتمند سابق را به‌شدت کاهش داده است.»
وال استریت ژورنال می‌نویسد، دولت جدید سوریه، که رهبران آن سال‌ها در جنگی طولانی علیه رژیم مورد حمایت جمهوری اسلامی در دمشق جنگیده و کشته شده‌اند، تهران را تهدیدی بزرگ می‌داند و قصد دارد برای جلوگیری از بازسازی حضور نظامی تهران در این کشور تلاش کند.
این تلاش در تضاد با رویکرد دولت جدید نسبت به دیگر حامی کلیدی اسد، یعنی روسیه است، که تاکنون پایگاه‌های نظامی خود در سوریه را حفظ کرده و برای ادامه حضورش در این کشور مذاکره کرده است.
احمد الشرع، رهبر کنونی سوریه در این زمینه به الشرق‌الاوسط گفته است: «پیروزی سریع نیروهای ما علیه اسد پروژه جمهوری اسلامی را در منطقه ۴۰ سال به عقب برده است.» او تاکید کرد: «با حذف شبه‌نظامیان جمهوری اسلامی و بستن درهای سوریه به روی نفوذ ایران، ما به منافع منطقه خدمت کرده‌ایم—آنچه دیپلماسی و فشار خارجی نتوانست انجام دهد را با حداقل تلفات محقق کرده‌ایم.»
این درحالی است که در روزهای اخیر، گزارش‌هایی مبنی بر تلاش جمهوری اسلامی برای افزایش انتقال پول نقد به حزب‌الله منتشر شده است، که مقامات غربی آن را تایید کرده‌اند. هفته گذشته، پرواز حامل فرستاده‌های جمهوری اسلامی در فرودگاه بیروت تفتیش شد و خودداری آنها از تحویل «کیسه‌های دیپلماتیک» برای بازرسی، سروصدای زیاد به پا کرد. جمهوری اسلامی بعدا مدعی شد که این کیف‌ها حامل پول و مدارک بوده‌اند.
به گزارش وال استریت ژورنال، مقامات آمریکایی نگرانند که تهران در نهایت برای بازبرقراری پل ارتباطی زمینی تلاش خواهد کرد اما به گفته آنها دست‌کم در کوتاه مدت ممکن نخواهد بود. به گفته یک مقام آمریکایی، به نظر نمی‌رسد هیات تحریر شام به سپاه اجازه دهد باتوجه به حمایت طولانی از اسد، در آینده نزدیک نفوذ خود را در سوریه گسترش دهد.
مقامات آمریکایی بر این گمان هستند که جمهوری اسلامی در درازمدت برای بازبرقراری نفوذ خود در سوریه و احیای کانال‌ها و شبکه‌های ارتباطی و شبه‌نظامیان برای بی‌ثبات کردن منطقه تلاش خواهد کرد.
وال استریت ژورنال می‌نویسد، این درحالی است که جمهوری اسلامی اخیرا به دلیل حمله‌های اسرائیل به سیستم پدافند هوایی‌اش و هم تضعیف گروه‌های شبه‌نظامی‌اش در منطقه، در موقعیت آسیب‌پذیری قرار دارد و همزمان هم دولت دونالد ترامپ با شعار فشار حداکثری بر سر کار خواهد آمد و هم وخیم‌تر شدن وضعیت اقتصادی در ایران می‌تواند زمینه‌ساز اعتراضات داخلی شود.
