کارزار تحریم تیم کریکت افغانستان در بازی‌های بین‌المللی که از نامه‌ شبکه حقوق زنان مستقر در بریتانیا آغاز شد، در میان هواداران کریکت، نمایندگان پارلمان بریتانیا و میان افغان‌ها بحث‌های گسترده‌ای به راه انداخته است. هواداران این تیم را «از نمادهای ملی افغانستان» می‌دانند، چون در بازی‌های بین‌المللی از پرچم و سرود ملی این کشور استفاده می‌کنند، اما منتقدان می‌گویند تحریم این تیم پیام قوی در حمایت از زنان افغانستان است که باید انجام شود.

در آخرین واکنش‌ها، بیش از ۱۶۰ نماینده پارلمان بریتانیا و چهره‌های سیاسی این کشور در نامه‌ای، خواستار لغو بازی تیم کریکت مردان بریتانیا با تیم کریکت افغانستان شدند که برای ۲۶ فوریه برنامه‌ریزی شده است.

تونیا آنتونیازی، نماینده پارلمان، روز چهارشنبه در نشستی با حضور کی‌یر استایمر، نخست‌وزیر بریتانیا، از مداخله او در لغو بازی میان تیم کریکت بریتانیا و افغانستان سپاسگزاری کرد و پرسید که آیا نخست‌وزیر با همتایانش در آفریقای جنوبی و استرالیا نیز در این زمینه صحبت کرده است یا خیر. کی‌یر استایمر، در پاسخ تاکید کرد که حقوق بشر و به‌ویژه حقوق زنان در افغانستان به طور فجیعی تضعیف شده است و «ما همه باید این سرکوب آزادی‌ها را با شدیدترین الفاظ محکوم کنیم».

نخست‌وزیر بریتانیا اضافه کرد که وزرای ورزش و فرهنگ بریتانیا در این مورد‌ــ تحریم تیم کریکت افغانستان در بازی‌های بین‌المللی‌ــ با همتایانشان در دیگر کشورها در تماس‌اند و تاکید کرد که از تلاش‌ها در راستای حمایت از تیم کریکت زنان افغانستان در شورای بین‌المللی کریکت استقبال می‌کند.

به دنبال راه افتادن این بحث‌ها، گایتون مک‌کنزی، وزیر ورزش آفریقای جنوبی، هم روز پنجشنبه اعلام کرد که از درخواست‌ها برای تحریم تیم کریکت افغانستان در مسابقات بین‌المللی از جمله بازی که برای ماه آینده برنامه‌ریزی شده است، حمایت می‌کند.

به نوشته رویترز، تیم‌های بریتانیا و آفریقای جنوبی که در مسابقات بین‌المللی یک‌روزه با افغانستان هم‌گروه‌اند، تحت فشارند تا در واکنش به سرکوب حقوق زنان در رژیم طالبان این مسابقات را تحریم کنند.

گایتون مک‌کنزی در بیانیه‌ای که پنجشنبه منتشر شد، اعلام کرد: «فدراسیون‌ کریکت آفریقای جنوبی، دیگر کشورها و شورای بین‌المللی کریکت (ICC) باید درباره پیامی که ورزش کریکت می‌خواهد به جهان، و به‌ویژه به زنان در ورزش، ارسال کند، به‌دقت فکر کنند.»

وزیر ورزش آفریقای جنوبی افزود: «به‌عنوان وزیر ورزش، این وظیفه من نیست در مورد اینکه آیا آفریقای جنوبی باید مسابقات کریکت مقابل افغانستان را برگزار کند یا نه، تصمیم نهایی را بگیرم. اما اگر تصمیم با من بود، این مسابقه قطعا برگزار نمی‌شد.»

گایتون مک‌کنزی با اشاره به تجربه آپارتاید در آفریقای جنوبی گفت: «به‌عنوان مردی که از نژادی می‌آید که در دوران آپارتاید از دسترسی برابر به فرصت‌های ورزشی محروم بود، روی برگرداندن از واقعیت و نادیده گرفتن آنچه را امروز در حق زنان در هر جای دنیا انجام می‌شود را ریاکارانه و غیراخلاقی می‌دانم.»

شماری از چهره‌های سرشناس در رسانه‌ها نیز به کارزار تحریم تیم کریکت افغانستان پیوستند و از نهادهای ورزشی کشورهای مختلف از جمله بریتانیا، آفریقای جنوبی و استرالیا خواستند بازی‌های‌شان را با این تیم لغو کنند.

پیرز مورگان، مجری معروف تلویزیونی، در اکس نوشت: «تیم مردان کریکت انگلستان باید مسابقه مقابل افغانستان در مرحله گروهی مسابقات چمپیونز تروفی (جام قهرمانی) شورای بین‌المللی کریکت (ICC) را که قرار است ۲۶ فوریه برگزار شود، لغو کنند.»

این چهره رسانه‌ای سرشناس با اشاره به قوانین سختگیرانه طالبان علیه زنان و محرومیت آنان از حق تحصیل و اشتغال افزود: «سرکوب نفرت‌انگیز و روبه‌افزایش طالبان علیه زنان افغان، از جمله ممنوعیت کامل آن‌ها از ورزش، غیرقابل‌قبول است. وقت آن است که قاطعانه موضع‌گیری کنیم.»

با این حال شورای بین‌المللی کریکت و هیئت کریکت بریتانیا هنوز به درخواست‌ها برای تحریم تیم کریکت افغانستان و لغو بازی‌های برنامه‌ریزی‌شده این تیم پاسخ مثبت نداده‌اند.

این بحث در میان افغان‌ها هم به مسائل قومی و زبانی دامن زده و پای بسیاری از گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی را وسط کشیده است. شکریه بارکزی، نماینده پیشین مجلس نمایندگان دولت سابق افغانستان و از فعالان سیاسی که مخالف تحریم تیم کریکت افغانستان است، به ایندیپندنت فارسی گفت: «تیم کریکت افغانستان برای رسیدن به این جایگاه که با تیم‌های قدرتمند جهان رقابت کند، راهی پرسنگلاخ و طولانی را طی کرده است و نباید از بازی‌ها حذف شود.»

او ادعا کرد اعضای این تیم علنا از زنان افغانستان حمایت کرده و در بازی‌های بین‌المللی نیز از پرچم ملی و سرود ملی استفاده می‌کنند که طالبان مخالف آنند.

شکریه بارکزی تصریح کرد که موضع‌گیری اعضای پارلمان بریتانیا، وزیر ورزش کشور آفریقای جنوبی و دیگر کشورهایی که تیم‌های قدرتمند کریکت دارند ناشی از نگرانی‌ آن‌ها از قدرت تیم کریکت افغانستان در بازی‌های بین‌المللی است نه تلاش برای دادخواهی حقوق زنان افغانستان. 

بارکزی با اشاره به تعطیلی سفارت افغانستان در لندن «به سفارش طالبان»، کمک‌های بریتانیا به افغانستان تحت سلطه طالبان و خودداری از محاکمه طالبان به دلیل برقراری آپارتاید جنسیتی در افغانستان، هدف از تحریم تیم کریکت افغانستان را نگرانی از توانایی‌های این تیم دانست.

از سوی دیگر، شماری از موافقان تحریم تیم کریکت افغانستان معتقدند که طالبان از شهرت و جایگاه این تیم به نفع خود استفاده می‌کنند. شکریه بارکزی در این مورد گفت: «اگر قرار باشد بگوییم که طالبان از پیروزی‌های تیم ملی کریکت استفاده می‌کنند، طالبان از ۴۰ میلیون انسانی که گروگان گرفته‌اند، استفاده می‌کنند.»

بارکزی و مرهون.jpg

محمود مرهون، استاد دانشگاه کابل، هم در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی، تیم کریکت افغانستان را از نمادهای ملی این کشور دانست و گفت: «کشور ما در نتیجه یک دسیسه بین‌المللی از دست رفت، اما نباید دستاوردها و نمادهای بین‌المللی‌مان را به دست خود ویران کنیم.»

مرهون افزود که اعضای تیم کریکت افغانستان بارها علنی و واضح در حمایت از زنان و دختران افغانستان در حساب‌های رسمی خود بیانیه منتشر و از رویکرد طالبان انتقاد کرده‌اند و نباید قربانی سیاست‌های رژیم طالبان شوند.

مرهون دلیل موضع‌گیری نمایندگان پارلمان بریتانیا و وزیر ورزش آفریقای جنوبی علیه تیم افغانستان را دستاوردهای این تیم در بازی‌های بین‌المللی و غرض‌آلود خواند.

این استاد دانشگاه کابل که به گفته خود برای اجرای یک پروژه تحقیقی در خارج از این کشور به‌ سر می‌برد، ادعا کرد که ملا هبت‌الله آخندزاده و بیشتر رهبران طالبان با ورزش کریکت مخالف‌اند و اگر تیم کریکت افغانستان تحریم شود، طالبان و تیم‌های رقیب خوشحال خواهند شد. مرهون افزود: «در میان طالبان تنها حقانی‌ها و آن هم یک پسر جوانشان [انس حقانی] طرفدار کریکت است و به همین دلیل در بازی‌ها و مسابقات شرکت می‌کند.»

انس حقانی، برادر کوچک سراج‌الدین حقانی است و ضمن شرکت به‌عنوان تماشاگر در بازی‌های کریکت در شرق افغانستان، بارها با اعضای تیم کریکت افغانستان از جمله راشد خان دیدار کرده است.

هواداران تیم کریکت افغانستان موافقان تحریم این تیم را به تلاش برای ضربه زدن به تیمی که برای مردم افغانستان شادمانی و افتخار می‌آفریند، متهم می‌کنند، اما موافقان تحریم این تیم می‌گویند که اعضای تیم با سران طالبان همدل و همراه‌اند و در سه و سال نیم سلطه طالبان بر افغانستان، در برابر سرکوب شدید حقوق بشر و به‌ویژه حقوق زنان سکوت کرده‌اند.

فوزیه کوفی، نماینده پیشین مجلس افغانستان و از چهره‌های سرشناس در میان مخالفان طالبان، معتقد است: «اعضای تیم کریکت افغانستان به دلیل موقعیت و مناسبات نزدیکی که با طالبان دارد، می‌توانستند به نفع زنان و دختران که در خانه‌ها در حبس‌اند، کاری کنند، اما نه‌تنها اقدامی نکردند، بلکه بارها احساسات جمعی مردم را جریحه‌دار کردند.»

شماری از هواداران تیم کریکت افغانستان، فوزیه کوفی را متهم می‌کنند که در تحریم تیم کریکت با نمایندگان مجلس بریتانیا همکاری می‌کند. فوزیه کوفی ضمن رد این اتهام گفت: «من اولویت‌های مهم‌تر از تیم کریکت دارم.»

محمد الماس هوتک، از هواداران تیم کریکت افغانستان، هم که مخالف تحریم این تیم است، می‌گوید میان این تیم و آنچه بر زنان افغانستان می‌گذرد، ربطی وجود ندارد. هوتک گفت: «تا دیروز، کشور و مردم ما را در جهان به نام تروریست و یک‌ کشور عقب‌مانده می‌شناختند، اما امروز کریکت به کشور و مردم ما یک نام و هویت جدید بخشیده است.»

هوتک افزود: «تیم کریکت افغانستان و بازیکنان آن از بهترین‌های جهان‌اند و تیم‌های کشورهای مختلف تلاش می‌کنند اعضای این تیم را جذب کنند.»

طالبان که با بازگشت به قدرت در اوت ۲۰۲۱، تیم‌های ورزشی زنان را منحل کردند، با حمایت از تیم کریکت مردان، از اعضای این تیم در ضیافت‌ها و برنامه‌های متعددی حمایت و ستایش کردند. عکس‌های راشد خان، ستاره کریکت افغانستان، در کنار مقام‌های طالبان، از جمله اعضای شبکه حقانی، هم بارها خبرساز شده است.

منتقدان می‌گویند دیدارهای راشد خان و دیگر اعضای تیم کریکت با مقام‌های طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، به نحوی تلاش برای سفیدنمایی عملکرد طالبان در زمینه حقوق بشر و حقوق زنان است.