با گذشت ۲۴ ساعت از سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا درباره در اختیار گرفتن کنترل غزه و تبدیل آن به «ریویرای خاورمیانه» همچنان بحث و گمانه‌زنی‌های زیادی درباره آن مطرح است، هرچند که ترامپ در زمان سوگند ریاست‌جمهوری اشاره کوتاهی به این ایده داشت و درباره نوار غزه گفت: «موقعیت فوق‌العاده‌ای دارد، کنار دریا، بهترین آب‌وهوا. همه چیز عالی است. می‌توان کارهای زیبایی در آن انجام داد.» او در همان زمان گفت که «شاید» مایل باشد در بازسازی غزه کمک کند.

سی‌ان‌ان‌ به نقل از افراد مطلع می‌نویسد، این ایده دونالد ترامپ—که سه‌شنبه شب در کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، اعلام شد—به‌مرور زمان شکل گرفته و به نظر می‌رسد که مستقیما شخص رئیس‌جمهور آن را مطرح کرده باشد. نکته‌ای که نشان می‌دهد ایده‌های سیاسی دولت ترامپ اغلب از خود او نشات می‌گیرد، نه از فرآیندهای تدریجی که معمولا کارشناسان ملی طی می‌کنند تا در نهایت برای بحث به دفتر رئیس‌جمهور برسند.

سی‌ان‌ان به نقل از برخی منابع آگاه که نام آنها را اعلام نکرده می‌نویسد که در اصل، این پیشنهاد تا حدی با هدف ایجاد تحرک در مسئله‌ای مطرح شده که ترامپ آن را متوقف‌شده می‌داند؛ چراکه تاکنون هیچ کشوری راه‌حلی معقول برای بازسازی منطقه‌ای که پس از حملات تروریستی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بر اثر بمباران‌های اسرائیل ویران شده، ارائه نکرده است.

با این حال، فارغ از اینکه این ایده چگونه مطرح شد، رونمایی ترامپ از آن—که در اتاق شرقی کاخ سفید و با خواندن از روی یادداشت‌ها انجام شد—باعث شگفتی شد.

یکی از مشاوران امور خاورمیانه گفت که تا زمان مطرح شدن این پیشنهاد در کنفرانس خبری ترامپ، هرگز چیزی درباره آن نشنیده بود و از شنیدن آن شگفت‌زده شد.

بااین‌حال، برخی می‌گویند که ترامپ این ایده را در روزهای منتهی به گفت‌وگو با نتانیاهو با برخی افراد در میان گذاشته بود. استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، که هفته گذشته به غزه سفر کرده بود، با تصویری تلخ از ویرانی‌های گسترده بازگشت و به ترامپ—و بعدها به خبرنگاران—گفت که این منطقه دیگر قابل سکونت نیست.

ویتکاف روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت: «ساختمان‌هایی وجود دارند که ممکن است هر لحظه فروبریزند. هیچ خدمات زیربنایی در آنجا وجود ندارد—نه آب، نه برق، نه گاز، هیچ چیز. خدا می‌داند چه بیماری‌هایی ممکن است در آنجا در حال شیوع باشد.»

او افزود: «بنابراین، وقتی رئیس‌جمهور درباره پاکسازی آن صحبت می‌کند، منظورش قابل سکونت کردن این منطقه است. این یک طرح بلندمدت است.»

به نوشته سی‌ان‌ان، توصیف ویتکاف از غزه عمیقی بر ترامپ گذاشت و او را به این موضوع مشغول کرد. 

کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، روز چهارشنبه گفت: «رئیس‌جمهور گفته است که مدت‌هاست این ایده را مطرح می‌کند و به آن فکر کرده است.»

بااین‌حال، او تایید کرد که این ایده تا زمانی که ترامپ آن را سه‌شنبه شب مطرح کرد، به‌صورت رسمی مکتوب نشده بود.

او افزود: «این طرح در سخنان شب گذشته رئیس‌جمهور نوشته شد، همان لحظه که آن را به جهان اعلام کرد.»

یک مقام کاخ سفید به سی‌ان‌ان گفت که توصیف ویتکاف از سفرش یک «نقطه عطف» برای ترامپ بود.

این مقام افزود که مشاوران ارشد ترامپ در امور خاورمیانه، ازجمله مایک والتز، مشاور امنیت ملی، و ویتکاف، از پیش می‌دانستند که ترامپ قصد دارد این پیشنهاد را روز سه‌شنبه مطرح کند. به گفته این مقام، والتز و ویتکاف شامگاه دوشنبه در دیدار با بنیامین نتانیاهو در بلر هاوس درباره این ایده با او گفت‌وگو کردند.

اکنون، به گفته‌ یک منبع آگاه، مذاکره‌کنندگان ترامپ در خاورمیانه بر «اقدامات گام‌به‌گام» تمرکز کرده‌اند که در درجه‌ نخست شامل حفظ توافق آتش‌بس و تبادل گروگان‌ها و همچنین پایبندی تمامی طرف‌ها به تعهداتشان است.

یک مقام کاخ سفید گفت، ترامپ شخصا اطمینان دارد که خواهد توانست توافقی بلندمدت با اردن و مصر برای پذیرش فلسطینی‌های آواره‌شده در پی اجرای طرح پیشنهادی خود حاصل کند، اگرچه این کشورها هرگونه طرحی را که شامل پذیرش پناهجویان فلسطینی باشد، رد کرده‌اند. گفته می‌شود این موضوع محور اصلی گفت‌وگوی ترامپ با پادشاه عبدالله دوم اردن در سفر هفته آینده او به واشینگتن خواهد بود.

به نوشته سی‌ان‌ان، اظهارات ترامپ در اتاق شرقی کاخ سفید، چندین عضو کابینه را غافلگیر کرد. رهبران جمهوری‌خواهی که در کنگره این سخنان را دنبال می‌کردند نیز از این اظهارات شگفت‌زده شدند.

به گفته‌ دستیاران، این پیشنهاد هرگز در نشست‌های خصوصی ترامپ با اعضای جمهوری‌خواه کمیته‌های نیروهای مسلح مطرح نشده بود، هرچند موضوع آتش‌بس و چالش‌های گسترده‌تر خاورمیانه تا همین هفته‌ گذشته یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوها بوده است.

مارکو روبیو، وزیر خارجه‌ی ترامپ که در زمان اعلام این طرح در گواتمالا به سر می‌برد، برای نخستین بار هنگام تماشای کنفرانس خبری ترامپ و نتانیاهو از آن مطلع شد. او که حوزه‌ خاورمیانه دیگر بخشی از وظایف اصلی‌اش نیست، نظارت بر این منطقه را به استیو ویتکاف، فرستاده‌ی ویژه‌ ترامپ، واگذار کرده است.

ترامپ در کنفرانس خبری گفته بود که روبیو از طریق تماس تلفنی در جلسات او با مقام‌های اسرائیلی حضور داشته و «به تک‌تک کلمات ما گوش می‌داده است.» روبیو نیز پس از این جلسه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ایالات متحده آماده است تا رهبری را به دست گیرد و غزه را بار دیگر زیبا کند. هدف ما دستیابی به صلحی پایدار در منطقه برای همه‌ی مردم است.»

سی‌ان‌ان می‌نویسد، مشخص نیست که آیا نتانیاهو دقیقا از آنچه ترامپ قصد داشت بگوید، مطلع بوده یا نه، اما لبخندی که به‌تدریج بر چهره‌ او نمایان شد، نشان می‌داد که از آنچه می‌شنود، راضی است.

آیا این طرح از مدت‌ها پیش در دست بررسی بوده است؟

سی‌ان‌ان می‌نویسد، یک روز پس از این اظهارات، مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، تاکید کرد که این طرح مدت‌ها در دست بررسی بوده است.

او روز چهارشنبه در گفت‌وگو با سی‌بی‌اس گفت: «ما طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر به این موضوع فکر کرده‌ایم و درواقع، رئیس‌جمهور از ۷ اکتبر تاکنون به آن اندیشیده است.»

او ادامه داد: «رئیس‌جمهور هیچ راه‌حل واقع‌بینانه‌ای برای پاکسازی کیلومترها آوار نمی‌بیند.» والتز افزود: «واقعیت این است که هیچ‌کس راه‌حل عملی ارائه نکرده، و او چند ایده‌ جسورانه، تازه و جدید را روی میز گذاشته است. فکر نمی‌کنم چنین چیزی جای انتقاد داشته باشد. به نظرم این کار باعث می‌شود دیگران هم راه‌حل‌های خود را ارایه کنند.»