در حالی که فشارها بر ولودیمیر زلنسکی برای واگذاری حقوق معادن ارزشمند کشورش در ازای کمک‌های واشنگتن برای دفاع در برابر روسیه افزایش یافته است، مشاور امنیت ملی ایالات متحده به رئیس‌جمهوری اوکراین هشدار داد که «توهین‌ها» به دونالد ترامپ را متوقف کند.

تنش‌ها بین ترامپ و زلنسکی بر سر قرارداد پیشنهادی استخراج معادن که کی‌یف آن را رد کرده و تلاش‌های واشنگتن برای برقراری ارتباط با مسکو، در یک هفته اخیر شدت گرفته و تبادل انتقادات تند به کنفرانس‌های خبری و رسانه‌های اجتماعی نیز کشیده شده است.

زلنسکی هشدار داده است که ترامپ تسلیم «اطلاعات نادرست» روسیه شده است؛ در حالی که رئیس‌جمهوری آمریکا همتای اوکراینی خود را مقصر آغاز جنگ دانسته و او را «دیکتاتوری بدون انتخابات» خواند.

اکنون مایک والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا در یک نشست خبری در کاخ سفید می‌گوید: «صادقانه بگویم برخی از سخنان مطرح شده از سوی کی‌یف و توهین‌ها به رئیس‌جمهور ترامپ غیرقابل قبول بود. رئیس‌جمهور ترامپ در حال حاضر از زلنسکی بابت اینکه پای میز مذاکره نیامد و حاضر به استفاده از این فرصت پیشنهادی ما نشد، به‌شدت ناراضی است.»

اگرچه ایالات متحده یک حامی حیاتی مالی و نظامی برای اوکراین است، اما ترامپ با آغاز مذاکرات با مسکو، نگرانی‌هایی را در کی‌یف و میان متحدان اروپایی‌اش ایجاد کرده است، چرا که آن‌ها بیم دارند این مذاکرات به توافقی ختم شود که به سود ولادیمیر پوتین، رئیس‌ جمهوری روسیه باشد.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، این مناقشه جنبه شخصی نیز پیدا کرده است، زیرا ترامپ ادعا کرد که زلنسکی میان مردم کشورش «بسیار نامحبوب» است، در حالی که زلنسکی گفته ترامپ «حباب انبوه اطلاعات نادرست روسیه» زندگی می‌کند.

ایلان ماسک، غول فناوری و از حامیان اصلی ترامپ نیز روز پنجشنبه وارد این دعوا شد و اظهار کرد که اوکراینی‌ها از زلنسکی «متنفرند» و افزود که رئیس‌جمهوری آمریکا حق دارد او را از مذاکرات با روسیه کنار بگذارد. اما در میانه این جدال لفظی، زلنسکی روز پنجشنبه اعلام کرد که با کیت کلاگ، نماینده آمریکا در کی‌یف دیداری مفید داشته است.

او پس از این دیدار در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «ما گفت‌وگوی مفصلی درباره وضعیت میدان جنگ، چگونگی بازگرداندن اسرای جنگی خود و تضمین‌های امنیتی موثر داشتیم. روابط قوی میان اوکراین و آمریکا به نفع کل جهان است.»

با این حال و برخلاف رویه معمول در چنین دیدارهایی، هیچ کنفرانس مطبوعاتی مشترک یا بیانیه‌ای پس از مذاکرات زلنسکی و کلاگ منتشر نشد.

اتهامات ترامپ و واکنش‌های بین‌المللی

ترامپ از کی‌یف خواسته است که در ازای کمک‌های چند ده میلیارد دلاری آمریکا که در زمان جو بایدن ارائه شد، بخشی از منابع معدنی خود را به روسیه واگذار کند. زلنسکی این پیشنهاد ترامپ را رد کرده، زیرا شامل «تضمین‌های امنیتی» که از دید کی‌یف شرط اصلی حمایت غرب از هرگونه توافق صلح با روسیه است نمی‌شود.

این مناقشه نشانه‌ای از تغییر اساسی در سیاست آمریکا نسبت به اوکراین است. در حالی که بایدن از زلنسکی به عنوان یک قهرمان تجلیل و کمک‌های گسترده نظامی به اوکراین ارسال می‌کرد و همچنین مسکو را با تحریم‌ها تحت فشار می‌گذاشت، ترامپ سیاستی کاملا متفاوت در پیش گرفته است. ترامپ نه‌تنها زلنسکی را مورد انتقاد قرار داده، بلکه او را مسئول آغاز جنگ دانسته است؛ جنگی که ۳ سال پیش با تهاجم تمام‌عیار روسیه آغاز شد.

ترامپ روز چهارشنبه در پلتفرم اجتماعی خود، تروث سوشال نوشت: «زلنسکی، دیکتاتور بدون انتخابات، بهتر است سریع‌تر اقدامی کند، وگرنه دیگر کشوری برای او باقی نخواهد ماند.»

زلنسکی در سال ۲۰۱۹ برای یک دوره پنج‌ساله به ریاست‌جمهوری انتخاب شد، اما طبق قوانین داخلی اوکراین و در چارچوب وضعیت حکومت نظامی که به دلیل جنگ اعلام شده، همچنان در قدرت باقی مانده است. اگرچه محبوبیت او در کشورش کاهش یافته، اما طبق نظرسنجی‌های موسسه جامعه‌شناسی بین‌المللی کی‌یف، درصد اوکراینی‌هایی که به او اعتماد دارند، از آغاز جنگ هرگز به زیر ۵۰ درصد نرسیده است.

واکنش اروپا به حملات ترامپ

اظهارات تند ترامپ علیه زلنسکی با واکنش‌های شوکه‌کننده‌ای در اروپا نیز مواجه شده است. اولاف شولتس، صدراعظم آلمان این اظهارات را «اشتباه و خطرناک» توصیف کرد. همچنین کاخ سفید اعلام کرد که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا هفته آینده با ترامپ دیدار خواهند کرد. این در حالی است که رهبران اروپایی در روزهای اخیر نشست‌های اضطراری برای بررسی تهدیدهای ترامپ نسبت به تغییر اساسی در روابط امنیتی فراآتلانتیکی برگزار کرده‌اند.

از سوی دیگر کرملین که از بهبود روابطش با واشنگتن خرسند به نظر می‌رسد، از اظهارات ترامپ استقبال کرده است. روسیه سال‌ها از حضور نظامی آمریکا در اروپا انتقاد می‌کرد، اما اکنون خواستار تغییر ساختار امنیتی قاره اروپا به عنوان بخشی از هرگونه توافق برای پایان دادن به جنگ اوکراین است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه روز چهارشنبه گفت: «متحدان آمریکا فقط خودشان را باید برای این وضعیت سرزنش کنند.» او افزود که آن‌ها اکنون بهای مخالفت با بازگشت ترامپ به کاخ سفید را می‌پردازند.

در همین حال، اوکراین و کشورهای اروپایی به نشست‌های سطح بالایی که این هفته در عربستان سعودی بین دیپلمات‌های ارشد آمریکا و روسیه برگزار شد، دعوت نشدند تا این مسئله هم بر نگرانی‌ها در مورد کنار گذاشته شدن آن‌ها از روند مذاکرات بی‌افزاید.