پیش از ژانویه ۲۰۲۵، استیو ویتکاف چهره‌ای گمنام در محافل سیاسی بود، اما اکنون به عنوان «فرستاده در سایه» و مرد سرسخت دونالد ترامپ در خاورمیانه در صدر عناوین خبری قرار گرفته است. او در ابتدای سال جاری تلاش‌ها برای توافق غزه را رهبری کرد و قرار است شنبه آینده مذاکرات با جمهوری اسلامی را در پادشاهی عمان هدایت کند. اما استیو ویتکاف کیست و چرا رئیس‌جمهوری آمریکا آن‌قدر به او اعتماد دارد که سه پرونده حساس — مذاکره با روسیه برای پایان جنگ اوکراین، با ایران درباره برنامه هسته‌ای و با اسرائیل درباره جنگ غزه — را به او سپرده است؟
رفیق گلف و ماجرای سوءقصد
ویتکاف ۶۷ ساله نامی آشنا در دنیای املاک آمریکاست. او در برانکس نیویورک متولد شد و امپراتوری املاکش را از آن‌جا به میامی، لس‌آنجلس و لاس‌وگاس گسترش داد. پسر یک خیاط پالتوی زنانه بود و مدرک کارشناسی و دکترای حقوق را از دانشگاه هوفسترا گرفت. او پیش از آن‌که به عنوان نماینده ترامپ به اسرائیل فرستاده شود، چندان در اسرائیل شناخته‌شده نبود، هرچند روابط عمیقی با جامعه یهودیان آمریکا داشت.
برخی در اسرائیل توان تاثیرگذاری او را دست‌کم گرفتند و او را صرفا «مردی که ترامپ فرستاده» خواندند. حالا که ماموریت مذاکره با ایران را بر عهده گرفته، برخی تحلیل‌گران در اندیشکده‌های نزدیک به اسرائیل نسبت به توان او برای دستیابی به توافق با تهران تردید دارند.
ترامپ و ویتکاف از اوایل دهه ۹۰ که هر دو در املاک نیویورک فعال بودند، با هم دوست شدند. وقتی ترامپ در آتلانتیک‌سیتی به مرز ورشکستگی رسید، ویتکاف ساختمان شرکت‌های بحران‌زده در منهتن را می‌خرید. رابطه‌شان در یک رستوران در سال ۱۹۸۶ آغاز شد، وقتی ترامپ پول نداشت و ویتکاف برایش ساندویچ سفارش داد. هفت سال بعد ترامپ هنوز آن «ساندویچ» را به یاد داشت و از آن زمان، دوستی‌شان ادامه یافت.
ویتکاف به ترامپ درباره مالیات‌هایش در دوران ریاست‌جمهوری مشاوره می‌داد و نخستین شاهد پرونده ۲۵۰ میلیون دلاری تقلب مالیاتی در نیویورک بود که ترامپ را متهم کرده‌اند.
در جریان سوءقصد به جان ترامپ در زمین گلف میامی در سپتامبر، ویتکاف یکی از همراهانش بود. مثل جیسون گرینبلات (فرستاده سابق ترامپ) یا جرد کوشنر، ویتکاف هم سابقه دیپلماتیک ندارد، اما نقش‌آفرین است.
وکیل او، جان، می‌گوید: «رئیس‌جمهور منتخب به او به‌عنوان یک مذاکره‌کننده و معامله‌گر اعتماد دارد» و می‌افزاید: «او مردی مودب و خوش‌اخلاق است و برخی ویژگی‌های فروشندگی ترامپ را هم دارد.»
او ادامه می‌دهد: «ویتکاف در شناسایی فرصت‌ها و اصلاح امور مهارت دارد. او می‌فروشد و سراغ پروژه بعدی می‌رود، برخلاف ترامپ که دوست دارد ملک‌هایش را برای دهه‌ها نگه دارد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
علاقه‌مند به فیلم‌های «پدرخوانده»
پیش از ورود به بازار املاک، ویتکاف در شرکت حقوقی املاک «درایر اند تروب» کار می‌کرد که ترامپ یکی از مشتریانش بود. او می‌گوید هر روز با «رجال بی‌پروایی» سروکار داشته و آن‌ها را «مثل ستاره‌های راک» می‌دانست. در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۷ گفت کت‌وشلوارهای ارزان از مغازه‌ای تخفیفی در منهتن می‌پوشیده است.
در ۱۹۸۵ با شریکش شرکت مدیریت «استلار» را تاسیس کرد و آپارتمان‌هایی ارزان‌قیمت در مناطقی چون هارلم و برانکس خرید. در ۱۹۹۷، گروه «ویتکاف» را راه‌اندازی کرد و سراغ املاک لوکس رفت. وال‌استریت ژورنال در سال ۱۹۹۸ گزارشی درباره‌اش منتشر کرد و نوشت: «او یک دلال پرریسک است که عاشق فیلم‌های پدرخوانده است و یک اسلحه مجاز را زیر پایش پنهان می‌کند.»
تقویت پیوند ترامپ با یهودیان
پیش از منصوب شدن به این مقام، ویتکاف در پشت‌صحنه به کارزار ترامپ و رابطه‌اش با جامعه یهودیان کسب‌وکار کمک می‌کرد. پس از حمله ۷ اکتبر و توقف ارسال تسلیحات از سوی بایدن، این تلاش‌ها اهمیت بیشتری یافت. ترامپ از عدم حمایت یهودیان از خود گلایه داشت، با وجود آن‌که همیشه از اسرائیل حمایت کرده بود.
او در گفت‌وگو با نشریه «بالوارک» (The Bulwark) در ماه مه گفت توانسته کمک‌های مالی سنگینی برای ترامپ از اهداکنندگان یهودی جذب کند و آن را «تغییری چشم‌گیر» دانست.
ویتکاف بیش از ۲ میلیون دلار به گروه‌های سیاسی حامی ترامپ کمک کرده، اما به رقیب او، ران دی‌سانتیس، هم کمک مالی کرد و در سال ۲۰۲۱ برایش مراسم جمع‌آوری کمک در میامی برگزار کرد.
شیوه قاطع در غزه
توافق غزه که در ۱۵ ژانویه گذشته حاصل شد، ویتکاف را وارد نقشه مذاکرات خاورمیانه کرد. او حتی پیش از آن‌که رسما به عنوان فرستاده منطقه‌ای منصوب شود، در هماهنگی با تیم انتقالی ترامپ و با وساطت دولت بایدن، برای توقف آتش‌بس بر اسرائیل فشار آورد. اما این بار او با پرونده‌ای بسیار پیچیده‌تر روبه‌رو است: دستیابی به توافقی هسته‌ای با ایران — همان پرونده‌ای که مذاکرات طولانی دولت بایدن درباره آن به نتیجه‌ای نرسید.
باب کناکال، مشاور کهنه‌کار املاک، درباره او می‌گوید: «ویتکاف توان دیدن چیزهایی را دارد که دیگران نمی‌بینند.»
تجربه مذاکرات غزه نشانه‌ای از سبک قاطع ویتکاف به دست می‌دهد؛ سبکی که ترامپ امیدوار است در مذاکره با تهران نیز اثرگذار باشد. در حالی‌که نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با دولت بایدن وقت‌کشی می‌کرد، ترامپ روز شنبه ۱۱ ژانویه ویتکاف را به اسرائیل فرستاد تا پیامی صریح به نتانیاهو برساند: «جنگ را متوقف کن یا ما چمدان‌هایمان را جمع می‌کنیم و می‌رویم.» با آن‌که اسرائیل به ندرت در روز شنبه جلسات رسمی برگزار می‌کند، اما نتانیاهو دیدار با ویتکاف را به تعویق نینداخت، چون از نیت ترامپ که تهدید کرده بود در صورت عدم آزادی گروگان‌ها «جهنم» به پا خواهد کرد، آگاهی داشت.
چند روز بعد از آن دیدار، توافق مورد انتظار غزه شکل گرفت و در عین حال، منطقه با چهره‌ای تازه در عرصه دیپلماسی آشنا شد: فرستاده‌ای که مانند ترامپ عطش معامله دارد.
با این حال، آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که ماموریت ویتکاف برای دستیابی به توافق با ایران ساده نخواهد بود. دولت بایدن همچنان بر مذاکرات مستقیم تاکید دارد، در حالی‌که وزیر خارجه جمهوری اسلامی، عباس عراقچی، گفته است که مذاکرات «غیرمستقیم» خواهد بود. روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داده که اگر گفت‌وگوها مستقیم نباشد، ممکن است ویتکاف از سفر به عمان انصراف دهد — هرچند منابع آمریکایی گفته‌اند اگر از تهران دعوت شود، او مخالفتی با سفر به آن‌جا نخواهد داشت. این نشانه‌ای از جدیت دولت ترامپ برای حل فوری پرونده هسته‌ای است.
© IndependentArabia
