از تاریخ ۲۱ فوریه، دولت دونالد ترامپ قرار است شش کشور جدید را زیر قوانین منع مسافرت خود درآورد:‌ نیجریه، اریتره، تانزانیا، سودان، قرقیزستان، و میانمار. 

این اقدام باعث می‌شود که صدها میلیون انسان دیگر از مهاجرت به آمریکا، یا اخذ برخی ویزاهای خاص ایالات متحده منع شوند.

این متن، راهنمایی برای توضیح معنایی است که گسترش محدودیت سفر برای کشورها و مردمی دارد که تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند، و همچنین برخی اثرات دیگر آن:‌

کارکرد کلی ممنوعیت سفر چیست؟

قانون ممنوعیت سفر از سال ۲۰۱۸ به اجرا درآمده است و صدور ویزای مهاجرتی و غیرمهاجرتی برای متقاضیان کشورهای ایران، لیبی، سومالی، یمن، ونزوئلا، و کره شمالی را منع می‌کند.

سودان، که حالا در فهرست جدید قرار گرفته است، در ابتدا در فهرست اولیه بود، اما بعد حذف شد. چاد نیز برای مدت کوتاهی در فهرست بود، اما پس از آن که تمهیدات امنیتی خود را ارتقا داد، از آن فهرست خارج شد. 

قانون منع سفر، پیش از آن که در ژوئن ۲۰۱۸ مورد تایید دیوان عالی ایالات متحده قرار گیرد، سه بار بازخوانی شد. مخالفت دیوان عالی از این رو بود که می‌گفت، قانون فوق «اصول بنیادین مدارای مذهبی را که دیوان عالی در جاهای دیگر قاطعانه از آن دفاع کرده است، نقض می‌کند.»

چه کشورهایی به فهرست ممنوعیت سفر اضافه شده‌اند و چرا؟

وزارت امنیت کشور ایالات متحده، حالا نیجریه، اریتره، تانزانیا، سودان، قرقیزستان و میانمار را نیز به فهرست کشورهایی که شهروندانشان ویزای سفر به آمریکا را دریافت نمی‌کنند، اضافه کرده است. 

وزارت امنیت کشور در اعلان اولیه خود گفت که اقدام فوق «محصول بررسی جامع و سیستماتیک جهانی است که توسط وزارت امنیت کشور و ‌سازمان‌های مرتبط انجام گرفته است.»

وزارت امنیت کشور آمریکا در توضیح مبانی فهرست جدید گفت:‌ «این محدودیت‌ها با در نظر گرفتن نقصان‌های هر کشور، و همچنین خطرشان برای آمریکا از طریق سفر، به دقت تعبیه شده است. این محدودیت‌ها نشان‌دهنده خصومت یا غرض‌ورزی علیه کشور، منطقه، قومیت، یا مذهب خاصی نیست.»

جمله اخیر، دفاعی مقابل اتهام ممنوعیت سفر برای مسلمانان است. این اتهامات، از اظهارات دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی او در ۲۰۱۵ ناشی ‌می‌شود. او آن زمان خواستار «توقف تمام و کمال ورود مسلمانان به ایالات متحده» شده بود تا به گفته او «نمایندگان ما بتوانند دریابند که در کشور چه خبر است.»

تفاوت قانون جدید با قانون اولیه منع سفر چیست؟

ممنوعیت اولیه، به شکل مساوی بر تمام هفت کشور اعمال نمی‌شود. مثلا آوردن کره شمالی در این فهرست بی‌معنا است، چرا که خود دولت آن کشور قوانین سختگیرانه‌ای علیه سفر به آمریکا بر شهروندانش اعمال می‌کند. منع سفر برای ونزوئلا نیز تنها شامل شمار اندکی از طبقه قدرتمند آن کشور می‌شود. 

پنج کشور باقی‌مانده، عمدتا مسلمانند، و تقریبا تمام شهروندانشان، به استثنای شرایط خاص، از سفر به آمریکا منع می‌شوند. با ‌آن که شهروندان این کشورها می‌توانند تقاضای معافیت کنند، اما، حتی اگر معاف باشند، کماکان باید برای دریافت ویزا اقدام کنند. 

با این حال، مختصات فهرست جدید کشورها، محدودتر است. 

دولت آمریکا صدور ویزای مهاجرت را برای شهروندان اریتره، قرقیزستان، میانمار و نیجریه منع کرده است، با این توضیح که عملکرد این کشورها در تقسیم کردن و ارائه اطلاعات درباره تروریست‌ها و مجرمان «ناکافی»‌ است، و نتوانسته‌اند تمهیدات امنیتی خود را بهبود دهند. منظور آن است که اگر یک متقاضی ویزا «تهدید» تلقی شود، اطلاعات لازم در زمان تقاضای او برای ویزا، در دسترس نیست. و چون «بازگرداندن افرادی که با ویزای مهاجرت وارد آمریکا می‌شوند دشوار است»، بنابراین وزارت امنیت داخلی کشور می‌گوید که محدود کردن صدور این نوع ویزا، تنها روش مطمئن است. 

وضع سودان و تانزانیا در معیارهای دولت آمریکا بهتر است. بر این اساس، دولت آمریکا تصمیم گرفت که منع سفر بر این دو کشور را در حوزه «ویزای مهاجرت گوناگونی» که به «لاتاری کارت سبز» نیز معروف است، اعمال کند. وزارت امنیت کشور آمریکا می‌گوید «با توجه به تعداد کم افرادی که تحت تاثیر این محدودیت قرار می‌گیرند»، آن را «تحریم با جدیت کمتر» توصیف کرده است. 

چه کسانی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و چه کسانی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند؟

 اعلام اخیر وزارت امنیت کشور آمریکا تصریح کرد که محدودیت جدید، فقط شامل حال کسانی می‌شود که تقاضای ویزای جدید می‌کنند. افرادی که در خارج از آمریکا هستند و پیش‌تر ویزای معتبر آمریکا دریافت کرده‌اند ولی هنوز وارد این کشور نشده‌اند، می‌توانند به آمریکا بروند. همچنین، افرادی که به شکل قانونی در آمریکا به سر می‌برند، کماکان می‌توانند در آنجا بمانند. 

به گفته وزارت امنیت کشور، بسیاری از مسافران نیز تحت تاثیر (قانون تازه) قرار نمی‌گیرند:‌ «اعضای خانواده‌ها همچنان می‌توانند به دیدار عزیزانشان در آمریکا بیایند، کسب‌وکارها کماکان می‌توانند کاندیداهای واجد شرایط را استخدام کنند، و سفرهای دیگر با ویزای غیر مهاجرتی و موقتی امکان‌پذیر است.»

این بیانیه همچنین تصریح می‌کند که مسافرانی که حین اجرای قانون در راه آمریکا هستند، تحت تاثیر آن قرار نمی‌گیرند.

سازوکار خروج کشورها از این فهرست چیست؟

وزارت امنیت کشور آمریکا تاکید می‌کند که امکان لغو ممنوعیت سفر برای کشورها وجود دارد:‌ «محدودیت‌های اعمال شده توسط رئیس‌ جمهوری نشان‌دهنده اطمینان ما از این است که کشورها می‌توانند در مدت زمان منطقی، بهبودهای معناداری از خود نشان دهند. اگر کشورهای موجود در فهرست چنین کنند، رئیس‌ جمهوری می‌تواند محدودیت‌های سفر را لغو کند.»

این امر سابقه نیز دارد. کشور چاد در سال ۲۰۱۷ در فهرست اولیه بود، اما در بهار سال آینده و پس از بهبود روند تقسیم اطلاعات و تحکیم موارد امنیتی در پاسپورت‌های شهروندانش، از فهرست خارج شد. 

واکنش‌ها به ممنوعیت سفر چطور بود؟

گسترش منع سفر و افزوده شدن کشورهای جدید به این فهرست، خشم بسیاری را برانگیخته است. برنی سندرز،  کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا از حزب دموکرات، در توییتی نوشت:‌ «اولین فرمان‌های اجرایی من معکوس کردن تک‌تک اقدامات رئیس ‌جمهوری ترامپ علیه مهاجران است، از جمله اقدام نژادپرستانه و مشمئزکننده ممنوعیت سفر مسلمانان.» 

همزمان، کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا «آیین‌نامه عدم ممنوعیت» را تصویب کرد، که منع سفر را یکسره باطل می‌کند و توانایی رئیس ‌جمهوری را در اعمال محدویت‌های مبتنی بر مذهب در آینده، محدود می‌کند. با توجه به ترکیب حزبی اعضای کنگره، پیش‌بینی می‌شود که این امر به قانون تبدیل نخواهد شد. 

در همین حال، از آنجا که در فهرست گسترش‌یافته و جدید، نام چند کشور آفریقایی نیز به چشم می‌خورد، از جمله نیجریه، پرجمعیت‌ترین کشور آفریقا، می‌توان تخمین زد که ۲۵ درصد کل شهروندان آفریقا اکنون تحت تاثیر این سیاست قرار گرفته‌اند، و این امر برخی را بر آن داشته است که بر آن «منع ورود آفریقایی‌ها» نام نهند. گزارشی در روزنامه نیویورک‌تایمز توضیح می‌دهد که نیجریه‌ای‌های مقیم ایالات متحده نگران آن هستند که قانون جدید منع سفر، موجب گسستن روابط خانوادگی شود و به هر دو کشور آسیب وارد کند.