در حالی که شیوع پرشتاب ویروس کرونا سراسر کشورهای جهان را دچار چالش کرده و توجه همگان متمرکز بر مقابله با این ویروس مرگبار شده است، تحلیل گران امور سیاسی این پرسش را مطرح می کنند که در سایه چالش این بیماری مهلک، واشنگتن در قبال تحولات خاورمیانه چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد.

شکی نیست که در پی شدت گرفتن انتشار ویروس کرونا که دنیا را از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال با خطر مرگ رو به ور کرده است، عمده ترین مسئله که برای دولت ایالات متحده در اولویت قرار می گیرد، حفظ سلامتی شهروندان و حمایت از آن ها در برابر این بیماری مرگبار است و در نتیجه، مسائل سیاسی تا حد بسیاری در حاشیه قرار می گیرد. در حال حاضر، یگانه خواسته شهروندان ایالات متحده این است که دولت آمریکا تمام توجه خود را صرف مبارزه با این ویروس خطرناک کند و ملت را از هر تحولی که در این زمینه صورت می گیرد، بلافاصله اطلاع دهد تا در تناسب با میزان خطر، اقدامات پیشگیرانه در همه جا اتخاذ شود. البته تمام نهادهای تصمیم گیری و اجرایی، مقابله با این تهدید روز افزون را اولویت اساسی خود می دانند و در هر سطح و رتبه تلاش دارند در راستای جلوگیری از شیوع این ویروس، بذل مساعی کنند تا خطرات ناشی از این بیماری بزرگ عصر حاضر آسیب کم تری به سلامتی و اقتصاد آمریکا برساند.

اما رئیس جمهور ایالات متحده به رغم این که سلامتی شهروندان آمریکا را به عنوان نخستین مأموریت خود در شرایط کنونی می داند و پیوسته تأکید دارد که اولویت اصلی، مقابله با شیوع این بیماری خطرناک است و حتی تأکید دارد که اقتصاد کشور در سطح ملی سقوط نخواهد کرد، اما در سطح سیاسی می داند که عدم موفقیت در جلوگیری از بروز فاجعه می تواند سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری پیش رو را تغییر دهد. طوری که فاجعه طوفان کاترینا در سال 2005، توانست تأثیر شگرفی در نتایج انتخابات آمریکا به جا گذارد.

اما در عرصه مسائل مالی، مشخص است که در حال حاضر، عمده ترین توجه دولت آمریکا برای حفظ سلامتی مردم است و در پرتو همین سیاست، کاخ سفید هفته گذشته اعلام کرد که چهل میلیارد دلار برای کمک به شهروندان آسیب دیده از ویروس کرونا اختصاص داده است. در حالی که در گذشته، کنگره و مخالفان با بسیاری از طرح های دولت، ابراز مخالفت می کردند اما طرح کمک به آسیب دیدگان کرونا با هیچ مخالفتی رو به رو نشد و همگان موافقت خود را با اجرا شدن این طرح اعلام کردند. البته شکی نیست که پس از اختصاص این مبلغ هنگفت برای مقابله با بیماری کرونا، پیشبرد برنامه های سیاسی در خارج از کشور، با کاهش بودجه مواجه خواهد شد و توانایی های مالی برای تحرکات سیاسی واشنگتن به کم ترین میزان ممکن خواهد رسید.

اکنون پرسشی که مطرح می شود این است که با توجه به چالش های ناشی از شیوع ویروس کرونا، واشنگتن تا چه میزانی می تواند برنامه های راهبردی خود را در خاورمیانه به اجرا در آورد؟

در پاسخ می توان گفت به رغم این که تهدید روز افزون بیماری واگیردار کرونا مانع بسیاری از تحرکات خارجی واشنگتن در خارج از کشور می شود، اما پرزیدنت ترامپ پنتاگون و نهادهای امنیتی را دستور داده است تا علی رغم رسیدگی به مسئله مبارزه با ویروس کرونا، تحولات خاورمیانه را زیر نظر داشته باشند و همواره در حفظ توازن قوا بکوشند، زیرا برخی از طرف ها ممکن است از وضعیت کنونی که همه سرگرم مقابله با این بیماری مهلک هستند، سوء استفاده کنند و منافع ایالات متحده را هدف حمله قرار دهند.

تداوم اجرای برنامه های سیاسی ایالات متحده در خاورمیانه، به ویژه در عراق و سوریه بازتاب دهنده همین سیاست است و نشان می دهد که واشنگتن به رغم درگیری با چالش بیماری کرونا در داخل کشور، توجه خود را به تحولات خاورمیانه کاهش نداده است و نیروهای آمریکایی در منطقه سعی دارند در برابر حملات تروریستی و تهدید آمیز شبه نظامیان عراقی وفادار به ایران، واکنش تند و سریع نشان دهند تا این که کنترل اوضاع را در این پهنه آشوب خیز از دست ندهند. پاسخ تند نیروهای آمریکایی به حمله موشکی کتائب حزب الله عراق در هفته گذشته، بیانگر این حقیقت است و در آینده نیز هر اقدام تهدید آمیز شبه نظامیان عراقی وابسته به ایران، با چنین واکنش شدیدی رو به رو خواهد شد و بحران شیوع ویروس کرونا، هرگز آمریکا را از پاسخگویی در برابر اقدامات تهدید آمیز این گروه ها باز نخواهد داشت.

ارتش آمریکا در سوریه نیز تلاش های خود را به منظور مقابله با هر گونه اقدام تهدید آمیز ادامه می دهد و در صدد تقویت نیروهای دموکراتیک سوریه است. هرچند ایالات متحده در حال حاضر، قصد راه اندازی هیچ گونه عملیات تهاجمی در عراق و سوریه را ندارد اما موقعیت دفاعی خود را همواره تقویت می کند و هیچ چالش دیگری مانع راهبرد درازمدت واشنگتن در خاورمیانه نخواهد شد.

همچنان قابل ذکر است که تحریم های ایالات متحده علیه رژیم های ایران و سوریه و سازمان های حزب الله در عراق و لبنان و متحدان آن ها ادامه خواهد یافت و در صورت نیاز، ممکن است عرصه تحریم ها بیشتر از پیش گسترش یابد و وزارت خزانه داری آمریکا به رغم رویارویی با چالش بیماری کرونا، تلاش های خود را در راستای حفظ منافع و دستاوردهای آمریکا در خاورمیانه متوقف نخواهد کرد.

البته موضع واشنگتن در قبال تحولات سایر کشورهای منطقه از جمله لبنان و یمن و هماهنگی با عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر و حمایت از توافق نامه ریاض همچنان ادامه خواهد داشت.

در پیوند به پرونده لیبی، واشنگتن در حال بازنگری سیاست خود در قبال تحولات لیبی است، به ویژه این که مسئله ایجاد ذخایر نفتی بزرگ در داخل آمریکا، منافع ایالات متحده را در قلمرو لیبی دستخوش تغییر می کند.

البته تنها نقطه ای که آمریکا موقعیت تهاجمی در آن خواهد داشت مبارزه برای پایان دادن به بقایای داعش است، افزون بر آن، اجرای توافق نامه صلح با طالبان که بسیاری آن را دشوار می بینند، ممکن است واشنگتن را وادار به تجدید نظر در برخورد با طالبان کند.

https://www.independentarabia.com