مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا بعد از سفر کوتاهی به افغانستان برای بررسی مشکلات این کشور پس از انتخابات ریاست‌جمهوری، با ناکامی کابل را ترک کرد و به دوحه رفت. او نتوانست نتیجه دلخواهی از میانجی‌گری خود برای حل مشکل انتخابات ریاست جمهوری به دست بیاورد.
پس از اعلان نتیجه نهایی انتخابات که به پیروزی محمد اشرف غنی منجر شد، عبدالله عبدالله رقیب او این نتیجه را نپذیرفت و خود را پیروز انتخابات دانست. او در همان روزی که اشرف غنی سوگند وفاداری خورد، تحلیف به جا آورد، ادعا کرد که حکومت همه‌شمول خواهد ساخت. به همین دلیل هوادارانش او را رئیس جمهور همه‌شمول می‌دانند. در ادامه، تلاش رهبران سیاسی افغان برای میانجی‌گری میان دو مدعی ریاست جمهوری به نتیجه نرسید. با این که هر دو ادعای ریاست جمهوری دارند، با این حال درِ مذاکره را نیز برای حل اختلاف باز گذاشته‌اند.
آنچه در این روزها در مورد مذاکرات میان دو طرف به بیرون درز کرده، این است که خواسته‌ها و پیشنهاد‌های هر دو طرف با هم اختلاف فراوانی دارد. عبدالله عبدالله همچنان خواهان موجودیت ریاست اجراییه با صلاحیت‌های بیشتر و ضمانت تداوم این صلاحیت‌ها است. اما رئیس جمهور غنی تنها حاضر است ریاست شورای وزیران را آن هم توسط فرمانی که خود صادر می‌کند، به عبدالله بدهد. آگاهان گفته‌اند که عبدالله حتی با پست ریاست شورای وزیران هم موافقت داشته است. اما هم‌پیمان‌های او به خصوص حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان مانع رسیدن به یک توافق شده‌اند. گفته می‌شود آنها به عبدالله گفته‌اند که به کمتر از نخست وزیری و سهم شصت درصدی رضایت ندهد.
در چنین وضعیتی مایک پمپئو به افغانستان آمد تا اختلاف‌ها میان این دو تن را حل کند. برای وزیر خارجه آمریکا بیشتر از هرچیزی به خطر افتادن توافق صلح میان طالبان و دولت آمریکا نگران‌کننده است. وزیر خارجه آمریکا می‌داند که در صورت نرسیدن به توافق میان عبدالله و غنی، بحث آغاز گفت‌و‌گوها و پیش‌‌شرط آن یعنی آزادی زندانیان طالب از زندان‌های دولت به تعویق می‌افتد.
این تاخیر و تعویق می‌تواند ضربه جبران‌ناپذیری به توافق صلح میان طالبان و آمریکا بزند. قرار بود در ۲۰ اسفند سال گذشته، هم مذاکرات میان‌افغانی و هم آزادی پنج هزار زندانی طالب صورت بگیرد. اما با گذشت ۱۵ روز از آن زمان تا هنوز هیچ افق روشنی در این رابطه دیده نمی‌شود. به همین دلیل سفر غیرمترقبه پمپئو به کابل برای حل این دو مشکل بود.
اما پمپئو نتوانست این بار مانند سلف خویش جان کری، توافقی را میان این دو تن به وجود بیاورد. بر اساس آنچه منابع آگاه در مورد نشست مستقیم و سه جانبه میان غنی، عبدالله و پمپئو گفته‌اند، عبدالله و غنی نتوانسته‌اند به یک چهارچوب مشخصی در مورد حل اختلاف‌های خود برسند. عبدالله در این نشست به طور مستقیم خواهان ریاست اجراییه با صلاحیت‌های بیشتر و همچنان سهم برابر در قدرت شده است. اما رئیس جمهور غنی تنها با ریاست شورای وزیران موافقت نشان داده است.
با این که مایک پمپئو در دیدارش با عبدالله این مساله را تصریح کرده است که آمریکا به هیچ وجه ایجاد حکومت موازی در افغانستان را نخواهد پذیرفت، با این حال گفته است تنها راه حل بن بست موجود رسیدن به یک توافق جامع میان این دو است.
کوتاه نیامدن آقایان غنی و عبدالله از مواضع‌شان باعث عصبانیت عمیق وزیر خارجه آمریکا شده است. بیانیه‌ای که پس از این دیدار‌ها از سوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد، به شدت تند است و در نوع خود کم سابقه است. این بیانیه از قطع یک میلیارد دلار کمک آمریکا به افغانستان به صورت فوری خبر میدهد. همچنان این بیانیه گفته است که در سال ۲۰۲۱ هم یک میلیارد دلار دیگر از کمک‌ها کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر بیانیه افزوده است که دولت آمریکا در نشست‌های آینده در مورد جلب کمک برای افغانستان، در تلاش‌های خود تجدید نظر خواهد کرد.
پس از نشر بیانیه وزارت خارجه آمریکا، دکتر عبدالله در صفحه شخصی فیس‌بوکش نوشت که آمدن پمپئو به کابل فرصتی برای حل بحران بود که از آن استفاده درست صورت نگرفت. دکتر عبدالله همچنان نوشته است که او همچنان بر حل بحران موجود از راه گفت‌و‌گو و مذاکره تاکید دارد و کمک‌های آمریکا برای مردم افغانستان را حیاتی می‌داند.
برخلاف لحن مسالمت‌جو و خنثی دکتر عبدالله، سخنرانی اشرف غنی در رابطه با بیانیه وزارت خارجه آمریکا با صلابت و شدت بیشتر همراه بود. رئیس جمهور غنی درسخنرانی‌اش که پس از ظهر روز شنبه به طور مستقیم از طریق رسانه ها منتشر شد گفت :« دکتر عبدالله برای حل بحران موجود خواهان تغییر قانون اساسی است که در کوتاه مدت امکان آن وجود ندارد.» آقای غنی گفت او صلاحیت تغییر قانون اساسی را بر اساس خواسته عبدالله ندارد. آقای غنی همچنان گفت هرچند بحث کاهش کمک آمریکا به افغانستان مشروط است و تا هنوز عملی نشده، اما او تدابیر لازم را که شامل بودجه ریاضتی می‌شود، در نظر دارد. او گفت با قطع این کمک تغییر آنچنانی در وضعیت به وجود نخواهد آمد. با این حال او آرزو کرد که قبل از اعمال برنامه قطع کمک یک میلیارد دلاری به افغانستان، بحران انتخاباتی این کشور حل شود.
لحن اعلامیه وزارت خارجه آمریکا دقیقا شبیه سیاست هویج و چماق آمریکا در قبال کشور‌هایی چون ایران و کره شمالی است. آمریکا همیشه ایران و کره شمالی را به دست‌برداشتن از فعالیت‌های هسته‌ای ترغیب کرده است و در قبال آنها، وعده داده که تحریم‌ها را رفع خواهد کرد. در کنار آن هشدار داده که در صورتی که به خواست‌های آمریکا وقعی گذاشته نشود، تحریم‌ها بیشتر و بیشتر و پرفشار‌تر خواهد شد.
اینک آمریکا، متحد استراتژیک افغانستان، همین سیاست را در قبال افغانستان در پیش گرفته است. اعلامیه وزارت خارجه تصریح کرده است که در صورت به دست آمدن یک توافق میان غنی و عبدالله ، آمریکا در دیدگاهش درباره کاهش کمک‌ها تجدید نظر خواهد کرد. آمریکا به خوبی به وابستگی افغانستان به کمک‌های این کشور آگاه است. مسلما افغانستان در نبود این کمک‌ها با چالش‌های بزرگ‌تری رو به رو خواهد شد. شیوع ویروس کرونا هم چالشی جدید بر چالش‌های سابقه افغانستان افزوده است. در کنار آن طالبان با درک این موضوع که ناتو به آنان حمله نخواهد کرد، جنگ‌های بیشتری را علیه دولت افغانستان به راه خواهد انداخت. جنگ با طالبان هزینه‌ای بیشتری طلب خواهد کرد و همه اینها فشار‌هایی است که دولت آمریکا توقع دارد با اعمال آن رهبری سیاسی افغانستان را به سوی یک توافق نزدیک کند.
