با افزایش تلفات ناشی از ویروس کرونا در سراسر جهان، از ایتالیا و اسپانیا گرفته تا آمریکا، و پیشی گرفتن آمار و ارقام افراد مبتلا و همچنین جان‌باخته در این کشورها نسبت به چین، جایی که برای اولین بار ویروس کرونا در آن مشاهده شد و تلفات بسیاری را هم به دنبال داشت، این سوال همواره مطرح بوده که آيا چین در گزارش کردن اعداد و ارقام خود صداقت داشته است؟

شک و تردید در خصوص آمارهایی که چین اعلام کرده است، از همان روزهای اول وجود داشته است. از همان ابتدا که چین به جای راستگویی در شیوع ویروس، تلاش در خفه کردن صداهایی داشت که در خصوص کرونا صحبت کرده ‌بودند، تا زمانی که این ویروس به کشورهای دیگر رسید، رفتار چین، با صداقت، فاصله زیادی داشته است. این مساله مهمی برای کارشناسان بهداشت در سراسر جهان است. چرا که بسیاری از اقداماتی که در کشورهایی که با این مساله دست‌به‌گریبان هستند رخ می‌دهد، براساس اطلاعات، مدل‌ها و الگوهایی است که در خصوص مواجهه با این بیماری در چین به دست آمده است. بی‌اعتمادی به دولت چین در خصوص آزادی بیان و تلاش‌های آنها برای مخفی‌کاری هر خبری که به نوعی می‌تواند اقتصاد این کشور را تحت تاثیر قرار بدهد هم مزید بر علت است. 

تا سه‌شنبه هفته پیش، چین اعلام کرده بود که ۳۳۱۲ نفردر این کشور بر اثر ویروس کرونا جان خود را از دست‌ داده‌اند. در حالی که در آمریکا در زمانی که ۸۱ هزار نفر مبتلا به کرونا شناسایی شده بودند، همین تعداد جان خود را از دست دادند. اما این عددها در آمریکا و ایتالیا و اسپانیا، به طور روزانه روند تصاعدی دارد. 

به گزارش آسوشیتدپرس، هیچ آمار و ارقامی وجود ندارد که بشود به آنها اشاره کرد که بتوان مخفی‌کاری مقامات چینی را اثبات کرد. اما دلایل مختلفی حاکی از آن دارد که این عددها، آن چیزی نیست که در این کشور رخ داده است. 

آنا فیفیلد، خبرنگار واشینگتن پست در چین در توییتی نوشت: «آمارهای مقام‌های چینی تعداد مرگ براثر ابتلا به ویروس کرونا را ۲۵۶۳ نشان می‌دهد. اما شواهدی که از این شهر می‌آید می‌گویند که این رقم بیشتر از ۴۰ هزار نفر است.»

یکی از موضوعات، مساله سیستم‌های بهداشتی در شهر ووهان است. شهری که حدود سه چهارم جان‌باخته‌گان بر اثر ویروس کرونا در آنجا زندگی می‌کردند. جایی که بیمارستان‌ها ظرفیت‌شان پر شد، بیماران با نشانه‌های کرونا به خانه فرستاده شدند و تست‌های تشخیص کرونای کافی برای شناسایی همه افراد وجود نداشت. در هر کشوری، چنین وضعیتی باعث ایجاد تردیدهای جدی در خصوص ترسیم کاملی از وضعیت این بیماری می‌تواند ایجاد کند. 

هسو لی یانگ، مدیر برنامه بیماری‌های عفونی در دانشگاه ملی سنگاپور به آسوشیتدپرس گفته است که تعداد موارد تایید شده در این کشور توجه بسیاری را به خود جلب می‌کند:‌«اگر چه فهم این موضوع مهم است که این عددها، چه از چین، ایتالیا، سنگاپور یا آمریکا، همه غیردقیق و تخمین نادرستی از درجه و تعداد واقعی افراد مبتلا به این بیماری هستند.»

 در اواخر ژانویه چین با مشکل جدی تست افراد مواجه بود. در برخی از روزها تعداد افراد مشکوک به ابتلا به کرونا بیشتر از کسانی بود که تست شده بودند. آن افرادی که پیش از تست شدن جان خود را از دست دادند، هیچگاه در آمار رسمی مقامات دولتی ذکر نشدند. اینکه این تعداد شامل چند نفر است مشخص نیست. یک دکتر چینی که با یک مجله چینی مصاحبه کرده بود بدون اینکه نامش منتشر شود، تخمین زده بود که تعداد افراد جان‌باخته در بیمارستان‌ها، تقریبا به همان اندازه موارد تایید شده بالا بوده است. خیلی‌ها هم در خانه‌ها جان خود را از دست دادند بدون آنکه تست شده باشند برای اینکه بیمارستان‌ها تختی برای پذیرش آنها نداشتند. 

در چنین شرایطی بود که برخی از شهروندان چینی در شبکه‌های اجتماعی این سوال را مطرح کردند که عددهای مطرح شده توسط دولت در خصوص تعداد جان‌باختگان دقیق نیست. این پست‌ها در شبکه‌های اجتماعی توسط دستگاه‌های دولت در چین که در کار سانسور محتوای اینترنتی هستند پاک شدند. 

بار دیگر سوال در خصوص تعداد کشته‌شدگان زمانی مطرح شد که مردم در شهر ووهان برای گرفتن خاکستر عزیزان خود که جان خود را از دست‌داده بودند، صف کشیدند. تصاویری که هزاران تن را نشان می‌دهد. تا پایان روز سه‌شنبه گذشته، تعداد مرگ در شهر ووهان عدد ۲۵۵۳ نفر را نشان می‌داد. 

ووهان که اندک اندک مقررات سخت‌گیرانه مرتبط با کنترل ویروس کرونا را بر‌می‌دارد، برای دو ماه شهروندان این شهر را از خارج شدن از منازل منع کرده بود اما اجازه داده است که آنها برای جمع‌آوری خاکستر بستگان و اعضای خانواده به مراکز مربوطه مراجعه کنند چرا که چین نزدیک به یکی از مناسبت‌هایی می‌شود که مردم در آن به دیدار قبور اعضای خانواده می‌روند. 

یک پست در شبکه‌های اجتماعی از دولت چین خواسته بود که تعداد افرادی که در این شهر مرده‌اند را در سال جاری و سال قبل منتشر کند تا تصویر دقیق‌تری از قربانیان ویروس کرونا مشخص شود. چرا که حتی بدون ویروس هم، در یک شهر یازده میلیون نفری، ماهیانه هزاران نفر می‌میرند. براساس گزارش‌هایی که به صورت آنلاین قابل دسترس است، از ژانویه تا ماه مارس سال گذشته، ۱۴۷۰۰ نفر در ووهان سوزانده شده بود.

این شهر همچنین بسیاری از امکانات پزشکی و بهداشتی خودش را متوجه مبارزه با ویروس کرونا کرده بود و بنابراین بسیاری از افرادی که بیماری‌های دیگری داشتند عملا بدون مراقبت‌های پزشکی ماندند. در اولین مراحل این بحران، یک زن به آسوشیتدپرس گفته بود که یکی از بستگانش پس از اینکه برای مدت زمانی طولانی منتظر آمبولانس بود، فوت کرد.  او نمی‌توانست بگوید که قطعا مرگ او به خاطر نرسیدن آمبولانس بوده است اما برخلاف شرایط معمول، افراد بیشتری جان خود را از دست داده‌اند به دلیل اینکه مراقبت‌های پزشکی لازم وجود نداشته است. بنابراین با توجه به این ابهامات، اینکه چه تعدادی واقعا در ووهان به دلیل ابتلا به کرونا جان خود را از دست دادند ممکن است هیچ وقت مشخص نشود. 

ابتلا به کرونا؛ وقتی صفر، صفر نیست

در دو هفته گذشته، ووهان هیچ مورد جدیدی از ابتلا به کرونا گزارش نکرده است. این کاهش چشمگیر از هزاران به صفر که در ماه‌های ژانویه و فوریه گزارش می‌شد و اعداد چندصدنفری، خیره‌کننده است. نکته دیگر این است که چین از همان ابتدا تصمیم گرفت، افرادی که تست مثبت می‌دهند اما علائم بیماری کرونا را ندارند، در آمارهای خود ذکر نکند. سازمان بهداشت جهانی از اعضای خود خواسته است که موارد تایید شده که علائم بیماری را دارند گزارش کنند، اما کشورهایی با شیوع گسترده، ظرفیت تست برای مشخص کردن این افراد را ندارند. 

زمانی که ووهان شروع کرد به گزارش دادن این که هیچ مورد جدیدی از ابتلا به ویروس کرونا وجود ندارد، پستهای آنلاین اشاره کردند که یک فرد مبتلا به ویروس را شناسایی کرده‌اند. اما این موردی بود که فرد علائمی نداشت و مقامات ووهان گفتند که شرایط او در تعریف کسی که به صورت رسمی مبتلا به ویروس است، نمی‌گنجد. 

شناسایی کردن افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا هستند بسیار دشوارتر از تعداد مرگ است چرا که بسیاری از عفونت‌ها  ملایم و حتی بدون علائم است و به علاوه، تست هم نشده‌اند. پیدا کردن مواردی که بدون علائم است، بستگی به این دارد که یک کشور تا چه حدی می‌تواند افراد را تست کند. 

در چین، که تست کردن همه افراد چالش بزرگی بود، بسیاری از افرادی که علائم بیماری را نداشتند تست نشدند. در آمریکا هم افرادی که علائم بیماری را ندارند تست نمی‌شود چرا که در این کشور هم کیت‌های تست کافی وجود ندارد و بنابراین فقط می‌خواهند افرادی که علائم بیماری را نشان می‌دهند تست کنند. 

اما حالا که چین در حال برداشتن مقررارت سختگیرانه عبور و مرور برای کنترل ویروس کروناست، به دلیل اینکه موارد جدید گزارش نمی‌شود، این گزارش نکردن افرادی که علائمی ندارند، اما ناقل ویروس کرونا هستند می‌ةواند مشکل ساز باشد. نگرانی از مواردی مثل زنی است در ایالت هنان در شمال ووهان، که دچار علائم کووید-۱۹ شد در آخر هفته گذشته پس از آنکه یکی از دوستانش که هیچ علائمی از کرونا نداشت به ملاقات او رفت اما بعد از تست کرونا، متوجه شدند که به کرونا مبتلاست. 

چین برای اولین بار، این هفته تعداد افرادی که بدون داشتن علائم به ویروس کرونا مبتلا شدند را منتشر کرد. اگر چه آمار آنها را همچنان در بین افرادی که تاییدشده اند قرار داده است. تا پایان سه‌شنبه، این ارقام شامل ۱۳۶۷ نفر می‌شود که تحت مراقبت پزشکی هستند. علائم بیماری کرونا پس از مدتی در برخی از آنها ظاهر شد و حالا جزو موارد تایید شده هستند. 

در مجموع، روش نگاه چین به این آمارها و قربانی کردن کادرهای پزشکی، در زمانی که گزارش‌های مرتبط با چالش‌های بیمارستان‌ها را سرکوب می‌کرد، خود بقیه افراد را به تردید کردن در آمارهایی که ارائه می‌کند دعوت می‌کند. تردید درباره اینکه آیا دولت چین راست می‌گوید یا دروغ؟