گفتگوها برای تامین صلح و ثبات در افغانستان وارد مرحله تازه‌ای شده است. زلمی خلیل زاد نماینده ایالات متحده آمریکا به کابل آمده است و می‌گوید این بار زمان بیشتری را در کابل خواهد ماند تا گفتگو میان افغان‌ها به سرانجام برسد. آقای خلیل زاد همچنین گفته است نقش زنان هم در این گفتگوها باید برجسته باشد.
آقای خیلی زاد پس از هفت دوره سفرهای بین‌المللی به کشورهای مختلف جهان حالا در کابل باقی مانده تا این گفتگوها را وارد مرحله اجرایی کند. اما مشکلات و چالش‌های متنوع هنوز هم نمی‌گذارد تا این گفتگوها در سطح گسترده با حضور همه گروه‌ها برگزار شود. نخستین چالش در این میان خود طالبان‌اند. آنان تاکنون هرگز نخواسته‌اند با هیأت رسمی دولت گفتگو کنند. طالبان، دولت افغانستان را فاقد صلاحیت و مشروعیت می‌داند و حتی در نشست‌هایی که نمایندگان دولت حضور داشته‌اند، طالبان از آنان خواسته‌اند که با عنوان شخصیت‌های مستقل حرف بزنند، نه به‌عنوان نمایندگان دولت افغانستان. در آخرین دور از این گفتگوها که در مسکو برگزار شد، طالبان حتی با «کریم خیلی» رئیس شورای صلح افغانستان نیز گفتگو نکردند.
در قدم دوم طالبان با حضور ترکیب مطرح شده از اقشار مختلف هم مشکل دارند. آنان جامعه مدنی را نمی‌پذیرند و آن را جریان ساخته شده از سوی غرب، که به منافع غربی می‌اندیشند، حساب می‌کنند. به‌عنوان مثال حضور زنان در این گفتگوها را نمی‌پذیرند. با این که در کنفرانس قطر که برگزار نشد، طالبان عنوان کرده بودند که نمایندگانی از زنان هم در ترکیب هیأت آنان خواهند بود. ولی واقعیت این است که طالبان به هیچ وجه حضور زنان را در گفتگوها تحمل نخواهند کرد. زن ستیزی طالبان به صورت مستمر از منع حضور زنان در نهادهای تحت نفوذ آنان مشاهده می‌شود. از سوی دیگر صداقت آن چنانی هم از سوی طالبان پیرامون مساله صلح افغانستان مشاهده نشده است.
طالبان در طول چند دور گفتگوها بارها بر طبل شکل‌گیری یک دولت فراگیر که از تمام جناح‌های پرنفوذ داخلی تشکیل شده باشد کوبیده‌اند. ولی در واقعیت امر این فراگیر بودن در نزد طالبان مفهوم دیگری دارد. آنان می‌خواهند رهبری نظام را در دست داشته باشند و در بدنه نظام به بخشی از سیاسیون هم سهم بدهند. تعدادی از سیاست‌مدارانی که در گفتگوهای صلح شرکت کرده‌اند، به صورت تلویحی بارها اذعان کرده‌اند که طالبان به صورت سربسته به آنان فهمانده‌اند که خود را با شورای «کویته» هماهنگ کنند و با پیش شرط‌های آنان از جمله خروج نیروهای خارجی، تعلیق قانون اساسی و تغییر نظام همراه شوند. اینها موضوعاتی هستند که نشان می‌دهد یکی از چالش‌های اساسی برای به نتیجه نرسیدن گفتگوها خود طالبان‌اند. از سوی دیگر طالبان و همچنین دولت با شدت بخشیدن به نبردها عملا از چارچوب گفتگوها فاصله گرفته‌اند.
این روزها جنگ در گوشه و کنار افغانستان با شدت بیشتری میان طالبان و دولت جریان دارد. دولت افغانستان تلاش دارد تا با گرفتن مناطقی که قبلا تحت سیطره نفوذ طالبان قرار داشت، زمینه را برای برگزاری انتخابات در مناطق بیشتری فراهم کند. این نبردها در استان غزنی شدیدتر از هرجای دیگر افغانستان جریان دارد. زیرا به دلیل ناامنی انتخابات پارلمانی در سال گذشته در این استان برگزار نشد.
در کنار این مسائل، انتخابات به‌عنوان یک مشکل تازه مطرح شده است. دولت که مصمم به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ششم مهر سال جاری است، بخش عمده ای از انرژی خود را برای برگزاری انتخابات معطوف داشته است. جامعه جهانی و کشورهای با نفوذ در مسائل افغانستان هم از برگزاری انتخابات حمایت کرده و دولت آمریکا هم وعده داده است برای برگزاری انتخابات دولت افغانستان را کمک کند. در چنین شرایطی شاید حکومت افغانستان میل داشته باشد تا گفتگوها به بعد از برگزاری انتخابات موکول شود. زیرا با برگزاری انتخابات حداقل برای پنج سال دیگر مشخص خواهد شد که چه کسی از طرف حکومت با چه رویکردی به گفتگوهای صلح خواهد پیوست. با توجه به بحث‌های بالا احتمال انجام گفتگوهای صلح در آینده نزدیک زیاد متصور نیست. شاید آقای خلیل زاد هم برای همین در افغانستان بیشتر خواهد ماند تا راهی را بیابد که گفتگوها و انتخابات نزدیک به هم انجام شود.
