حمله خونین ماه پیش افراد مسلح افراطی به زایشگاه دشت برچی کابل از یک سو بزرگترین پروژه سازمان پزشکان بدون مرز برای عرضه خدمات بهداشتی در جهان را متوقف کرد و از سوی دیگر، زنگ خطر بزرگی را برای افغانستان به صدا درآورد. 

افراد تا بن دندان مسلح در ۲۳ اردیبهشت به زایشگاه متعلق به پزشکان بدون مرز در غرب کابل هجوم بردند و زنان باردار و کودکان را برای چند ساعت به گلوله بستند. در این حمله، ۱۶ مادر، یک ماما، دو کودک هفت و هشت ساله و شش نفر دیگر کورکورانه کشته و ۱۶ نفر دیگر هم مجروح شدند.

پزشکان بدون مرز اکنون اعلام کرده که ناچار است تمام فعالیت خود را در این منطقه پرجمعیت هزاره نشین در غرب کابل متوقف کند. در جریان فعالیت این نهاد بین المللی فقط در سال ۲۰۱۹ در دشت برچی که یک میلیون نفر جمعیت دارد، ۱۶ هزار زایمان صورت گرفت که در یک مرکز پزشکان در جهان یک رکورد بود. 

سازمان پزشکان بدون مرز در بیانیه خبری خود حمله مرگبار اخیر را «حادثه غم انگیز» خوانده و نوشته است «این تصمیم دردناک اما لازم» است.

دلیل قطع فعالیت پزشکان بدون مرز اما غم انگیزتر است. این سازمان می‌نویسد که منطقه دشت برچی محل سکونت جمعیت بزرگی از قومیت هزاره است که مرتب هدف قرار گرفته و سازمانهای امدادرسان هم از این حملات خونین در امان نمانده‌اند.

با آن که واشینگتن داعش را عامل این حمله خوانده است، پزشکان بدون مرز می‌گوید هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که نشان دهد عاملان این حمله چه گروهی بوده و چه انگیزه‌ای داشته است. مسئولیت حمله را نیز هیچ گروهی به عهده نگرفته و دولت افغانستان برخلاف آمریکا، طالبان را مسئول حمله می‌خواند.

سازمان پزشکان بدون مرز این حمله را هدفمند می‌خواند و گزارش می‌دهد که مادران، نوزادان و کارمندان بهداشتی هدف اصلی مهاجمان بودند. این سازمان هشدار می‌دهد که ممکن است حملات مشابه در آینده تکرار شود و به همین خاطر فعالیت‌های خود را متوقف کرده است.

به رغم این تصمیم، این نهاد بین المللی که چهل سال است در افغانستان کار می‌کند و تاکنون ۷۰ قربانی داده است، فعالیت خود در دیگر مناطق کشور از جمله هلمند، هرات، قندهار، خوست و قندوز را همچنان ادامه می‌دهد که نسبت به کابل و منطقه دشت برچی به مراتب آشوب‌زده و ناامن است.

تلاش فعالان مدنی و مدافعان حقوق زن برای تغییر نظر پزشکان بدون مرز و ادامه فعالیتشان در برچی بی نتیجه بوده است.

بنابرین قطع فعالیت آن در منطقه هزاره نشین افغانستان که شیعه‌اند، مبنی بر حملات فرقه‌ای شبیه آنچه در عراق صورت می‌گرفت، هشداردهنده است.

افغانستان در آستانه شروع مذاکرات صلح با طالبان قرار گرفته است که می‌تواند به توافقنامه صلح برای پایان جنگ بیانجامد. اما گروه‌هایی در درون طالبان و شاخه‌های افراطی پیکارجویان و تروریست‌ها از موفقیت روند صلح ناخشنود به نظر می‌رسند که می‌تواند به تضعیف یا نابودی آنها در افغانستان منجر شود. برای این گروه‌های مسلح، کشاندن کشور به درگیری‌های فرقه‌ای، می‌تواند هدف اصلی باشد.

اخیرا براساس گزارشها، داعش رهبر جدیدی برای شاخه خراسان خود در افغانستان برگزیده است که تبار عرب عراقی دارد. خیلی از کارشناسان این را نشانه‌ای از تغییر ماهیت جنگ در افغانستان پس از توافق با طالبان می‌دانند و می‌گویند کوشش گروه‌های افراطی بردن این کشور به جنگ فرقه‌ای است.

در این میان هزینه سنگین بر شانه‌های غیرنظامیان افغان است.

کمیته بین‌المللی صلیب سرخ نیز اخیرا با انتشار گزارشی گفته است افزایش خشونت‌ها و حملات عمدی به مراکز بهداشتی در سایه شیوع ویروس کرونا در افغانستان، دسترسی میلیون‌ها شهروند را به خدمات بهداشتی کاهش داده یا کلا این مراقبتها را از دسترسی‌شان خارج کرده است.

خوان پیدرو اسکاریر، رییس این نهاد در افغانستان می‌گوید پس از: «امیدواری‌ها در نتیجه کاهش نسبی خشونت‌ها در ماه‌های فوریه و مارس، دوباره شاهد خشونت‌ها هستیم و تلفات غیرنظامی در حال افزایش است.»

این نهاد معتبر بین المللی به حمله به پزشکان بدون مرز اشاره کرده و می‌گوید، هدف گرفتن کارکنان و مراکز بهداشتی وضعیت را بیشتر وخیم ساخته است.