از آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای انتخاباتی در ترکیه، ۱۷ سال می‌گذرد. آخرین بار در سال ۲۰۰۲ رهبر حزب تازه تأسیس عدالت و توسعه «رجب طیب اردوغان» و رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق «دنیز بایکال»، برای مناظره‌ای سه ساعته مقابل دوربین‌های تلویزیون رفتند.
با این حال پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه و تشکیل دولت‌های غیر ائتلافی توسط این حزب، تمامی دعوت‌های به مناظره، از طرف رهبر و نامزدهای انتخاباتی این حزب رد شد.
با اعتراض حزب عدالت و توسعه به نتایج و روند برگزاری انتخابات ۳۱ مارس شهرداری استانبول، نهاد عالی انتخابات ترکیه پس از بررسی اعتراضات با انتشار گزارشی۲۵۰ صفحه‌ای، رأی به ابطال و برگزاری مجدد انتخابات شهرداری استانبول در ۲۳ ژوئن داد.
«به کارگیری مامورین غیر دولتی برخلاف قانون انتخابات ترکیه به عنوان رئیس شعبه اخذ رأی، گم شدن جدول آرای شماره شده در ۲۲ صندوق، وارد کردن آرای ۱۰۱ صندوق دیگر به سیستم مجموع شمارش آرا، در حالی که جداول شمارش آرای این صندوق‌ها بدون مهر و امضا بوده است، رسیدن مجموع آرای ۱۲۳ صندوق مورد اعتراض، به ۴۳ هزار رأی و تاثیرگذاری این آرا در نتیجه انتخابات شهرداری، با احتساب تفاوت آرای ۱۳ هزار و ۷۲۹ رأی» مهم ترین دلایل ابطال انتخابات استانبول اعلام شده است.
اعتراضات و حواشی پیرامون ابطال انتخابات ۳۱ مارس و تفاوت آرای ناچیز بین نامزدها، در کنار ورود ترکیه به دوره‌ای از رکود اقتصادی برای اولین بار پس از سال ۲۰۰۹ و سخت شدن شرایط معیشتی مردم، موجب شد تا حزب عدالت و توسعه پس از سالها، دعوت نامزد اصلی ترین حزب مخالف دولت را برای مناظره بپذیرد.
تقابل جوانی و تجربه
«بن‌علی ییلدیریم» نامزد ائتلاف جمهوریت و یکی از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه است. او که سابقه وزارت حمل و نقل، نخست وزیری و ریاست بر مجلس ترکیه را در کارنامه دارد، سیاست‌مداری است که به عمل‌گرا بودن و در عین حال شوخ‌طبعی مشهور است. در مقابل او «اکرم امام‌اوغلو» نامزد ائتلاف ملت قرار داشت. مهم‌ترین تجربه سیاسی امام‌اوغلو شهرداری ناحیه «بِیلیک‌دوزو» در استانبول بوده است. با این حال، او با استفاده از ادبیاتی آشتی‌جویانه و بهره‌گیری از نارضایتی‌های موجود در جامعه، توانست در انتخابات ۳۱ مارس بر رقیب با تجربه خود پیروز شود.
پس از ابطال انتخابات در ۶ مه، اکرم امام‌اوغلو بار دیگر از رقیب خود برای مناظره‌ای تلویزیونی دعوت کرد. این بار اما جواب بن‌علی ییلدیریم به این دعوت مثبت بود. در این راستا دو حزب «عدالت و توسعه» و«جمهوری‌خواه خلق»، پس از انجام مذاکرات، در یک کنفرانس خبری اعلام کردند، بر روی زمان، مجری و چارچوب مناظره به توافق رسیده‌اند.
مجری مناظره اسماعیل کوچوک‌کایا بود. او مجری برنامه ساعت زنگ دار در تلویزیون« فاکس» ترکیه است و یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های خبر صبح در ترکیه را اجرا می‌کند.
پیروز مناظره بن‌علی ییلدیریم یا امام‌اوغلو چه کسی بود؟
این مناظره در دو بخش یک ساعته و ۱۰ دقیقه زمان استراحت بین آن برگزار شد، سپس به درخواست نامزدها حدود نیم ساعت به زمان مناظره افزوده شد. مجری مناظره نیز سعی کرد با تکیه بر اصل سوال‌های مشترک و تساوی زمان پاسخگویی - سه دقیقه برای هر سوال - عدالت را بین طرفین رعایت کند.
مناظره در جوی صمیمی شروع شد. در کنار تبریک روز پدر ییلدیریم یک تسبیح و امام‌اوغلو، یک خودنویس به رقیب خود هدیه دادند. با این حال با اولین سوال در ارتباط با ابطال انتخابات ۳۱ مارس، هیجان به مناظره بازگشت.
هر دو نامزد وعده‌های متعددی را مطرح کردند و قول دادند در صورت انتخاب شدن به عنوان شهردار استانبول، طرح های خود را جامه عمل بپوشانند. امام‌اوغلو و ییلدیریم از شرایط اقتصادی و بالا بودن نرخ بیکاری در استانبول» انتقاد کردند، جنبش گولن را محکوم کردند وطرح های مختلفی را برای حل مشکلات زنان، دانش‌آموزان، معلولین، ساختن مهد کودک، افزایش فضای سبز و کاهش بیکاری جوانان ارائه دادند.
بن‌علی ییلدیریم مناظره را با کمی اضطراب شروع کرده بود. با گذشت زمان و با تکیه بر تجربه خود توانست خود را بازیابد و اجازه ندهد رقیبش، با مطرح کردن مسائل مختلف او را به دنبال خود بکشد. از سابقه اجرایی خود برای القای کارآمدی اش استفاده کرد. قول داد با اجرای پروژه‌هایی که در این مناظره نام برد، مسئله ترافیک و حمل و نقل عمومی در استانبول را حل کند.
ییلدیریم از انجمن‌ها و سازمان‌های اوقاف دفاع کرد و تاکید کرد آنها جزئی از سازمان‌های مردم نهاد هستند و شهرداری‌ها باید از آنان حمایت کند. بن‌علی ییلدیریم، با انتقاد از احزاب رقیب برای مخالفت با شمارش تمامی آرا اخذ شده در استانبول ادعا کرد که حزب متبوعش تمامی تلاش خود را برای تکرار نشدن انتخابات انجام داده است. او در ادامه مدعی دزدیده شدن آرای خود نیز شد. ییلدیریم با اشاره به سخنرانی‌ها و کارزار انتخاباتی امام‌اوغلو، او را متهم به دروغگویی و دادن آمار اشتباه کرد. او از امام‌اوغلو خواست از مردم استانبول عذرخواهی کند. شاید بزرگترین اشتباه بن‌علی ییلدیریم در این مناظره پریدن‌های متوالی در وسط حرف‌های رقیب خود بود.
اکرم امام‌اوغلو در تمام طول مناظره سعی کرد اعتماد به نفس خود را حفظ کند. لبخند بزند و جملاتش را منسجم و با تکیه بر آمار ارائه دهد. امام‌اوغلو با انتقاد از دلایل ابطال انتخابات و شیوه ارائه آمار آرای شمارش شده از سوی خبرگزاری آناتولی، خود را شهردار منتخب استانبول خواند و ادعا کرد برای احقاق حق ۱۶ میلیون شهروند این شهر و برقراری دموکراسی تلاش می کند. او حزب حاکم را مغرور و اطلاعاتی که در اختیار ییلدیریم قرار می‌گیرد را ناقص توصیف کرد. در ادامه امام‌اوغلو از شیوه مدیریت پناهجویان و سیاست‌های دولت در این باره انتقاد کرد. او قول داد برای مدیریت بهتر این مسئله، در شهرداری میز پناهجویان و مهاجران تشکیل دهد. امام‌اوغلو با ارائه آمارهایی از اسراف در شهرداری انتقاد کرد و از حمایت شهرداری از سازمان‌های اوقاف به عنوان یکی از نمودهای این اسراف گلایه کرد. او وعده شفافیت و پاسخگویی را در صورت انتخاب شدن داد. انتقاد از مجری و یادآوری مداوم زمان به او شاید بزرگترین اشتباه امام‌اوغلو در این مناظره بود.
پوشش مستقیم این مناظره از سوی بسیاری از کانال‌های تلویزیونی دولتی و خصوصی، این برنامه را به یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در تاریخ ترکیه تبدیل کرد. هم‌زمان با پخش مناظره، در توییتر نیز بحث‌های داغی بین شهروندان ترکیه در جریان بود.
با این حال شاید اصلی‌ترین دستاورد این مناظره، تمرین دموکراسی در ترکیه باشد. این مناظره فرصتی بود تا شهروندان استانبول فارغ از حواشی و جنجال‌های مرسوم پیش از انتخابات، در چارچوبی شفاف‌تر و بدور از شایعات، به مقایسه طرح‌ها و برنامه‌های شهردار آینده استانبول بنشینند.
