«آدم دیگه میترسه. من و خواهرام از لحظهای که پامونو از خونه میگذاریم بیرون دلهره داریم. مامانمون هم نگرانه. قبلا فقط گشت ارشاد و پلیس امنیت رو داشتیم، الان همه رو کردند گشت ارشاد. مردم رو میگذارند مقابل مردم.» این گوشهای از صحبتهای نسرین است. او۲۹ ساله و کارمند یک شرکت خصوصی در تهران است.
نسرین ازجمله مخالفان اقدام اخیر دادسرای ارشاد است که با اعلام شماره تلفنی از مردم خواسته تا در صورت مشاهده مواردی چون کشف حجاب در خودرو، بدحجابی، سرو مشروبات الکلی یا مراسم مختلط رقص، آن را با پیامک به این دادسرا خبر دهند.
سرپرست دادسرای ارشاد از شهروندان تهرانی خواسته تا موضوع را پس از جمعآوری مستندات لازم با ذکر کامل مشخصات محل وزمان وقوع جرم ارسال کنند.
منتقدان این فراخوان، این کار را نقض حریم خصوصی مردم میدانند. بعضی هم مثل نسرین معتقدند این فراخوان مردم را رو در روی هم میگذارد: «اینجوری مردم میشوند جاسوس همدیگر. مردم علیه مردم. همه میتوانند گزارش دیگران را بدهند. میشه خصومت شخصی. به نظر من حجاب خط قرمز نیست. خط قرمز مردم ما فقر و نداری و تورم است.»
اگرچه هستند کسانی که از این طرح حمایت میکنند و آن را راهی برای برقراری امنیت اخلاقی و اسلامی جامعه میدانند.
واقعیت آن است که تابستان برای میلیونها نفر از پایتخت نشینها در ایران تنها ورود موج گرما نیست. تابستان از چهار دهه پیش تاکنون برای خیلیها با فشار و سخت گیری در خیابانها و معابر شهرها و نیز چهاردیواری خانهها و حریم خصوصی آنها مترادف شده است.
اما چیزی که به نظر امسال را با سالهای قبل متفاوت کرده ، شروع موجی تازه از فشارها و برخوردها با بدحجابی و بی حجابی در داخل خوردوها، آن هم با کمک مردم است.
در روزهای اخیر دعوت دادسرای ارشاد از مردم برای گزارش بی حجابی و بدحجابی فصل تازه ای در برخوردهای حکومتی با نوع پوشش زنان باز کرده است.
اگرچه پیش از این فراخوان جنجال برانگیز هم، عدهای که خود را نیروهای «ارزشی» میخوانند، شمارهای را در شبکههای اجتماعی منتشر کرده و از مردم خواسته بودند تا بی حجابی و بد حجابی را گزارش دهند.
دعوت از مردم برای تبدیل شدن به آمران به معروف در حالی صورت میگیرد که ابراهیم رییسی، رئیس قوه قضاییه ایران هم دستگاههای انتظامی و قضایی را موظف به حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر دانسته است.
ابراهیم رئیسی همزمان گفته است: «دولت، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی مسؤولیت دارند که از امنیت روانی و اخلاقی جامعه صیانت کنند و اجازه ندهند کوچکترین بیعفتی و ناهنجاری، جامعه را تهدید کند.»
اسنپ تاکسی و ورود به چالش حجاب اجباری
در روزهای اخیر بعضی شهروندان تهرانی شاهد برخوردهایی تازه از سوی رانندههای تاکسی اینترنتی اسنپ بودهاند.
مریم ساکن محله نارمک تهران میگوید: «دو سه روز پیش تو اسنپ نشسته بودم، باد زد روسریم افتاد. راننده فوری ازم خواست روسریم رو سر کنم. گفت بهمون تذکر دادند. گفت تو رو خدا روسریتو بپوش. در صورتی که قبلا اصلا کاری نداشتند.»
او میگوید: «ما با این که میدانیم جریمه میشویم به حجاب اجباری نه میگوییم. به امید روزی که آزاد زندگی کنیم.»
از طرفی عدهای از رانندههای اسنپ هم میگویند، از آنها خواسته شده تا تعهد بدهند در صورت سوار کردن مسافران بیحجاب یا بدحجاب به آنها تذکر دهند تا حجابشان را رعایت کنند.
اسنپ تاکسی که به اوبر ایران شهرت دارد، با چیزی حدود ۲۴ میلیون کاربر مسافر و یک و نیم میلیون کاربر راننده، این روزها وارد چالش حجاب اجباری شده است.
در روزهای گذشته، ماجرای پیاده کردن یک مسافر زن توسط یک راننده اسنپ به دلیل «بدحجابی» خبرساز شده است. بعضی خواستار تقدیر اسنپ از راننده شدند و مقا مهای قضایی، فرماندهان سپاه پاسداران و حتی صدا و سیمای ایران از او قدردانی کردند. ولی از طرف دیگر، گروهی از کاربران شبکههای اجتماعی، کارزار تحریم اسنپ و حذف اپلیکیشن به راه انداختند. دست آخر این که مسافر ابراز پشیمانی کرد و راننده به نماد امر به معروف تبدیل شد.
اخطارهای پیامکی
اگر زمانی گشت ارشاد و گشت های ثارالله خیابانهای ایران را برای اعمال حجاب اجباری زیر پا داشتند این روزها پلیس با ارسال یک پیامک به جنگ بی حجابی و بد حجابی آن هم درون خودروها رفته است.
این روزها کاربران زیادی در نقاط مختلف تهران، پیامکهایی دریافت میکنند که نه از طرف دوستان و آشنایان، بلکه از سوی پلیس امنیت اخلاقی است.
پدیدهای که با وجود اما و اگرهای زیاد، مورد حمایت مقامهای پلیس و حتی وزیر کشور ایران هم قرار دارد. تجمع صدها نفر از شهروندان تهرانی در خیابان وزرا در اولین روزهای اردیبهشت ماه حاصل چنین پیامکهایی بود. عکسهای منتشر شده از صف زنان و مردانی که این پیامک را دریافت کرده و در مقابل ساختمان وزرا تجمع کرده بودند خبرساز شد. پیامی که خیلیها را بهت زده و نگران کرده بود، عبارت بود از :« مالک خوردور شماره…در خودروی شما جرم کشف حجاب صورت گرفته. لذا ضمن اخطار مبنی بر عدم تکرای، ابلاغ میگردد حداکثر ظرف ۷۲ ساعت جهت رسیدگی به پلیس امنیت اخلاقی محل سکونت خود مراجعه نمایید.»
جمعیت زیادی از متهمان کشف حجاب ساعتها جلوی ساختمان معرف به وزرا تجمع کرده بودند که اکثرا نمیدانستند جرمشان چیست، بر اساس چه مستنداتی متهم شدند و چه سرنوشتی در انتظارشان است.
جالب این که پیامک بی حجابی در خودرو حتی به رانندهای که مسافر بدحجاب یا بی حجاب داشته هم ارسال شده بود. اما دو روز بعد از سردرگمی و خشم مردم نسبت به پیامکهای احضار، فرمانده پلیس و وزیر کشور ایران هم از آن دفاع کردند. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران ضمن دفاع از این اقدام پلیس امنیت اخلاقی، آن را رویهای مورد پسند خوانده است. به گفته وزیر کشور ایران، در صورتی که تعداد این پیامکها به دو یا سه مورد برسد، فرد احضار میشود و بعد از آن باید تعهد بدهد.
حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ هم گفته بود که دریافتکنندگان این پیامک پس از دادن «تعهد کتبی» آزاد میشوند ولی در صورت تکرار بدحجابی به دادگاه فرستاده خواهند شد.
این همه ماجرا نیست
البته این تنها بی حجابی و بدحجابی نیست که به چالشی بزرگ برای حکومت ایران تبدیل شده است.
مهمانیهای شبانه و مختلط هم سالها و دهههاست که دغدغه حکومت است. چالشی شاید به قدمت انقلاب ایران که مقامهای نیروی انتظامی عمدتا با برخوردهای قهری و پلیسی، از جمله جریمه نقدی، شلاق و حتی زندان به جنگ آن رفتهاند.
مهمانیهای شبانه عمدتا یا در خانهها و یا در رستورانها و باغها و تالارهای عروسی و با وجود سخت گیریهای همیشگی همچنان گوشه و کنار ایران برگزار میشوند.
به گفته مقامهای نیروی انتظامی ایران مهمانیهای شبانه چند ویژگی مشترک دارند: اختلاط دو جنس، مصرف مشروبات الکلی و وجود آهنگها و رفتارهای مبتذل.
آمار دقیقی از تعداد بازداشت شدگان در مهمانیهای شبانه وجود ندارد اما خیلیها در ایران دست کم یک بار طعم آن را چشیدهاند.
اخبار ریز و درشتی که در رسانههای مختلف منتشر میشود حکایت از آن دارد که همه ساله صدها نفر از دختران و پسران ایرانی به دلیل حضور در مهمانیهای مختلط و شبانه دستگیر میشوند. بعضی با جریمه نقدی آزاد میشوند و بعضی هم حکم زندان و شلاق میگیرند.