عفو بین‌الملل به نقل از «نامه‌های رسمی درز کرده‌ای» که به دست این سازمان رسیده، گزارش داد که مقامات ارشد سازمان‌ زندان‌ها بارها برای تامین امکانات مورد نیاز برای مهار شیوع کرونا و درمان زندانیان مبتلا شده، درخواست داده‌اند، اما دولت ایران این درخواست‌ها را نادیده گرفته است.

در گزارش عفو بین‌الملل آمده است: «این نامه‌های رسمی مستنداتی رسواکننده از قصور فاجعه‌بار دولت ایران در زمینه محافظت از زندانیان را به دست می‌دهد. درخواست‌های مکرر برای تامین اقلام ضروری از جمله مواد ضد عفونی کننده، تجهیزات حفاظتی شخصی و لوازم پزشکی نادیده گرفته‌ شده‌اند.»

عفو بین‌الملل می‌گوید متن چهارنامه که در فاصله اسفند ۱۳۹۸ تا تیرماه امسال از طرف مقامات سازمان زندان‌ها به وزارت بهداشت ارسال شده را مشاهده کرده است. این نامه‌ها با توجه به مسقف بودن زندان‌ها و تراکم جمعیت، زنگ خطر  شیوع کرونا در زندان‌ها را به صدا درآورده‌اند. فهرست اقلام درخواستی سازمان زندان‌ها از وزارت بهداشت شامل پنج میلیون و ۴۰۰هزار ماسک برای سه ماه، ۴۵۰هزار لیتر مواد ضدعفونی کننده، دستکش و… است.

کمبود امکانات بهداشتی و احتمال ابتلای زندانیان به کرونا موضوعی است که از سال گذشته همواره مطرح بوده و فعالان حقوق بشر بارها نسبت به آن ابراز نگرانی کرده‌اند. نسرین ستوده،‌ وکیل و فعال حقوق بشر اسفندماه گذشته در اعتراض به وضعیت زندانیان و خطرهای ناشی از شیوع کرونا در زندان‌ها دست به اعتصاب غذا زد. نرگس محمدی، فعال حقوق بشر که با حکم قاضی صلواتی در حال سپری کردن حکم ۱۰ سال زندان است، اخیرا از ابتلای خود به کووید-۱۹ خبر داده بود. او در عین حال به بی‌توجهی مسئولان زندان به تامین تجهیزات بهداشتی و حفاظتی مقابله به شیوع کرونا برای زندانیان اشاره کرده بود. در یکی از نامه‌های نرگس محمدی به ابتلای ۱۲ نفر از زندانیان زندان زنجان به کووید-۱۹ اشاره شده بود.

در ماه‌های اخیر موارد متعددی از آشوب در زندان‌ها و فرار زندانیان از زندان‌هایی مانند سقز، الیگودرز و تبریز گزارش شد که از نگاه برخی ناظران یکی از دلایل آن نگرانی نسبت به شیوع کرونا در زندان‌ها و تبعیض در به مرخصی فرستادن زندانیان در زمان همه‌گیری کووید-۱۹ بوده است.

دیانا الطحاوی، ‌معاون بخش خاورمیانه و شمال آفریقای عوف بین‌الملل با اشاره به آسیب‌پذیر بودن زندانیان محبوس در زندان‌های ایران می‌گوید: «تراکم جمعیتی بالا و بیش از ظرفیت، تهویه هوای بد، فقدان شرایط بهداشتی و تجهیزات پزشکی و بی‌توجهی عامدانه به مشکلات پزشکی زندانیان، زندان‌های ایران را به محلی خطرناک برای شیوع ویروس کرونا تبدیل کرده است.»

الطحاوی تاکید می‌کند که مقامات ایرانی باید انکار این بحران سلامتی در زندان‌ها را کنار بگذارند و فورا گام‌های ضروری در جهت حفظ سلامتی و جان زندانیان را بردارند.

در یکی از نامه‌ها که تاریخ آن مربوط به ۲۵ خردادماه است و عفو بین‌الملل متن آن را مشاهده کرده، به نارضایتی مقامات زندان‌ها از بی‌توجهی مقامات دولت نسبت به درخواست‌های مکرر برای تامین تجهیزات اشاره و تاکید شده که تا کنون «هیچ کمک مالی یا غیر نقدی برای مهار شیوع کرونا از سوی وزارت بهداشت به سازمان زندان‌ها ارایه نشده است.»

مقامات دولت و سازمان زندان‌ها هنوز در مورد گزارش عفو بین‌الملل واکنشی نشان نداده‌اند. برخی از اظهارات قبلی مقامات دولت حاکی از رسیدگی کامل به وضعیت شیوع کرونا در زندان‌ها است. قوه قضاییه نیز هدف موافقت با مرخصی بخشی از زندانیان را گامی در جهت کنترل شیوع کرونا در زندان‌ها اعلام کرده بود.

با این حال برخی گزارش‌ها که هنوز از سوی مراجع رسمی در جمهوری اسلامی ایران تایید نشده، حاکی از شیوع گسترده کرونا در زندان‌های ایران و جان‌باختن ده‌ها زندانی است.