در پرسش‌نامه‌‌ای که بین نمایندگان شرکت‌کننده در لویه جرگه مشورتی صلح افغانستان توزیع شده است، آمده است: «مذاکرات صلح قرار است به تاریخ ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بین دولت جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان آغاز گردد. مانع اصلی در برابر آغاز مذاکرات مستقیم رهایی ۴۰۰ تن زندانی طالبان است.»

برگزارکنندگان نشست بزرگ ملی به ۳۲۰۰ نماینده که از سراسر کشور برای رای‌زنی به کابل آمده‌‌اند، دو گزینه داده‌اند:

۱.  زندانیان رها شوند و براساس ضمانت‌های ملی و بین‌المللی مذاکرات مستقیم آغاز، آتش‌بس دوام‌دار برقرار و زمینه صلح پایدار فراهم شود.

۲.  در صورت عدم رهایی این زندانیان جنگ، خشوت و وضعیت فعلی ادامه یابد.

از روح جلسه برمی‌آید که نمایندگان به آزادی زندانیان «خطرناک» طالبان رای مثبت خواهند داد. چرا که دولت هیچ اشاره‌‌ای به این امر نکرده است که این زندانیان، اعدامی، قاتل، بمب‌گذار و تجاوزگر جنسی‌اند. ظاهرا فضا طوری ساخته شده است که جرگه به آزادی زندانیان طالبان که شرط آغاز مذاکرات بین‌الافغانی صلح است رای مثبت بدهند.

اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، نیز هنگام گشایش لویه جرگه اعلام کرد گروه طالبان تعهد کرده در صورت آزادی چهارصد زندانی باقی‌مانده‌شان، مذاکرات رسمی را تا سه روز آینده یعنی دهم ماه اوت آغاز خواهند کرد.

لویه جرگه مشورتی صلح در اوج همه‌گیری کرونا برگزار شده و آقای غنی گفت افغانستان بر سر یک دو راهی قرار دارد و اگر سرنوشت کشور در میان نبود این نشست را برگزار نمی‌کرد.

او گفت دولتش با این‌که هیچ تعهدی که نسبت به توافق‌نامه طالبان با آمریکا مبنی بر آزادی زندانیان طالبان ندارد، برای حسن نیت و آغاز مذاکرات صلح، نزدیک به پنج هزار زندانی طالبان را آزاد کرده است. اما چهارصد زندانی باقی‌مانده طالبان هرکدام پرونده‌های جرمی سنگینی دارند و براساس قانون اساسی، رهایی این زندانیان فراتر از صلاحیت او است.

اشرف غنی گفت تا رسیدن به این مرحله، از «هفتاد مانع و هفت خوان رستم گذشته‌ایم و به لحظه‌های باریک و حساس نزدیک شده‌ایم».

اگر این «لحظه‌های حساس» با درایت و حمایت مردم سپری شود، مذاکرات تاریخی صلح از دوشنبه آینده در قطر شروع خواهد شد.

آقای غنی در برگزاری این جرگه از حمایت قاطع مردم برخوردار شده است. اکثر نمایندگان مجلس، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، حامد کرزی، رییس جمهور پیشین، رهبران جهادی مانند عبدالرب رسول سیاف از برگزاری جرگه اعلام حمایت کرده‌اند.

همزمان، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌‌ای از برگزاری جرگه اعلام پشتیبانی کرده است و گفته است آمریکا می‌داند که آزادی زندانیان طالبان تصمیم پرطرفداری نیست، اما برای شروع مذاکرات بین‌الافغانی و آتش‌بس دایم و جامع مهم است.

در کابل نیز آقای غنی گفت که منطقه از روند صلح به رهبری افغان‌ها حمایت کرده است و طرفدار حفظ نظام جمهوری است. او گفت با رؤسای جمهوری ایران، ترکیه، آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان و نخست وزیر پاکستان و هند صحبت‌های مفصلی انجام داده و همه رهبران این کشورها از روند صلح به رهبری دولت افغانستان حمایت کرده‌اند. اشرف غنی تصریح کرد که افغانستان باید دوباره به چهارراه اقتصادی منطقه تبدیل شود.

عبدالله عبدالله نیز شانه به شانه در کنار اشرف غنی در برگزاری لویه جرگه حاضر شده است. او که ریاست جرگه را به عهده گرفت، می‌گوید کارهای شورای عالی مصالحه ملی به زودی تکمیل خواهد شد و این شورا به تصمیم و فیصله‌های لویه جرگه مشورتی صلح متعهد است.

عبدالله عبدالله تصمیم لویه جرگه را «تصمیم مرگ و زندگی برای مردم افغانستان» خواند و گفت پیروزی از طریق جنگ را غیر ممکن دانست و گفت، آزادی ۴۶۰۰ زندانی طالبان تصمیم ساده نبود و حکومت با برگزاری این لویه جرگه تصمیم در مورد آزادی زندانیان باقی‌مانده طالبان را به مردم واگذار می‌کند.

افغانستان دستکم با پنج ماه تاخیر به مذاکرات صلح با طالبان می‌رود. انتظار می‌رفت پس از امضای توافق‌نامه صلح بین آمریکا و طالبان دو طرف افغانی در دهم ماه مارس اولین دور مذاکرات رو در روی صلح را برگزار کند که تا امروز به تعویق افتاده است.

شروع مذاکرات زمینه‌ساز آتش‌بس خواهد بود و تداوم گفت‌وگوها می‌تواند به یک توافق جامع صلح بین دولت جمهوری اسلامی افغانستان و طالبان منجر شود. افغانستان به بزنگاه نزدیک شده است و با حمایت کشورهای منطقه و آمریکا بزرگ‌ترین شانس را برای پایان جنگ ۴۰ ساله در پیش رو دارد.