هفتاد و پنج سال پیش، در چنین روزی، ایالات متحده یک بمب اتمی را بر شهر ناگازاکی در ژاپن افکند. آن اقدام سه روز پس از آن بود که هیروشیما در ششم اوت ۱۹۴۵ به سرنوشت مشابهی دچار شده بود.
بین ۱۱۰ تا ۲۱۰ هزار نفر در این دو رویداد جان باختند و هزاران نفر دیگر در ماه‌ها و سال‌های پس از آن، به علت جراحات ناشی از انفجار و نیز اثرات ناشی از اشعه اتمی، جان و سلامت خود را از دست دادند.
دو بمبی که عصر اتم را آغاز کردند، در مقابل تقریبا ۱۴ هزار بمب اتمی دیگر که امروز در مالکیت ایالات متحده است، ناچیز به چشم می‌آیند. دو بمبی که همتایان امروزی‌شان چندین هزار برابر قدرت تخریب دارند و در صورتی که استفاده شوند، عواقب فاجعه‌باری برای تمامی نوع بشر خواهند داشت.
هفتاد و پنج سال پس از آن روزها، هدف درازمدت برای جهان عاری از بمب هسته‌ای، آرمانی دست‌نیافتنی است و دلایل زیادی هست که فکر کنیم سطح خطر مرتبط با تسلیحات هسته‌ای، در حال افزایش است.
در میان قدرت‌های جهانی تنش فزاینده‌ای وجود دارد. روابط میان روسیه و ایالات متحده، دو ابرقدرت هسته‌ای، دستخوش تحولات چشمگیر شده و هر دو کشور در حال مدرن‌سازی زرادخانه هسته‌ای خود هستند. همزمان، رقابت استراتژیک میان آمریکا و چین نگرانی از وقوع یک جنگ سرد جدید را پدید آورده است. طیفی از مناقشات میان دو کشور وجود دارد که می‌تواند منجر به وخامت بیشتر مناسبات شود.
در عین حال، مکانیسم‌های بین‌المللی خلع سلاح و کنترل تسلیحات، آغاز به گسستن کرده‌اند. در سال ۲۰۱۹، ایالات متحده از پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد خارج شد. این پیمان، موشک‌های زمینی مجهز به تجهیزات هسته‌ای با برد ۵۰۰ الی ۵۵۰۰ کیلومتر را منع می‌کرد، و آمریکا به دلیل نقض آن توسط روسیه، از پیمان خارج شد. ایالات متحده از پیمان آسمان‌های باز نیز که اجازه پروازهای شناسایی از قلمرو هر کشور را به طرفین می‌دهد، خارج شد. پیمان استارت نو، آخرین بازمانده محدودسازی زرادخانه‌های آمریکا و روسیه، در فوریه ۲۰۲۱ منقضی می‌شود. شروع مذاکرات نکته مثبتی است، اما چشم‌انداز روشنی از این که این پیمان تمدید شود، وجود ندارد. ابتکارعمل‌های دیگر جهانی برای خلع سلاح و کنترل تسلیحات، با پیشرفت اندکی همراه بوده است.
منع تکثیر سلاح‌های هسته‌ای نیز با چالش‌هایی همراه بوده است. خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، گامی به عقب بود که تلاش‌ها برای جلوگیری از تکثیر سلاح هسته‌ای در منطقه را تضعیف کرد. تلاش‌ها برای بازدارندگی از رسیدن کره شمالی به سلاح هسته‌ای شکست خورده است، و این کشور از سال ۲۰۰۶ به بعد، شش بار دست به آزمایش هسته‌ای زده است.
در مقیاس گسترده‌تر، تکنولوژی‌های جدید تهدیدی است برای بر هم زدن توازن وضعیت موجود میان کشورهای (دارای تسلیحات) هسته‌ای، و نگرانی درباره امنیت سایبری سیستم‌های تسلیحات هسته‌ای در حال افزایش است.
بنابراین، نیازی فوری برای احیای دوباره برنامه عدم تکثیر سلاح‌های هسته‌ای جهان و کاهش خطر استفاده از تسلیحات اتمی حس می‌شود. از همین روست که حزب کارگر تلاش‌های کنترل تسلیحات و تلاش‌های عدم تکثیر را در کانون تعهدات سیاست خارجی خود برای صلح قرار خواهد داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رسیدگی به خطر فزاینده هسته‌ای مستلزم همان میزان تعهد سیاسی و کشورداری است که در گذشته دستاوردهای خلع‌سلاح را به بار آورد. بریتانیا به عنوان یکی از پنج قدرت هسته‌ای جهان تحت پیمان عدم گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی)، و عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل، مسئولیت ویژه‌ای برای حمایت از تلاش‌های مربوط به عدم تکثیر و خلع سلاح دارد. ما باید به دنبال برقراری گفت‌وگو و دیپلماسی در مقابل مباحثی باشیم که تنش را افزایش می‌دهند. چندین حوزه هست که بریتانیا می‌تواند در آنها نقش رهبری خود را به نمایش بگذارد.
ما باید به دنبال تکمیل پیمان جامع منع آزمایش هسته‌ای باشیم. هرگونه آزمایش سلاح‌های هسته‌ای، قابلیت از بین بردن پیشرفت‌هایی را دارد که در ۶۰ سال گذشته در حیطه کنترل تسلیحات شاهد بوده‌ایم. بریتانیا تحت یک دولت از حزب کارگر، پیمان منع جامع آزمایش هسته‌ای را تصویب کرد. اما در حال حاضر فرانسه و روسیه تنها کشورهای هسته‌ای هستند که آن را تصویب کرده‌اند. بریتانیا باید به مدافع جدید این پیمان بدل شود.
در همین راستا، ما باید به دنبال تقویت ان‌پی‌تی باشیم. پیمان منع گسترش تسیلحات هسته‌ای که امسال ۵۰ ساله می‌شود، مهمترین پیمان در تاریخ خلع سلاح هسته‌ای است، اما کشورهایی هستند که آن را امضا نکرده‌اند و خارج از توافق هستند. کنفرانس بررسی ان‌پی‌تی در سال ۲۰۲۰ که به علت شیوع کووید۱۹ به سال ۲۰۲۱ موکول شد، فرصتی مهم برای جان دوباره بخشیدن به برنامه خلع سلاح چندجانبه و رسیدگی به نبودِ پیشرفت در تعهداتی است که در سال ۲۰۱۰ تعیین شد.
بریتانیا باید به دنبال ابتکارعمل‌های جدید در کنفرانس خلع سلاح و در پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای باشد؛ مانند ابتکارهایی در محدود کردن مواد شکافت‌‌پذیر یا اقدام به رهبری آمریکا در خلق محیط مناسب برای خلع سلاح هسته‌ای، و همچنین ابتکارعمل‌های منطقه‌ای مانند منطقه عاری از تسلیحات کشتار جمعی برای خاورمیانه. جلب توجه بین‌المللی به اثرات بی‌ثبات‌کننده بالقوه فناوری‌های جدید و تاثیر آنها بر تسلیحات اتمی، نیز اهمیت دارد.
نباید گذاشت که در دوران مقابله جهان با ویروس کرونا، برنامه منع گسترش سلاح اتمی و کنترل تسلیحات به حاشیه رانده شود. همه‌گیری باید زنگ هشداری برای همکاری کشورها با هم و در جهت منافع صلح و ثبات جهانی باشد.
در سال ۲۰۱۷، هیاکوشا، کنفدراسیون سازمان آسیب‌دیدگان از بمب‌های اتمی و هیدروژنی ژاپن، بیانیه‌ای درباره پذیرش پیمان منع تسلیحات هسته‌ای در سازمان ملل صادر کرد. آنها گفتند، «تسلیحات هسته‌ای اختراع بشر است و توسط انسان مورد استفاده قرار گرفته است. بنابراین، این بشر است که می‌تواند آنها را معدوم کند.»
در بحث مربوط به کنترل تسلیحات یا خلع سلاح هسته‌ای چندجانبه، هیچ راه حل ساده‌ای وجود ندارد. اما وقتی که از همه‌گیری ویروس کرونا خارج شویم و قدم به «وضعیت عادی جدید» بگذاریم، باید کاهش تهدید ناشی از این تسلیحات فاجعه‌بار را در اولویت قرار دهیم و با هم کار کنیم تا ویرانی‌ای که در ششم و نهم اوت ۱۹۴۵ شاهد بودیم، هرگز و به هیچ وجه دوباره تکرار نشود.
فابیان همیلتون عضو پارلمان بریتانیا از حزب کارگر برای شمال شرق لیدز، و از وزیران صلح و خلع سلاح است.
© The Independent
