برق در موزه فرش ایران بیش از یک ماه است که قطع شده است. این موزه که مجموعه‌ای از نفیس‌ترین و با ارزش‌ترین قالی‌ها و گلیم‌های ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر را در خود دارد بیش از یک ماه و نیم است که به دلیل قطعی برق مخزن فرش‌ها و گنجینه آن با خطر آسیب جدی مواجه است.

حاصل کار هنرمندان مشهور ایران در دوران مختلف تاریخی در این کشور در موزه‌ای نگهداری می‌شود که از روز دوم تیرماه تاکنون برق آن به دلیل اختلافات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و سازمان برق در این کشور قطع بوده است. گفته می‌شود سوختگی «ترانس برق» موزه که مشترک بین دو سازمان میراث فرهنگی و شرکت توزیع برق تهران است عامل خاموشی طولانی‌مدت در گنجینه فرش ایران است.

شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ اما امروز به «باشگاه خبرنگاران جوان» گفته است ترانس موزه فرش خصوصی است و درخواستی برای نصب ترانس به این شرکت ارسال نشده است.

یک کارشناس و پژوهشگر حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در این مورد به ایندیپندنت فارسی گفت: «این موزه سال‌هاست که در سطح امور جاری به صورت باری به هر جهت اداره می‌شود. اما قطع برق آن نشان می‌دهد که مدیریت موزه حتی در اداره امور جاری نیز وامانده است.»

صفحه «میراث‌باشی» با عنوان «فاجعه بیخ گوش موزه فرش»، در مورد خبر قطعی برق موزه فرش ایران نوشته است: «ترانس برق در حالی از دوم تیرماه ۹۹ سوخته که روند تامین اعتبار و سفارش آن به کارخانه مربوطه تاکنون طول کشیده است.»

به گفته میراث باشی، شرکت توزیع نیروی برق تهران به دلیل بدهی‌های سازمان میراث فرهنگی با گذشت یک ماه و نیم از قطعی برق یکی از مهم‌ترین موزه‌های کشور، هنوز نسبت به این موضوع اقدامی نکرده است.

گفته می‌شود ترانس مربوط به سیستم برق این موزه تهیه شده و به تهران رسیده است اما سازمان میراث فرهنگی تهران در انتظار صدور مجوز اداره برق برای نصب این ترانس است چرا که نصب آن ساده نبوده و برق منطقه باید برای نصب آن به منطقه‌ای که موزه فرش در آن اعلام خاموشی داده و سپس نسبت به نصب آن اقدام کند.

نگرانی از خاموشی موزه فرش ایران بیشتر به دلیل فرش‌های داخل سالن موزه است که شرایط نگهداری خاصی داشته و نیازمند دستگاه تهویه به خصوص در شرایط گرمای هوا در تابستان هستند و همچنین وجود فرش‌های نگهداری شده داخل مخزن این موزه که بایستی با شرایط خاص نگهداری و حفظ شوند، در خطر آسیب جدی هستند. بیش از یک ماه است که گنجینه‌ای ارزشمند از فرش‌های ایرانی در گرمای شدید و تاریکی قرار گرفته و این خطر وجود دارد که این آثار تاریخی تاکنون صدمات جدی دیده باشند.

شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ اما اخبار مربوط به موزه فرش را شایعه خوانده و با اشاره به سوختگی ترانس به «خبرگزاری دانشجویان» ایران توضیح داده است که: «این ترانس اختصاصی و مربوط به موزه فرش است و تا به امروز نامه‌ای در خصوص درخواست نصب ترانس به منطقه مربوطه ارسال نکرده‌اند با این حال طی پیگیری‌های انجام شده در شرکت توزیع نیروی برق تهران بزرگ در این خصوص، راهنمایی صورت گرفته و طی تماس برقرار شده ظاهراً مشترک ترانس خریداری شده را هنوز به محل پروژه منتقل نکرده و متاسفانه تا به امروز اطلاعی در خصوص خرید ترانس به این منطقه اعلام نکرده است.»

یک کارشناس حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در ایران به ایندیپندنت فارسی در این مورد گفت: «موزه فرش قطعا مهم‌ترین گنجینه فرش و قالی در ایران است که علاوه بر وجود فرش‌های تاریخی و بسیار گرانبها، معماری آن نیز اهمیت بسیاری دارد و از کارهای به یادماندنی عبدالعزیز فرمانفرمائیان است. ضمن این که این موزه دارای کتابخانه‌ای غنی و تخصصی در حوزه هنرهای ایرانی است.

با این حال هر از چندگاهی مشکلاتی در موزه فرش بروز پیدا می‌کند و به طور معمول نیز وضعیت آن از نظر استانداردهای موزه‌ای و جذابیت برای مخاطبان جالب نیست.

در حالی که این موزه در یکی از بهترین نقاط تهران، یعنی تقاطع خیابان‌های کارگر و فاطمی و در مجاورت پارک لاله قرار گرفته، چندان مورد اقبال مردم و گردشگران داخلی نیست. در واقع چه مسؤولان وزارت میراث فرهنگی، چه رسانه‌ها و چه حتی هنرمندان و دست اندرکاران حوزه فرش، اهمیتی به این موزه نمی‌دهند، مگر این که اتفاق ناخوشایندی در آن جا رخ دهد و برای مدت کوتاهی در کانون توجه قرار گیرد.»

او با اشاره به اتفاقات ناخوشایندی که پیشتر هم در این موزه رخ داده می‌گوید: «نمونه این دست اتفاقات، سرقت فرشی تاریخی و نفیس در سال ۱۳۸۳ بود که مدتی پس از اعلام سرقت و پس از دخالت پلیس آگاهی، نزدیک موزه پیدا شد و این احتمال مطرح شد که سارق یکی از کارکنان موزه بوده و وقتی متوجه شده که ممکن است پلیس او را پیدا کند، فرش را نزدیک موزه رها کرده! در سال ۹۶ نیز خبر احداث هواکش مترو در محوطه موزه فرش خبرساز شد که خوشبختانه با واکنش تند رسانه‌ها به مرحله اجرا نرسید.»

این کارشناس و پژوهشگر باسابقه در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی با اشاره به ضعف مدیریتی در خصوص موزه‌ها و ناملایمتی در حق موزه فرش ایران می‌گوید: «به نظر می‌رسد مشکلات موزه فرش تابعی از رهاشدگی و ضعف شدید مدیریتی است. این موزه، زمانی زیرمجموعه موزه ملی ایران بود و موزه ملی نیز آن قدر گرفتار مسائل داخلی خود بود، که فرصت رسیدگی به مسائل موزه فرش را نداشت. با اعتراض‌هایی که از سوی رسانه‌ها نسبت به وضع نامطلوب این موزه صورت گرفت، سازمان میراث فرهنگی، آن را مستقل کرد. هرچند که تغییری در مدیریت آن داده نشد.

پس از مدتی، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران با این استدلال که همه ادارات استانی سازمان، دارای موزه هستند، اما موزه‌های تهران مستقیما توسط اداره کل موزه‌ها اداره می‌شوند، خواستار آن شد که مدیریت چند موزه به این اداره کل واگذار شود. بنابراین اداره سه موزه فرش، آبگینه و سفالینه‌های ایران و موزه رضا عباسی را به اداره کل استان تهران دادند. با این اقدام، وضع هر سه موزه، از جمله موزه فرش رو به وخامت گذاشت؛ تا جایی که حتی پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان موزه نیز گاه به تعویق می‌افتاد و بر بی‌انگیزگی آن‌ها دامن می‌زد. در واقع، واگذاری مدیریت موزه فرش به اداره کل استان تهران به منزله تقلیل جایگاه این موزه و نیز تقلیل رتبه مدیریت آن بود. بنابراین در حال حاضر، موزه فرش نه دارای بودجه کافی است و نه حتی اگر بودجه خوبی داشته باشد، از مدیرانی بهره‌مند است که بتوانند در وهله اول، موزه را درست اداره کنند و در وهله دوم، طرح‌های توسعه‌ای و ارتقای کمی و کیفی موزه را به اجرا گذارند.»

«میراث باشی» در مورد مخزن موزه فرش نوشته که این فرش‌ها روی همدیگر انبار شده‌اند و هرچند روز یک‌بار بازرسی بر روی آن‌ها انجام ‌می‌شد اما این بازرسی به یمن نبود برق، با چراغ قوه و بدون دقت کافی در یک و ماه نیم گذشته انجام شده است.

او همچنین این سؤال را مطرح کرده است که: «علی القاعده باید تعداد تخته فرش‌های موزه به دلیل حضور نیروهای حفاظتی درست باشد اما آیا می‌شود گرمای عجیب این مدت به فرش‌ها آسیبی نرسانده باشد؟ با وجود آماده بودن ترانس چرا اداره میراث فرهنگی استان تهران و وزارت‌خانه میراث فرهنگی که دولتی هستند و موزه فرش وابسته آن‌هاست نمی‌توانند حساسیت این موضوع را به اداره برق گوشزد کنند تا این کار اورژانسی انجام شود. این امروز و فردا کردن چه معنایی دارد و چرا کسی پاسخگو نیست؟ اداره برق دولتی است اداره میراث فرهنگی هم دولتی است چرا دولت به داد دولت نمی‌رسد؟»

حضور کارکنان، یگان حفاظت و سربازان محافظ این مجموعه در گرمای هوای تهران و قطعی برق و نبود وسایل خنک‌کننده نیز از دیگر مواردی است که در این خبر به آن اشاره شده است. گفته می‌شود به دلیل حفظ امنیت مجموعه امکان دورکاری برای یگان حفاظت و سربازان حفاظت‌کننده موزه میسر نیست.

قطع دوربین‌ها و امنیت گنجیه فرش نیز از دیگر موارد مهم عنوان شده در این خبر بوده است. گفته می‌شود به دلیل قطعی برق پمپ آب فضای سبز گنجینه موزه فرش ایران هم که برقی است قطع بوده و باغ و فضای سبز موزه هم به دلیل عدم آبیاری و گرمای هوا در حال خشک شدن است و آسیب دیده است.

براساس اطلاعات موجود، موزه فرش ایران دارنده با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است و از منابع غنی تحقیقی برای پژوهشگران و هنردوستان به‌شمار می‌آید. به طور معمول حدود ۱۳۵ تخته از شاهکارهای قالی ایران، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان، کرمان، اصفهان، تبریز، خراسان، کردستان، در تالار این مجموعه به نمایش گذاشته می‌شود. همچنین تابلوفرش‌های نفیس تبریزی، نمونه‌هایی از قالیچه‌های تصویری شاهنامه بایسنغری که گوشه‌هایی از ادبیات، اسطوره، مذهب و فرهنگ و هنر غنی ایرانی را نشان می‌دهد در این موزه موجود است. این موزه به دستور شهبانو فرح ساخته و در سال ۱۳۵۶افتتاح شد.