لباس ابریشمی شهبانو فرح دیبا در یک حراجی معروف در جنوب آلمان به قیمت ۳۵ هزار یورو فروخته شد.

موسسه حراجی «هرمان هیستوریکا» قیمت پایه هفت هزار و پانصد یورو را این لباس تعیین کرده بود؛ پیراهنی فاخر با نقش‌های سوزن‌دوزی بلوچی که روزگاری در جشن‌ها و تشریفات رسمی بر تن ملکه ایران جلوه‌گر هنر و صنایع‌دستی سرزمین پارس بود.

شهبانو فرح به همراه شاه در دیدار با «ریچارد نیکسون» رئیس‌جمهور وقت آمریکا و همسرش آن‌طور که از عکس‌ها و فیلم‌های آن زمان مشخص است، همین لباس زیبا را بر تن داشته است.

بر اساس اسناد موجود شهبانو این لباس را ۴۵ سال پیش به درخواست دختری آلمانی به او هدیه داده است. در نامه‌ای که به زبان آلمانی از سوی مسئول امور رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی سفارت شاهنشاهی ایران در شهر بن آلمان به تاریخ ۲۵ نوامبر ۱۹۷۵ به همراه لباس برای گیرنده ارسال شده آمده است: «افتخار دارم لباس شب متعلق به شهبانو فرح پهلوی، ملکه ایران را که درخواست کرده بودید را برایتان ارسال کنم. امیدوارم از دریافت آن خوشحال شوید.»

این لباس شب سفید با سوزن‌دوزی فیروزه‌ای، جمعه بیست و پنجم سپتامبر ۲۰۲۰ از سوی شخصی از بریتانیا خریداری شد. به گفته مسئولان حراجی با توجه به اسم و فامیل که البته فاش نشده است، به نظر می‌رسد ایرانی باشد.

«برنهارد پاچر» کارشناس اشیا تاریخی و مدیر اجرایی حراجی هرمان هیستوریکا در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی گفت: «ما اطلاع داریم وقتی خبر حراج این لباس فاخر مربوط به شهبانوی زیبای ایران را در فیس‌بوک گذاشتیم، ایشان از آن باخبر شده است.»

او شهبانوی ایران را بانویی زیبا توصیف کرد که همچنان لباس‌های فاخر می‌پوشد.

آقای پاچر همچنین با اشاره به شخصیت شهبانو دیبا گفت: «ملکه ایران شخصیت مهم و مؤثری در تاریخ ایران بوده است و افراد متفاوتی با شنیدن این خبر پیشنهاد خرید این لباس زیبای ایرانی را دادند و برای حراجی هرمان هیستوریکا به فروش گذاشتن این لباس بسیار ارزشمند است.»

 شهبانو دیبا در دوران خود بسیار فعال بود و مسئولیت‌های زیادی از جمله ریاست شماری از سازمان‌های پزشکی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و رفاه اجتماعی را بر عهده داشت و چندین نهاد فرهنگی، هنری و آموزشی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را برای نخستین بار در ایران پایه‌گذاری کرد.

وقتی فرح با شاه ازدواج کرد، هنوز هنر طراحی لباس و مد چندان در کشور رشد نکرده بود، بنابراین لباس عروسی او در فرانسه و به دست طراح معروف فرانسوی «ایو سنت لورن» در مزون معروف «دیور» و با هزینه یک‌میلیون فرانک انجام شد.

سال‌ها بعد فرح که در رشته معماری در فرانسه تحصیل کرده بود و علایق هنری بالایی داشت، تصمیم گرفت برای حضور در مراسم رسمی از لباس‌های فاخر با نقوش بی‌بدیل ایرانی استفاده کند و طراحی آن را به دست طراحان داخلی چون «کیوان خسروانی» و «مهرمنیر جهان بانی» بسپارد. هنرمندانی که سال‌های عمرشان را به‌پای احیا هنر و صنایع‌دستی ایران گذاشتند.

در این میان مهتاب نوروزی و مهناز جمال زهی از قدیمی‌ترین و مشهورترین سوزن‌دوزان بلوچ نقش پررنگی داشتند و تعدادی از لباس‌های درباری که آن‌ها به همراه دیگر هنرمندان سیستان و بلوچستان سوزن‌دوزی کرده‌اند، همچنان در کاخ سعدآباد نگهداری می‌شود.

آنچه در کاخ سعدآباد نگهداری می‌شود لباس‌هایی آمیخته با هنر و سنت ایران هستند که یکی از آن‌ها در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی بر تن ملکه پیشین بود و دوخت آن بیش از دو سال زمان برده بود. لباس‌هایی که برای ملکه ایران‌زمین تهیه می‌شد آن‌قدر نفیس بودند که گفته می‌شود برای دوخت یکی از آن‌ها که از پارچه زربفت بوده، دست‌کم برای ۹۰ نفر در طول دو سال اشتغال‌زایی شده است.

علاوه بر این وقتی این دست لباس‌ها نقل محافل شیک‌پوشی و مد روز شد، بسیاری از زنان سعی کردند لباس‌هایی با نقوش و پارچه‌های سنتی ایران داشته باشند. بنابراین به‌زودی کسب‌وکار بسیاری از زنان و مردان هنرمند در سراسر ایران که در خانه‌هایشان کارگاه‌های کوچک هنری داشتند، رونق گرفت و توانستند برای خود درآمدزایی کنند و بسیاری از پارچه‌های سنتی دستباف ایرانی که استفاده از آن‌ها به دست فراموشی سپرده شده بود، دوباره به چرخه تولید بازگشت.

شهبانو فرح دیبا پس از انقلاب سال ۵۷ وقتی به همراه شاه کشور را ترک می‌کرد، به‌عمد بسیاری از لباس‌ها را در کاخ نیاوران جا گذاشت. به گفته خودش می‌خواست بخشی از وجودش را در کشور جا بگذارد. اما این لباس‌ها سال‌هاست در شرایط غیراستاندارد در موزه پوشاک سلطنتی کاخ تابستانی شمس پهلوی در مجموعه سعدآباد نگهداری می‌شوند و بسیاری از آن‌ها کهنه و مندرس شده و آسیب جدی دیده‌اند.

سال ۱۳۹۵ هم که بنا بود نمایشگاه لباس‌های ملکه سابق ایران، در موزه پوشاک سلطنتی سعدآباد برگزار شود به علت آنچه «مشکلات قانونی» اعلام شد، لغو گردید.