پزشکان بدون مرز به کشورهای غربی هشدار دادند‌ که اگر بخواهند همچنان جلو پویش لغو حق انحصاری داروها و واکسن ویروس کرونا بایستند، در نهایت «روسیاه تاریخ» خواهند شد.

این سازمان بین‌المللی پزشکی و حقوق بشری، از کشورهای ثروتمند، از جمله بریتانیا، خواسته است که با پذیرش طرح پیشنهادی هند و آفریقای جنوبی، حق مالکیت معنوی داروها و واکسن‌های کووید-۱۹ را تا هنگامی که همه‌گیری ادامه دارد، به حالت تعلیق درآورند.

مذاکره بر سر این برنامه ماه گذشته در سازمان تجارت جهانی آغاز شد و تاکنون ۹۹ کشور از این پیشنهاد حمایت کرده‌اند، اما بسیاری از کشورهای ثروتمندتر، از جمله بریتانیا، ایالات متحده و نیز اتحادیه اروپا، هنوز آن را نپذیرفته‌اند.

سازمان پزشکان بدون مرز اعلام کرد که باید قوانین مربوط به حق ثبت ابداع را در شرایط عادی کمی آسانتر گرفت تا کشورهای درحال‌توسعه نیز بتوانند نسخه‌های عمومی داروهای نجات‌بخش کووید-۱۹ را که حق ثبت‌ آنها محفوظ است، ارزانتر تولید کنند و به این همه‌گیری پایان دهند.

سیدنی وانگ، مدیر این پویش پزشکان بدون مرز، گفت: «همه لوازم و فناوری‌های مربوط به بهداشت کووید-۱۹ باید جزو اموال عمومی جهانی باشد و حق ثبت ابداع و اختراع و سایر حقوق مالکیت معنوی مانعی در راه استفاده از آن ایجاد نکند. از همه دولت‌های جهان می‌خواهیم فورا حمایت خود را از این طرح پیشنهادی بی‌سابقه که در شرایط بحران سلامت کنونی در جهان، اولویت را به جای سود صنایع و شرکت‌ها به جان انسان‌ها می‌دهد، اعلام کنند. دولت‌ها باید از خود بپرسند که می‌خواهند پس از این همه‌گیری، در تاریخ چگونه از آنها یاد شود.»

استدلال کشورهای فقیرتر این است که اگر شرکت‌های بزرگ داروسازی اجازه داشته باشند حق ابداع واکسن‌های خود را حفظ کنند و آن را فقط با قرارداد واگذار کنند، عملا شرایط تک‌قطبی به وجود می‌آید و این کشورها از قافله واکسن ویروس کرونا عقب خواهند ماند.

در سال ۲۰۰۱ و در گیرودار بحران ویروس اچ‌آی‌وی(ایدز) نیز به همین ترتیب توافق شد که حق مالکیت معنوی سازمان تجارت جهانی لغو شود و باعث شد که با کشورهای درحال‌توسعه در مورد قوانین ثبت ابداع و اختراع با انعطاف بیشتر برخورد شود تا مانع دسترسی آنها به داروهای آن بیماری نباشد.

سازمان پزشکان بدون مرز گفت: «شرکت‌های داروسازی قراردادهای محدودکننده‌ای برای واگذاری حق تولید واکسن‌هایشان امضا کرده‌اند که از هرگونه رقابت عمومی جلوگیری می‌کند. این شرکت‌ها برای دستیابی به سود بیشتر، در دوره همه‌گیری دوباره می‌خواستند مانع تلاش‌ها برای مهار کووید-۱۹ در کشورهای غیرغربی شوند.»

دکتر خوسی ماووسو، نماینده پزشکی سازمان پزشکان بدون مرز در آفریقای جنوبی، گفت: «دولت‌ها با چنین اقدام جسورانه‌ای به دنیا فرصت می‌دهند که از تکرار فاجعه همه‌گیری ۲۰ سال پیش اچ‌آی‌وی جلوگیری کند. آن زمان، پدید آمدن وضعیت تک‌قطبی در دسترسی به داروهای نجات‌بخش باعث شد که مردم کشورهای پردرآمدتر به داروهای اچ‌آی‌وی دست یابند، حال آن که میلیون‌ها نفر در کشورهای درحال‌توسعه بی‌دارو ماندند و از بین رفتند. با حذف شرایط تک‌قطبی داروهای کووید-۱۹، خواهیم توانست با همکاری جهانی تولید و تامین این داروها و دسترسی همگان به آنها را در سطح وسیع و مقادیر زیاد ممکن کنیم.»