بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در حال برنامهریزی سفر رسمی به مصر در طی روزهای آینده است. از واشنگتن نیز خبر میرسد مایک پنس، معاون رئیسجمهور ایالاتمتحده هفته آینده به مصر و اسرائیل سفر خواهد کرد.
روزنامههای اسرائیلی اعلام کردهاند سفر نتانیاهو در چارچوب تلاش برای بهبود روابط اقتصادی بین دو کشور خواهد بود.
نتانیاهو قرار است با عبدالفتاح سیسی رئیسجمهور مصر دیدار کند. همچنین مقامات همچنین در حال برنامهریزی دیدار بین هیئتهای اقتصادی اسرائیل و مصر هستند.
بازدید نخستوزیر اسرائیل و معاون رئیسجمهور آمریکا از مصر در شرایطی متفاوت از گذشته انجام میشود.
فعالیتهای دیپلماتیک بسیاری از سوی آمریکا باهدف بهبود روابط اسرائیل با کشورهای منطقه انجامشده است. در ماههای گذشته، اسرائیل قراردادهای عادیسازی با امارات متحده عربی و بحرین تحت عنوان «توافق ابراهیم» را با واسطهگری آمریکا امضا کرد و سودان نیز با به رسمیت شناختن کشور اسرائیل موافقت کرده است.
بازرگانان اسرائیلی از یکسو در خلیجفارس با همتایان اماراتی و بحرینی در حال انجام معاملات، گسترش تجارت و سرمایهگذاری هستند و در سوی دیگر برای ورود به بازارهای شمال آفریقا آماده میشوند.
اکنونکه دو کشور عربی در حاشیه خلیجفارس توافق کردهاند روابط خود را با اسرائیل عادی کنند ممکن است بالاخره دیوار «صلح سرد» بین مصر و اسرائیل نیز فروبریزد.
۴۰ سال پیش مصر اولین کشور عربی بود که اسرائیل را به رسمیت شناخت، اما رابطه بین این دو کشور هرگز «عادی» نشد.
اگرچه بنا به گفته ژنرال سیسی «اسرائیل و مصر در مورد مسائل امنیتی همکاری میکنند» اما این همکاری صرفاً در راستای امنیت هر دو کشور بوده و تاکنون نشانه از گرمی روابط ناشی از همکاریهای امنیتی در آن دیده نشده است.
مهار اخوان المسلمین که تهدیدی برای اسرائیل است برای سیسی نیز اهمیت بالایی دارد. همچنین اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد گروههای جهادی ازجمله بازماندگان داعش برای هر دو طرف سودمند خواهد بود.
از سوی دیگر نزدیک شدن مصر و اسرائیل، تلاشهای ایران برای ایجاد «هلال شیعه» از خلیجفارس تا مدیترانه را مختل خواهد کرد.
دولت مصر یکی از حامیان عراق در جنگ علیه ایران بود. روابط ایران و مصر در سال ۱۳۵۸ زیر سایه قرارداد کمپ دیوید و اقامت محمدرضا پهلوی در مصر، به دستور آیتالله خمینی قطع شد. سالها بعد تلاشهای ناکامی در جهت بهبود روابط در دولتهای محمد خاتمی و محمود احمدینژاد انجام شد و مدت کوتاهی در زمان ریاست جمهوری محمد مرسی روزنههایی از گشایش روابط دیده شد؛ اما با روی کار آمدن ژنرال سیسی این تلاشها ناکام ماند.
هرچند ایران بهعنوان بزرگترین دشمن اسرائیل همواره تلاش میکند تا این کشور را عامل ناامنی در خاورمیانه معرفی کند و «نابودی اسرائیل» را بهعنوان تنها راهحل صلح خاورمیانه معرفی کند اما با بهکارگیری شبکهای از ارتشهای نیابتی و متحدان محلی، ازجمله حوثیها در یمن، شبهنظامیان شیعه موردحمایت ایران در عراق، ارتش بشار اسد و حزبالله در لبنان، نشان داد میتواند خطر جدی برای امنیت کشورهای منطقه باشد.
فعالیتهای اخیر ایران در منطقه بهخصوص حضور نظامی در سوریه، این نگرانی را در کشورهای عربی به وجود آورده است که تلاش ایران تنها در شعارهای حمایت از فلسطین خلاصه نشده است و میتواند خطر امنیتی جدی برای آنها به شمار بیاید.
بنابراین شاید دور از ذهن نباشد که قسمتی از عادیسازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل در سال گذشته را مربوط به مداخلهگریهای ایران در عراق و سوریه بدانیم.
نزدیکی مصر و اسرائیل به دلایلی ازجمله دشمنان مشترکی چون اخوان المسلمین، ایران و نیروهای مسلح در صحرای سینا داشتند بود، اما حالا برای گرم شدن یخهای بیاعتمادی دوستان مشترکی چون امارات متحده عربی و بحرین دارند.
تعجبآور نخواهد بود اگر در روزهای باقیمانده از ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، سفر پنس به منطقه و مصر و تلاشهای نتانیاهو شاهد پایان «صلح سرد» ۴۱ ساله و آغاز یک «بهار عربی» برای اسرائیل باشیم.