طبق جدیدترین داده‌ها از آزمایش‌های بالینی، واکسن ساخت دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترازنکا ایمن تشخیص داده شده و اگر به صورت دو مرحله‌ای تزریق شود، دارای بهترین اثربخشی است.

بریتانیا دریافت ۱۰۰میلیون دوز از این واکسن را قطعی کرده و نهاد ناظر بر محصولات بهداشتی و دارویی، در حال بررسی آن برای تایید و موافقت با استفاده از آن است.

داده‌های جدید از مرحله اول و دوم آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهند که واکسن، طیف گسترده‌ای از واکنش‌های پادتن و سلول تی را برمی‌انگیزد. براساس گزارش جدید، فاز سوم آزمایش‌ها که درحال اجراست، از اقدام تیم پژوهشی در اجرای برنامه زدن واکسن در دو مرحله، «به‌شدت پشتیبانی» می‌کند.

یافته‌های فاز سوم آزمایش‌های بالینی که پیش‌تر در ماه جاری در مجله لنست منتشر شد، نشان می‌داد که اگر واکسن را در دو مرحله، ابتدا نیم‌دوز و سپس دوز کامل بزنیم، اثربخشی آن ۹۰ درصد است و اگر هر دو مرحله را با دوز کامل بزنیم، اثربخشی آن به ۶۲ درصد کاهش می‌یابد. اما به‌هرحال برای تایید این نتایج، به آزمایش‌های بیشتری نیاز است.

این واکسن ظاهرا در پی ظهور بی‌نظمی‌هایی آشکار در داده‌های حاصل از آزمایش‌ها که در ماه نوامبر منتشر شد، مورد تردید قرار گرفته بود. آن زمان این گونه مطرح شد که برنامه تزریق دوز نیمه و سپس دوز کامل روی داوطلبان بریتانیایی، ابتدا به اشتباه به کار گرفته شده است.

در گزارش کامل اخیر در روز پنج شنبه، به برنامه تزریق دوز نیمه و سپس دوز کامل هیچ اشاره‌ای نشده، ولی آکسفورد گفته «پیش‌بینی‌نشده» بوده است. با این حال، ناظران هنگام بازنگری مربوط به توزیع واکسن آن را تصویب کردند.

پروفسور کیتی اِوِر از دانشگاه آکسفورد گفت: «این تحلیل بسیار عمیق از واکنش‌ها به ChAdOx1 nCoV-19 نشان از پتانسیل این واکسن در مقابله با بیماری کووید-۱۹ داشته و اثربخشی آن را با این شیوه بیشتر تضمین می‌کند.»

«با استفاده از این شیوه‌های پیشرفته ایمنی‌‌شناسی، بهتر می‌توانیم سازوکار متفاوت سلولی و پادتنی را درک کنیم. همان‌طور که داده‌های اخیر حاصل از فاز سوم آزمایش‌های بالینی نشان می‌دهد، این سازوکارها در مصونیتی که این واکسن به‌وجود می‌آورد، مشارکت دارند.»

مطالعات قبلی نشان داده‌ است که ساخت هر واکسنی برای ویروس کرونا، نیازمند فعال شدن دو عنصر کلیدی سیستم ایمنی است.

این دو عنصر عبارت‌اند از انگیزش پادتن‌ها مقابل پروتئین جهشی ویروس کرونا و واکنش‌های جدی سلول تی.

یافته‌های جدید که در دو گزارش منتشر شده، هر دو در مجله علمی «داروسازی طبیعت» به چاپ رسیده است.

در یکی از این گزارش‌ها، برنامه‌ریزی اولیه هنگام طراحی مرحله‌بندی آزمایش‌ها ترسیم شده که برای بررسی دو شیوه «توان‌افزا» تدارک دیده شدند. این دو شیوه عبارت‌اند از یک دوز استاندارد و سپس یک دوز استاندارد دیگر، و یک دوز استاندارد و سپس دوز کمتر.

محققان با استفاده از داده‌های این آزمایش به این نتیجه رسیدند که می‌توانند در فاز سوم آزمایش‌ها، برنامه را به شیوه دو دوز کامل تغییر دهند.

شیوه دوزهای توان‌افزا نسبت به شیوه تک دوز، پادتن قوی‌تری را در واکنش به واکسن برمی‌انگیزد، و زمانی که هر دو دوز کامل باشند، بهترین واکنش را درپی خواهد داشت (که منجر به حمایت از طرح تغییر به شیوه دو دوز کامل واکسن در فاز سوم شد).

این گزارش همچنین نشان می‌دهد که واکسن، موجب فعال شدن عملکردهای بسیار متفاوتی از پادتن می‌شود، که در مقابله با بیماری می‌تواند مهم باشد.

در گزارش دوم، محققان جزئیات تحقیق خود روی واکنش پادتن و سلول تی را که با زدن واکسن ایجاد شد، منتشر کردند.

این گزارش، القاء زیرشاخه سلول تی را مطرح کرده، که مشخصا گمان می‌رود در از بین بردن ویروس‌های مبتلا شده در بدن مؤثر باشد.

محققان می‌گویند این نوع واکنش سلول تی، وقتی با توان کامل پادتن همراه می‌شود بهترین اثربخشی را به واکسن می‌دهد، و در نتیجه بیشتر آن را به عنوان یک واکسن ایمن مورد تأیید قرار می‌دهد.

تیم بریتانیایی، که زمانی خط مقدم تحقیق و توسعه واکسن برای ویروس کرونا به حساب می‌آمد، از شرکت داروسازی آمریکایی فایزر در حالی عقب افتاد که توزیع واکسن آن‌ها در آمریکا و بریتانیا شروع شده است.

البته بریتانیا مشتاقانه منتظر است که نهادهای ناظر مجوز واکسن آکسفورد را که نگهداری و حمل‌ونقلش آسان‌تر است، صادر کنند تا تولید انبوه را آغاز و برنامه واکسیناسیون گسترده خود را اجرا کند. 

گزارش  های بیشتر از پرس اسوسیشن