پنجاه سال پیش و در آخرین سال دهه ۴۰ شمسی یکی از مهم‌ترین معاهدات بین‌المللی زیست محیطی به همت اسکندر فیروز که از او به عنوان«پدر محیط زیست ایران» نیز یاد می شود، تبیین و رونمایی شد؛ معاهده‌ای برای حفاظت از تالاب‌ها که در نهایت به نام «کنوانسیون رامسر» در جهان به رسمیت شناخته شد. اسکندر فیروز با تلاش بسیار موفق شد روسای محیط زیست هجده کشور جهان و هم‌چنین مسئولان برخی نهادهای بین‌المللی هم‌چون فائو، یونسکو را در شهر رامسر گرد هم آورد تا از آن به بعد سند کنوانسیون حفاظت از تالاب‌های جهان برای همیشه با نام ایران گره بخورد. تاکنون ۱۶۱ کشور جهان به کنوانسیون رامسر ملحق شده‌اند و در مجموع ۱۸۳۱ تالاب به وسعت ۱۷۰ میلیون و ۴۰ هزار و ۳۸۰ هکتار در سایت رامسر ثبت شده است.

نشست کنوانسیون رامسر در سال ۱۳۴۹ - هتل رامسر

 پس از پنجاه سال از گذشت این رویداد مهم، هفته گذشته حسین رفیع رئیس مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون رامسر در آستانه روز جهانی تالاب‌ها خبر داد که  نام «رامسر» برای نخستین بار طی ۵۰ سال گذشته از لوگوی رسمی این کنوانسیون حذف شده است. 

به گفته حسین رفیع حذف نام رامسر از لوگوی طراحی شده به مناسبت پنجاهمین سالگرد کنوانسیون رامسر در حالی رخ داده است که «دستگاه‌های دولتی و مراجع ملی کشور نسبت به این مساله بی‌خبر بوده‌اند یا نسبت به آن عکس‌العملی نشان نداده‌اند.»

او در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایسنا گفته بود که «نام رامسر در شرف حذف شدن از عنوان تنها ‌پیمان بین‌المللی و معتبری است که نامی ایرانی دارد.»

پوستر پنجاهمین سالگرد کنوانسیون رامسر - ایسنا

آقای رفیع گفته بود که واکنش مقامات دولتی به هیچ‌وجه قابل پذیرش نیست و سازمان‌های مردم نهاد در حال نگارش نامه‌ای اعتراضی به وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست هستند مبنی بر اینکه چرا نسبت به انتشار این ‌پوستر از سوی دبیرخانه کنوانسیون بین‌المللی رامسر عکس‌العملی نشان نداده‌اند و چرا سازمان حفاظت محیط زیست این ‌پوستر را بدون توجه به لوگو و حذف نام رامسر از آن در سراسر کشور منتشر کرده است؟

از سوی دیگر مسعود باقرزاده کریمی، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان محیط زیست کشور هم با اشاره به حذف نام رامسر در لوگوی انتخابی از سوی کنوانسیون، گفته است که: «دلیل این اتفاق می‌تواند تفسیرپذیر باشد ولی تا وقتی که مکاتبه رسمی از سوی وزارت خارجه در این زمینه صورت نگرفته، هرگونه علت‌یابی این مساله از سوی ما بی‌مورد است.»

چند روز پس از بالاگرفتن اعتراضات به این اتفاق، مرجع ملی سازمان‌های مردم نهاد در کنوانسیون رامسر با اشاره به ماجرای حذف نام رامسر گفت: «این ماجرا باعث شد نگرانی‌های زیادی از سوی مردم و برخی فعالان در این حوزه مطرح شود اما اکنون ‌پس از گذشت دو روز از روز جهانی تالاب‌ها، لوگوی اصلی کنوانسیون رامسر که نام «رامسر» روی آن حک شده بار دیگر در صفحه اصلی وبسایت این کنواسیون قرار داده شده است.»

او به خبرگزاری‌های گفته بود که «به‌نظر می‌رسد در این مدت سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت امورخارجه در زمینه حذف نام رامسر از لوگوی ‌پنجاهمین سالگرد کنوانسیون رامسر و روز جهانی تالاب‌ها اقدامات و ‌پیگیری‌هایی انجام داده‌اند.»

هرچند که پنجاه سال پیش مهم‌ترین سند بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های کره زمین در ایران نهایی شد اما امروزه بحران فراگیر نابودی تالاب‌ها در ایران چندسالی‌ست که شدت یافته است. بسیاری از مهم‌ترین تالاب‌های کشور یا نابود شدند و یا در معرض جدی نابودی هستند. تالاب‌های نام‌آشنایی چون «انزلی» ، «گاو‌خونی» ، «میانکاله» و «پریشان» در وضعیت بسیار بدی به سر می‌برند.

همین چند روز پیش بود که خبر آمد تالاب گُمیشان که در شهرستانی به همین نام در استان گلستان واقع شده، در آستانه نابودی کامل قرار گرفته است. این تالاب بین‌المللی حدود ۱۷هزار و ۷۰۰ هکتار وسعت دارد و میانگین عمق آن ۱/۵ متر است؛ با وجود این، بخش بزرگی از این تالاب، اکنون خشک شده است.

پیش‌تر عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران گفته بود که « ۸۰ درصد تالاب‌های کشور خشک‌شده و تالاب‌ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک شرایط بحرانی دارند».

عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور،با اشاره به اینکه غالب تالاب‌های کشور پس از انقلاب نابود شده است، تاکید کرده بود که: «قبل از انقلاب همه تالابهای ما سالم بودند، به دلیل سیاست‌های نادرست و رفتار نامناسب با طبیعت تالاب‌های ما بعد از انقلاب نابود شد.»

آمارها می‌گوید که بیش از هزار تالاب در ایران وجود دارد اما تعداد تالاب‌های ثبت شده ایران در کنوانسیون رامسر تنها ۲۶ تالاب است.