مسیحیان و ایزدی‌ها در سوریه در معرض خطرات دوگانه و روزافزون داعش از یک سو و جناح‌های مسلح مورد حمایت ترکیه از سمت دیگر قرار دارند. جامعه مسیحی شمال شرقی سوریه، بیش از هر زمان دیگر در معرض خطر و تهدید است. هنگامی ‌که ترکیه در نهم اکتبر ۲۰۱۹، عملیات نظامی موسوم به «بهار صلح» را علیه یگان‌های مدافع خلق کُرد (YPG) در مرز ترکیه و سوریه آغاز کرد، مسیحیان خود را از هر طرف در محاصره آتش جنگ یافتند و عملیات نظامی یاد شده به تسلط نیروهای ترک و متحدان آن‌ها بر شماری از روستاهای عمدتا مسیحی‌نشین در دره «خابور» منجر شد. در همین حال، سلول‌های خفته داعش دوباره فعال شدند و اقلیت مسیحی را که اعضای سازمان داعش آن‌ها را زندیق و بی‌دین تلقی می‌کنند، هدف حمله قرار دادند؛ تا این‌ که در اواخر ماه ژانویه۲۰۲۰، نیروهای آمریکایی  ناگزیر در برخی از روستاهای مزبور مستقر شدند.

این عملیات عملا عواقب وخیمی در پی داشت و در حالی‌ که ناظران بین‌المللی به بازگشت مسیحیان به منطقه امید داشتند، اوضاع بیش از پیش به وخامت گرایید و میزان مهاجرت جدید اقلیت مسیحی افزایش یافت؛ به طوری ‌که شمار زیادی از مسیحیان به اروپا، ایالات‌متحده یا استرالیا پناهنده شدند و غالبا همه دارایی‌های خود را پشت سر گذاشتند. اما آن دسته از شهروندان مسیحی که علی‌رغم خطر و بحران اقتصادی، زندگی در سوریه را ترجیح دادند، ناگزیر شدند برای تامین امنیت مناطق خود، سلاح بردارند؛ در نتیجه بیش از دو هزار مسیحی به گروه‌های شبه‌نظامی که برای دفاع و حمایت از ساکنان منطقه در برابر دشمن، چه نیروهای ترکیه و چه جنگجویان افراطی تشکیل شد، پیوستند تا از قلمرو خود دفاع کنند.

البته ایزدی‌ها نیز وضعیت بهتری ندارند و با همان خطرات و تهدیدهایی روبه‌رو هستند که مسیحیان در مناطق خود با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در ششم ماه فوریه جاری، اجساد ۱۰۴ شهروند ایزدی که داعش در سال ۲۰۱۴ کشته بود، به کشور بازگردانده و در روستای کوچو به خاک سپرده شد. اجساد یادشده مربوط به ایزدی‌هایی بود که شش سال پیش هنگامی که نیروهای داعش به استان سنجار در شمال عراق یورش بردند، کشته شدند؛ شبه‌نظامیان داعش افرادی که در آن زمان قصد فرار به کوه‌های مجاور را داشتند، محاصره کردند و آن‌ها را نیز در معرض شکنجه و کشتار قرار دادند.

طبق برآوردها، از ۵۵۰ هزار ایزدی که قبل از پاکسازی قومی داعش در سال ۲۰۱۴ در عراق زندگی می‌کردند، بیش از سه هزار مرد کشته و بیشتر از هفت هزار زن و کودک به بردگی گرفته شدند و از این میان، جمعی هم موفق شدند به کشورهای دیگر فرار کنند. هرچند ابعاد فاجعه نسل‌کُشی علیه این اقلیت تا به امروز نامشخص است اما تاکنون بیش از ۸۰ گورستان دست‌جمعی در استان سنجار کشف شده و از سرنوشت هزاران زن و دختر ایزدی که ناپدید شده‌اند تا به حال هیچ خبری به دست نیامده است.

در کنار سایر اقلیت‌ها، ایزدی‌های سوریه نیز از سوی گروه‌های افراطی در منطقه، از جمله شبه‌نظامیان مورد حمایت ترکیه، با وضعیتی مشابه روبه‌رو هستند. در ماه ژانویه ۲۰۱۸، ارتش آزاد سوریه مورد حمایت ترکیه، عملیاتی نظامی موسوم به «شاخه زیتون» را در منطقه عفرین در شمال غربی سوریه آغاز کرد. کنترل این منطقه در دست نیروهای وابسته به یگان‌های مدافع خلق کُرد (YPG) بود که ترکیه آن را امتداد حزب کارگران کُردستان (پ.ک.ک) می‌داند. ترکیه، ایالات‌متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، این گروه شورشی کُرد ترکیه را که از چندین دهه بدین سو برای کسب خودمختاری کُردها می‌جنگد، به‌عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرده‌اند اما یگان‌های مدافع خلق کُرد (YPG)، این ‌ادعا که آن‌ها امتداد حزب کارگران کُردستان هستند را رد می‌کنند و دولت ایالات‌متحده، این گروه را در مبارزه علیه داعش، متحد اصلی خود می‌داند.

در جریان عملیات شاخه زیتون در سال ۲۰۱۸، صدها غیرنظامی کشته شدند؛ زیرا شبه نظامیان مورد حمایت ترکیه به تمام روستاها، بدون در نظر گرفتن هدفی مشخص، حمله کردند. اغلب غیرنظامیانی هم که در این حمله کشته شدند، ایزدی‌ها و مسیحیانی بودند که به دلیل حملات قبلی داعش به عفرین گریخته و به این روستاها پناه برده بودند. به دنبال این حمله وحشیانه، حدود ۱۰۰ هزار غیرنظامی از جمله شش هزار ایزدی، بار دیگر ناگزیر شدند از عفرین فرار کنند و به اردوگاه‌های آوارگان در شهرهای مجاور پناهنده شوند. رئیس‌جمهوری ترکیه این عملیات را به‌عنوان انتقام در برابر «۷۰۰ حمله تحت فرماندهی یگان‌های مدافع خلق کُرد» توجیه كرد؛ هر چند در سال گذشته در مجموع ۱۵ حمله در چارچوب عملیات شاخه زیتون در عفرین به راه افتاده است.

افزون بر آن، طبق گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، در پنجم ماه فوریه جاری و یک روز قبل از خاکسپاری ۱۰۴ جسد ایزدی‌های کشته شده توسط داعش در شمال عراق در سال ۲۰۱۴، نیروهای ترکیه روستاهای شمال حلب را بمباران کردند و هدف حملات مختلف قرار دادند. روستاهای یادشده محل زندگی هزاران ایزدی است که قبلا ناگزیر به فرار از شهر عفرین شده بودند.

با آن ‌که داعش تقریبا تمام قلمرو خود در سال ۲۰۱۸ را از دست داده اما این گروه تروریستی اخیرا فعالیت‌های خود را از سر گرفته است و مسئولیت انجام حملات متعدد تروریستی را در سراسر جهان را بر عهده می‌گیرد. در حالی ‌که ایالات‌متحده آمریکا و جامعه جهانی به مبارزه علیه داعش ادامه می‌دهند، تهدید ترکیه برای اقلیت‌هایی که به طور مستقیم در مناطق تحت حاکمیت این کشور یا جناح‌های مسلح متحد آن در شمال شرقی سوریه به سر می‌برند، به هیچ وجه قابل چشم‌پوشی نیست. بنابراین، جامعه جهانی باید از جنایات نیروهای ترکیه و جناح‌های مسلح مورد حمایت آنکارا علیه اقلیت‌های آسیب‌پذیر، از جمله مسیحی‌ها و ایزدیان شمال شرقی سوریه، پرده بردارد.