وندی شرمن برای مخاطبین ایرانی چهرهای آشنا است. در زمان مذاکرات هستهای که منتهی به برجام شد او یکی از کلیدیترین دیپلماتهای دولت باراک اوباما بود. شرمن حالا بازگشته و قرار است نفر دوم وزارت خارجه جو بایدن باشد. با این حال او در جلسه امروز سنا با انتقادهای تندی از جانب سناتورهایی مواجه شد که او را در مورد روابطش با مقامات جمهوری اسلامی و «نوستالژی» ایران به باد انتقاد گرفتهاند. هرچند که شرمن گفت از این نوستالژی فاصله گرفته است.
در آمریکا هم نام شرمن بیش از هر چیز با ایران تداعی میشود. در جلسه تایید او در کمیته روابط خارجه مجلس سنا بارها به نفش شرمن به عنوان مذاکرهکننده ارشد برجام اشاره شد. شرمن در کتاب خاطراتی که پس از توافق هستهای منتشر کرد، به روشنی به روابط نزدیک خود با تیم مذاکرهکننده هستهای جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و یادآوری میکند که هنوز هم با عباس (عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران) در ارتباط است و کریسمسها از طرف او کارت تبریک دریافت میکند.
شرمن همواره مدافع کنار آمدن با رهبران حاکم بر ایران بوده و جایی در کتاب خاطرت خود به این علاقه وافر اشاره میکند. او مینویسد، زمانی که توافق را از دست رفته میدید، در مقابل عباس (عراقچی) اشک ریخت تا او کوتاه بیاید، که آمد.
در میان نمایندگان کنگره، تقریبا تمام جمهوریخواهان و حتی شماری از دموکراتها منتقد برجام هستند و همین باعث شده شرمن، که برای تصدی سمت خود باید اول به تایید مجلس سنا برسد، روند تایید دشواری پیش رو داشته باشد.
این در حالی است که موضوع برجام و رابطه آمریکا با ایران همانطور که انتظار میرفت باعث بروز اختلافات جدی در واشنگتن شده است. برخی گروهها میگویند بایدن باید برای بازگشت به برجام بیشتر تلاش کند و برخی دیگر میگویند نباید به برجام بازگشت. این در حالی است که ایران به دعوت اتحادیه اروپا برای مشارکت در جلسهای با حضور آمریکاییها پاسخ مثبت نداده است.
در عین حال شاهد درگیری غیرمستقیم ایران و آمریکا در عراق و سوریه نیز هستیم. دولت بایدن هفته گذشته اولین حمله خود را علیه نیروهای شبهنظامی نزدیک به ایران در مرز سوریه و عراق انجام داد. این در پی راکتپراکنی گروههای نزدیک به ایران علیه آمریکا بود. پس از حمله هفته گذشته بایدن در روز چهارشنبه شاهد حمله موشکهای «آرش» ساخت ایران به پایگاه عین اسد در غرب آمریکا بودیم که منجر به جان باختن یک پیمانکار غیرنظامی شد.
شرمن در جلسه تاییدیه خود به نظر سخت کوشید منتقدین خود را راضی کند. او گفت به دنبال توافقی است که طولانیتر و قویتر از برجام باشد. شرمن در ضمن خیلی از برجام دفاع نکرد و اذعان کرد که شرایط امروز با زمان برجام متفاوت است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این دیپلمات ۷۱ ساله گفت: «من کاملا متوجه خطری که ایران برای منافع ما و منافع متحدینمان ایجاد کرده هستم. باید تاکید کنم که سال ۲۰۲۱ با ۲۰۱۵، یعنی زمانی که توافق به دست آمد یا ۲۰۱۶ که توافق اجرا شد تفاوت دارد. واقعیات روی زمین تغییر یافتهاند، ژئوپلیتیک منطقه عوض شده و راه پیشروی هم میبایست عوض شود.»
سناتور جیمز ریش از آیداهو که چهره ارشد حزب جمهوریخواه در کمیته روابط خارجی است گفت او به هیچ وجه بازگشت به برجام را نمیپذیرد. آقای ریش از خانم شرمن بخاطر نقش او در تدوین برجام انتقاد کرد.
مارکو روبیو، سناتور جمهوریخواه از ایالت فلوریدا، از شرمن در مورد هرگونه تماس احتمالی با مقامات جمهوری اسلامی در زمان دولت ترامپ پرس و جو کرد.
شرمن گفت در حاشیه نشست امنیتی مونیخ با جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، و سایر مقامات جمهوری اسلامی دیدار کرده است و از آنها خواسته برجام را زیر پا نگذارند. او تاکید کرد که در مورد این گفتگوها با معاون وقت وزیر خارجه در دولت ترامپ هماهنگی کرده است.
تلاش برخی دیپلماتها برای فراتر رفتن از برجام باعث انتقاد برخی چهرههای جناح چپ حزب دموکرات شده است. مثلا کریس مورفی، سناتور دموکرات از ایالت کنتیکت، که میگوید این شاید هدفی دستنیافتنی باشد.
برخی گروههای لیبرال همچون «مووآن» و «جی استریت» (که خود را متشکل از طرفداران لیبرالماب اسرائیل در آمریکا میداند) روز چهارشنبه نامهای به بایدن نوشتند و خواهان بازگشت «سریع» او به برجام شدند.
در این نامه آمده است: «افزایش اخیر فعالیتهای نظامی بین آمریکا و گروههایی که نیروهای نیابتی ایران در سوریه و عراق دانسته میشوند به روشنی نشان میدهد که باید شاهد مسیر حرکت جدیدی باشیم.»
در سوی مقابل، جمهوریخواهان مخالف لغو تحریمها بر ایران هستند و میگویند در مذاکره با ایران علاوه بر برنامه هستهای حمایت ایران از گروههای شبهنظامی و زرادخانه موشکهای بالیستیک این کشور نیز باید مورد مذاکره قرار بگیرد.
شرمن گفت اگر مورد تایید مجلس سنا قرار بگیرد، این نگرانیها را در دولت مطرح میکند. برخی چهرههای لیبرال از این بابت از شرمن انتقاد کردند.
در جلسه کمیته سنا در مورد شرمن، هیچ یک از جمهوریخواهان نگفتند که به تصدی او رای مثبت میدهند یا نه. با توجه به تقسیم ۵۰ به ۵۰ مجلس سنا مخالفت جدی جمهوریخواهان میتواند باعث رای نیاوردن گزینههای بایدن شود.
مثبتترین گفته جمهوریخواهان در جلسه روز چهارشنبه راجع به شرمن را شاید سناتور ریش مطرح کرد که از شرمن به این دلیل که به تغییر شرایط امروز نسبت به سال ۲۰۱۵ اذعان کرده تقدیر کرد.