کنسولگری ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در هنگکنگ بهمنظور بزرگداشت سالگرد میدان «تیان آن من»، در پشت پنجرههای خود شمع روشن کردند. در واکنش، چین ضمن محکومیت این اقدام آن را عامل بیثباتی خواند.
محل اقامت کری لام، رهبر منصوب شده از پکن در هنگکنگ در کنار ساختمان کنسولگری ایالات متحده و دفتر اتحادیه اروپا قرار دارد.
نمایندههای اروپا و آمریکا همچنین عکسهایی از میدان تیان آن من نیز منتشر کردند.
به نوشته گاردین، سخنگوی دفتر هنگکنگ وزارت امور خارجه چین روز شنبه در این باره گفت: «هرگونه تلاش برای بهرهبرداری از هنگکنگ برای انجام فعالیتهای نفوذی یا خرابکاری علیه سرزمین اصلی عبور از خط قرمز و غیر قابل تحمل است.»
او در ادامه با تأکید بر اینکه هنگکنگ بخشی از چین است از اروپا و آمریکا خواست تا از مداخله در امور داخلی چین خودداری کنند.
به دنبال وضعیت بد اقتصادی و خفقان تحمیلی حزب کمونیست، دانشجویان این کشور از ۱۵ آوریل ۱۹۸۹ تا ۴ ژوئن همان سال اعتراضاتی را در چین ترتیب دادند که با سرکوب خونین دولت همراه شد.
سازمان صلیب سرخ چین اعلام کرد که حدود ۲۶۰۰۰ نفر در این اعتراضات کشته شدند. از سوی دیگر سفیر سوئیس نیز تعداد کشتهها را در حدود ۲۷۰۰۰ نفر برآورد کرد. ولی اسناد بریتانیا که در تاریخ ۲۴ دسامبر ۲۰۱۷ از طبقهبندی خارج شده نشان میدهد که حداقل ده هزار معترض چینی در اوایل تابستان سال ۱۹۸۹ فقط در میدان تیان آن من پکن کشته شدند.
طی سالهای اخیر و پس از آنکه چین حضور سیاسی خود در هنگکنگ را افزایش داد، اعتراضات متعددی در هنگکنگ صورت گرفته است.
اتفاقی که در سال ۲۰۰۳ رخ داد، یک استثناء بود. در آن زمان، تظاهرات انبوهی رخ داد که منجر به لغو پیشنویس قانون امنیت ملی شد. اما این که تظاهرات کنندگان این هفته بتوانند آن موفقیت را تکرار کنند، موضوع دیگری است. کاری لم، مدیر اجرایی هنگکنگ، ظاهراً مصمم است که این لایحه را به تصویب برساند.
با این همه، شروع این تظاهرات از چند جنبه حال و هوایی متفاوت از جنبش عمدتاً جوان «چتر» داشت. این تظاهرات از نظر شمار شرکت کنندگان در راهپیمایی اولیه، آرام بودن آن، و بالاتر از همه، از نظر گستردگی مشارکت افرادی از گروههای سنی و اجتماعی مختلف، بیش از هر چیز یادآور راهپیمایی عظیم سوگواری یکشنبه سی سال پیش، پس از قتل عام میدان «تیان آن من» بود.
آن اتفاق زمانی افتاد که بریتانیا هنوز مستعمره سابقش را به چین منتقل نکرده بود، و شدت خشونت در پکن، هشدار اکیدی نسبت به آنچه هنگکنگ ممکن بود از دست بدهد، به شمار میرفت. همه اهالی هنگکنگ، یا ظاهراً همه آنها، با لباسهای سفید به نشان سوگواری به خیابانها آمدند و اعتراضشان را ابراز کردند. اما برخلاف امیدهایی که در آن زمان وجود داشت، نه کشتار «تیان آن من» و نه تظاهرات پرشمار در هنگکنگ، از آنچه در راه بود پیشگیری نکرد. روز یکم ژوئیه ۱۹۹۷، پرچم بریتانیا پایین آورده شد و حاکمان سابق به کشورشان برگشتند، و آنچه پشت سر گذاشتند، فرمول «یک کشور، دو نظام» بهعنوان تنها سد محافظ وضعیت خاص مستعمره پیشین خود برای پنجاه سال آینده بود.
پکن نگران است یادآوری ماجرای تیان آن من باعث اعتراضات جدیدی شود که به داخل خاک چین نیز گسترش یابد.