به گفته پژوهشگران، مطالعه‌ای جدید درباره مراحل اولیه رشد جنین می‌تواند درک عمیق‌تری از علت ناموفق بودن بسیاری از بارداری‌ها فراهم کند.

دانشمندان دانشگاه کمبریج رویدادهای مهم مولکولی در هفته دوم بارداری را که یکی از مهم‌ترین مراحل رشد جنین است، شناسایی کرده‌اند.

دانشمندان کشف کردند که بین ۷ تا ۱۴ روز پس از لقاح تخمک، گروهی از سلول‌ها خارج از جنین به نام هیپوبلاست باعث ایجاد محور از سر تا دم در جنین می‌شوند که نخستین گام تشکیل بدن انسان است.

در پژوهش منتشرشده در مجله نیچر آمده است: «عدم پیشرفت در این مدت یکی از مهم‌ترین دلایل شکست بارداری زودرس در بیمارانی است که تحت درمان‌های کمکی برای بارداری قرار می‌گیرند.»

در حال حاضر، به‌دلیل محدودیت‌های اخلاقی در استفاده از جنین انسان در پژوهش‌ها، دانش اندکی درباره رشد‌و‌نمو جنین انسان پس از لانه‌گزینی در رحم وجود دارد.

پژوهش‌های جنینی چشمگیری روی موش‌ها و میمون‌های دم‌دراز انجام شده است، اما تفاوت‌های ظریفی در نحوه به وجود آمدن سلول‌های انسانی از هیپوبلاست در مقایسه با موش‌ها و میمون‌ها وجود دارد.

اما در سال ۲۰۱۶، پروفسور مگدالنا زرنیکاگوتز، از گروه فیزیولوژی، رشد و علوم اعصاب در دانشگاه کمبریج، روشی برای رشد جنین انسان در خارج از بدن اختراع کرد که به دانشمندان اجازه می‌دهد تا روز چهاردهم پس از لقاح آن را مورد مطالعه قرار دهند.

این روش با دستورالعمل‌های اخلاقی بریتانیا در مورد پژوهش روی جنین هماهنگی دارد.

تیم پروفسور زرنیکاگوتز، که با همکاری موسسه ولکام سَنگِر روی این مطالعه جدید کار می‌کرد، از این روش برای درک بهتر آنچه در سطح مولکولی در مرحله اولیه جنینی رشد انسانی اتفاق می‌افتد، استفاده کرد.

یافته‌های آن‌ها برای اولین بار نشان داده است که هیپوبلاست پیامی به جنین ارسال می‌کند که توسعه محور سر تا دم آن را آغاز کند، همچنین تعیین می‌کند که کدام قسمت از جنین «سر» و کدام قسمت «دم» شود.

پروفسور زرنیکاگوتز گفت: «ما الگوهای بیان ژن را در جنین در حال رشد دقیقا پس از کاشت آن در رحم نشان داده‌ایم که بیانگر مکالمات متعددی است که بین سلول‌های مختلف در حال رشد جنین در مراحل اولیه انجام می‌شود.»

او افزود: «ما به دنبال مکالمه ژنی بودیم که امکان می‌دهد سر در جنین رشد کند و متوجه شدیم که این فرايند از سوی سلول‌های هیپوبلاست که دیسکی از سلول‌ها در خارج از جنین است، آغاز می‌شود. آن‌ها پیام را به سلول‌های جنین مجاور می‌فرستند که پاسخ می‌دهند خُب‌! حالا ما خود را کنار می‌کشیم تا رشد در قسمت سر آغاز شود.»

زرنیکاگوتز افزود: «هدف ما همیشه این بوده است كه بتوانیم داخل ظرف آزمایشگاه درکی از رشد و نمو اولیه جنین انسان به دست آوریم تا بفهمیم زندگی ما چگونه شروع می‌شود. با ترکیب فناوری جدیدمان و روش‌های پیشرفته تعیین توالی ژنتیکی، ما به درک عمیق‌تری از آن تغییرهای اساسی رسیده‌ایم که در این مرحله باورنکردنی از رشد انسان اتفاق می‌افتد و در بسیاری از حاملگی‌ها متاسفانه شکست می‌خورد.»

نتایج این مطالعه همچنین تایید کرد که تشکیل محور بدن در جنین‌های انسانی، به‌رغم تفاوت‌های چشمگیر در موقعیت و ساختار سلول‌ها‌، شباهت‌هایی به شکل‌گیری محور بدن در موش‌ها و میمون‌ها دارد.

بودجه کل این پژوهش را ولکام (Wellcome) تامین کرده و زیر نظارت سازمان دولتی باروری و جنین‌شناسی انسانی بریتانیا انجام شد.