به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد تا به شکلی جدی‌تر به بحران افغانستان ورود کند. پس از ناکام ماندن تلاش‌های ترکیه برای میانجی‌گری جنگ افغانستان، حالا جمهوری اسلامی ایران که از مخالفان طرح ترکیه برای میزبانی نشست میان افغانی بود، آستین بالا زده است و می‌خواهد برای روند صلح افغانستان کاری کند.

در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران میزبان هیئتی از دولت افغانستان و گروه طالبان در تهران است. خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران ایران، در گزارشی نوشته است که صبح چهارشنبه نشست مشترک هیئت دولت افغانستان و گروه طالبان با حضور وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران برگزار شده است.

جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست گفته است که ایران افتخار می‌کند که در زمان جهاد مردم افغانستان در مقابل اشغالگران خارجی، در کنار آنان قرار داشته است. آقای ظریف توضیح نداده است که منظور او از دوران اشغال افغانستان هجوم روس‌ها به افغانستان است یا حضور نیروهای ناتو.

جمهوری اسلامی ایران حضور نیروهای ناتو در افغانستان را که بر اساس منشور سازمان ملل متحد صورت گرفته است، اشغال این کشور می‌داند. در همین حال رسول موسوی، مدیرکل بخش آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران، در توییتر نوشته است که جمهوری اسلامی هم‌زمان میزبان چهار هیئت از افغانستان است. آقای موسوی توضیح بیشتری در این رابطه نداده اما خبرگزاری فارس در گزارشی نوشته است: «تهران با دعوت از شماری از رهبران و چهره‌های سیاسی افغانستان و همچنین میزبانی از رهبران ارشد سیاسی گروه طالبان، زمینه را برای آغاز همگرایی میان گروه‌های مختلف افغانستان فراهم کرده و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز تنش‌های سیاسی و نظامی در افغانستان به کار بسته است.»

فارس می‌افزاید: «به نظر می‌رسد ابتکار و تلاش جمهوری اسلامی ایران برای سروسامان دادن به روند گفت‌وگوهای بین‌الافغانی و فقط نقش تسهیل‌گر بازی کردن در این مذاکرات، می‌تواند الگوی مناسبی در اختیار سایر قدرت‌های منطقه‌ای از جمله چین، روسیه و پاکستان قرار دهد تا آن‌ها نیز از این طریق شرایط را برای آینده روشن افغانستان فراهم کنند.»

این در حالی است که رسانه‌های افغانستان تنها خبر سفر هیئتی از گروه طالبان را منتشر کرده‌اند و به نظر می‌رسد دولت افغانستان هنوز خبر سفر هیئتی به نمایندگی از حوزه جمهوریت به تهران را رسانه‌ای نکرده است.

در ترکیب دولت افغانستان، یونس قانونی، معاون پیشین رئیس‌جمهور، عبدالسلام رحیمی، یکی از مشاوران رئیس‌جمهور غنی و از معاونان شورای مصالحه ملی، عبدالکریم خرم و ارشاد احمدی، چهره‌های نزدیک به حامد کرزی، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، ظاهر احمد، نماینده حزب وحدت ملی افغانستان و محمد الله بتاش، نماینده حزب جنبش ملی به رهبری مارشال دوستم حضور دارند.

این ترکیب نشان می‌دهد که گفت‌وگوهای یاد شده تنها به گروه طالبان و حکومت افغانستان محدود نشده است و جناح‌های سیاسی دیگر هم نمایندگانی دارند. آقای قانونی را می‌توان نماینده ائتلاف شمال که روزگاری در مقابل طالبان می‌جنگید دانست. کریم خرم و ارشاد احمدی نیز به نمایندگی از حامد کرزی در این نشست حضور دارند و دو نماینده نیز از احزاب وحدت و جنبش اسلامی در ترکیب این هیئت‌اند.

گروه طالبان نیز سفر هیئت بلندرتبه خود به تهران را تایید کرده‌ است. محمد نعیم، سخنگوی گروه طالبان در دوحه قطر، به رسانه‌ها گفته است یک هیئت به رهبری عباس استانکزی به دعوت رسمی جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرده است. سخنگوی طالبان گفت که هدف از این سفر گفت‌وگو درباره وضعیت افغانستان است. او همچنان اضافه کرد که روز چهارشنبه هیئت طالبان با تعدادی از شخصیت‌های افغان در تهران گفت‌وگو می‌کند. سخنگوی گروه طالبان بدون اشاره به وابستگی این هیئت به دولت افغانستان، آنان را شخصیت‌های سیاسی افغان عنوان کرد.

به نظر می‌رسد با افزایش نگرانی‌ها از تشدید جنگ و بحران در افغانستان، جمهوری اسلامی ایران سعی دارد ابتکار عمل را در روند صلح افغانستان به دست بگیرد. این تلاش از آنجایی جدی‌تر می‌نماید که دولت افغانستان از به بن‌بست رسیدن مذاکرات در دوحه قطر شاکی شده است. روز سه‌شنبه، مطلق القحطانی، فرستاده ویژه قطر در امور افغانستان، به کابل رفت و با مقام‌های دولت افغانستان در رابطه به روند صلح گفت‌وگو کرد؛ اما مقام‌های شورای مصالحه ملی به رسانه‌ها گفتند که گفت‌وگوها در دوحه به بن‌بست خورده است.

در چنین وضعیتی جمهوری اسلامی ایران در تلاش برای حضور گسترده‌تر در روند صلح افغانستان است. هرچند جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر حامی گروه طالبان است اما بیشتر می‌کوشد دولتی با شرکت طیف گسترده‌ای از جناح‌های سیاسی افغانستان در این کشور روی کار بیاید.

تهران بارها اعلام کرده است که مخالف تصرف سراسر افغانستان به دست طالبان و قدرت گرفتن مطلق این گروه است. با این حال حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از طالبان کاملا مشهود است. بازی دوجانبه تهران با افغانستان بر اساس منافع سیاسی این کشور تعریف شده است؛ زیرا جمهوری اسلامی ایران نه می‌خواهد که دولتی با حمایت غرب در این کشور وجود داشته باشد و نه طرفدار قدرت مطلق طالبان است.