حسین الشیخ، وزیر مسائل مدنی تشکیلات خودگردان فلسطین، در گفت‌وگو با نهاد خبری «مدیا لاین» گفت که فلسطینی‌ها برای مذاکره مستقیم با اسرائیل آماده‌اند. آقای الشیخ از مقام‌های ارشد تشکیلات خودگردان و از نزدیک‌‌ترین چهره‌ها به رئيس کنونی این نهاد، محمود عباس، است. او مسئول هماهنگی امنیتی با اسرائیل و رئیس گروه کاری گفت‌وگوی دولت فلسطین و آمریکا است.

حسین الشیخ اخیرا در توییتر برخی گفته‌های خود را منتشر می‌کند اما سال‌ها بود گفت‌وگو مفصلی انجام نداده بود. او حالا در دفتر خود در رام‌الله، فلیس فریدسون از «مدیا لاین» را پذیرا شد، نهادی خبری که گزارش‌هایش معمولا در روزنامه «اورشلیم پست» اسرائیل منتشر می‌شود. اوضاع سیاسی کنونی فلسطین، آینده مذاکرات صلح با اسرائیل و نقش آمریکا در منطقه از جمله موضوع‌های اصلی این گفت‌وگو بودند.

الشیخ متولد سال ۱۹۶۰ در رام‌الله است و مدت‌ها است که ریاست «اداره عمومی مسائل مدنی فلسطین» را بر عهده دارد. او در ضمن رئيس «کمیته هماهنگی و همکاری» است که با اسرائیلی‌ها در زمینه کنترل کرانه غربی در تماس است. او همچنین نماینده فلسطین در «کمیته سه‌جانبه بازسازی نوار غزه» است که در پی جنگ ۲۰۱۴ حماس و اسرائیل تشکیل شد.

این عضو شورای ملی فلسطین، شورای مرکزی ساف و شورای مرکزی سازمان فتح اخیرا به دلیل دفاع از نیروهای امنیتی فلسطینی در سرکوب معترضان کرانه غربی، هدف انتقاد بسیاری از کنشگران قرار گرفته اما او همیشه مقامی پشت میزنشین نبوده و ۱۱ سال (از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹)‌ در زندان اسرائيل بوده و طعم مبارزه علیه ارتش اسرائیل را چشیده است. آقای الشیخ متاهل است و دو پسر، چهار دختر و پنج نوه دارد.

الشیخ در این گفت‌وگو در توضیح اوضاع فلسطین می‌گوید: «مردم تحت اشغال‌اند. افرادی که از سال ۱۹۹۴ زیر نظر تشکیلات خودگردان فلسطینی زندگی می‌کنند، استقلال و آزادی را تجربه نکرده‌اند. به همین دلیل مذاکرات پیچیده‌اند چون از یک سو خواست ما رسیدن به هدف راهبردیِ ساخت دولت فلسطینی و از سوی دیگر ساخت تشکیلاتی است که مقدمات رسیدن به این دولت را فراهم کند… اما در اوضاعی عادی نیستیم و دولتی مستقل نداریم. تشکیلاتی خودگردانیم که امکان خودگردانی واقعی و حق حاکمیت ملی ندارد. به طور کلی حاکمیت در زمینه زمین، هوا، آب، مرز و همه‌چیز دست اسرائیل است.»

این چهره فلسطینی با اشاره به گذشت ۲۷ سال از توافق اسلو (که قرار بود در عرض پنج سال تخاصم را برطرف کند)، با گلایه از طرف مقابل می‌گوید: «در طرف اسرائیلی هنوز کسانی‌ هستند که خیلی مطمئن نیستند که برای یافتن راه‌حلی تاریخی برای مشکلات بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها نیازی فوری وجود دارد یا نه. آن‌ها فکر می‌کنند به تعویق انداختن تخاصم بهتر از رسیدن به پایانی تاریخی برای آن است. به نظر من این نظریه غلط است… اما ظاهرا اسلو از نظر اسرائیلی‌ها از توافقی موقت به توافقی دائمی بدل شده است.»

الشیخ با اشاره به دوران دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، از بی‌توجهی آن دولت به قطعنامه‌های سازمان ملل و دیدگاه‌ دولت‌های سابق آمریکا گلایه کرد. او گفت که رئیس‌جمهور جدید، جو بایدن، در همان تماس تلفنی اول خود با محمود عباس این اوضاع را تغییر داده است. این مقام با اشاره به اصولی که بایدن در همین تماس تلفنی مطرح کرده است، می‌افزاید: «ما سر تمام این اصول با رئیس‌جمهور بایدن هم‌نظریم. دولت جدید آمریکا به ما امید می‌دهد. ما روزانه با این دولت در تماسیم. کمیته‌هایی بین ما و رهبری جدید شکل گرفته است که کار را فورا آغاز کرده‌اند.»

انتصاب هادی عمرو به سمت دستیار معاون وزیر خارجه در امور اسرائیل و فلسطین و سفر اخیر او به رام‌الله از جمله موضوع‌هایی بود که در گفت‌وگو مطرح شد. شیخ در این مورد گفت: «دولت جدید آمریکا از ماهیت اوضاع کنونی فلسطینی‌ها درک وسیعی دارد و آقای هادی عمرو در این تماس مداوم بین خود و دولت اسرائیل نقش بسیار مثبتی بازی می‌کند. ما از اساس موافقیم که اول باید جو بین ما و اسرائیل عوض شود. ما از گفت‌وگو دوجانبه دولت جدید و فلسطینی‌ها گفتیم. در عین حال از گفت‌وگوی سه‌جانبه بین آمریکا، اسرائیل و فلسطینی‌ها هم سخن به میان آوردیم.»

الشیخ افزود‌: «ما توافق کردیم که در دو خط موازی حرکت کنیم. به نظرم این راه برای ایجاد واقعیت‌های جدید و فضای جدید مفید است و به همه امکان می‌دهد به فازی جدید وارد شوند. ما توافق کردیم که آنچه «اقدام‌های اعتمادساز» نامیده می‌شود، بین خودمان و دولت جدید و بین ما و اسرائیل آغاز کنیم…. قدم دوم یافتن چارچوبی برای ماهیت حل تخاصم بین اسرائیل و فلسطینی‌ها خواهد بود که باید بر مشروعیت بین‌المللی و تصمیم‌های حقوقی متمرکز باشد که به دو دولت برای دو مردم با زندگی در صلح و امنیت در محیطی پایدار، آکنده از همکاری و رفاه منجر شود: دولتی فلسطینی و دولتی اسرائیلی.»

در مورد «اقدام‌های اعتمادساز» مشخص الشیخ به یک مورد مهم اشاره کرد: «بازگشایی کنسولگری آمریکا در بیت‌المقدس شرقی (که در زمان ترامپ تعطیل شده بود و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در اولین سفر خود به منطقه اعلام کرد آن را بازگشایی می‌کند)» الشیخ این حرکت آمریکا را «قدمی مثبت، شجاعانه و جسورانه» خواند. الشیخ در ضمن به‌روزرسانی مواردی مثل پروتکل همکاری اقتصادی پاریس را که ۲۶ سال پیش بین اسرائیل و فلسطینی‌ها امضا شد و حالا نیازمند بهبود است، خواستار شد. کنترل آب توسط اسرائیل، محدودیت‌هایی که اسرائیل در کرانه غربی اعمال می‌کند، وضعیت زندانی‌های فلسطینی و تعطیلی نهادهای تشکیلات خودگردان فلسطین در بیت‌المقدس (اورشلیم) از دیگر مواردی‌اند که این مقام به آن‌ها اشاره کرد.

او در ضمن تغییر بعضی قوانین قدیمی را خواهان شد؛ مثل قانونی که در سال ۱۹۸۷ در کنگره آمریکا تصویب شد و سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف)‌ را سازمانی تروریستی اعلام کرد؛ دیدگاهی که به وضوح سال‌ها است که در اسرائيل و آمریکا از بین رفته اما کنگره هنوز این قانون را رسما لغو نکرده است. الشیخ در ضمن به قانون‌ «تیلور فورس» اشاره کرد که در زمان ترامپ تصویب شد و فلسطینی‌ها را به دلیل حمایت مالی از خانواده‌ زندانیان خود مجازات می‌کند. الشیخ گفت او می‌خواهد این مسائل در گفت‌وگوی دوجانبه بین رام‌الله و واشنگتن  بررسی و حل شود.

الشیخ به اختلاف ساف و حماس که باعث شده است از سال ۲۰۰۷ نوار غزه در دست این گروه اسلامگرای مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران باشد هم اشاره کرد. او گفت هدف دو طرف رسیدن به «فرمولی برای آشتی بین حماس و سایر سازمان‌های فلسطینی و وحدت بخشی مجدد به جغرافیای فلسطینی یعنی کرانه غربی، نوار غزه و بیت‌المقدس» است.

او در مورد اقدام اخیر تشکیلات خودگردان فلسطین در لغو انتخابات گفت که علت اصلی این کار این بوده که اسرائیل بر خلاف سال‌های ۱۹۹۶، ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ این بار در سال ۲۰۲۱ اجازه برگزاری انتخابات در بیت‌المقدس شرقی را نداده است. این در حالی است که منتقدان سازمان فتح و محمود عباس می‌گویند ترس از شکست در انتخابات در مقابل حماس و گروه‌های منشعب از فتح دلیلی اصلی لغو این انتخابات بوده است؛ اما الشیخ گفت: «من همین الان به‌صراحت می‌گویم که اگر اسرائیل اجازه برگزاری انتخابات در بیت‌المقدس شرقی را بدهد، رئیس‌ دولت فلسطین [محمود عباس] فرمانی برای برگزاری فوری انتخابات در بیت‌المقدس شرقی، کرانه غربی و نوار غزه صادر خواهد کرد.»

در پاسخ به سوالی در مورد محمود عباس، الشیخ با تمجید از او گفت: «امید من این بود و هست که توافق با طرف اسرائیلی بر سر فرمول وضعیت نهایی در دوران ریاست محمود عباس محقق شود.» او تاکید کرد که به نظرش عباس در حال حاضر «بهترین نامزد» برای ریاست است و خود او (شیخ) در مقابل او نامزد نخواهد شد.

الشیخ به دیدار خود با مروان برغوثی، از رقبای سیاسی رهبری کنونی ساف و نامزد احتمالی مقابل عباس که در زندان اسرائیل است هم اشاره کرد و گفت که برخلاف شایعات از او نخواسته است نامزد انتخابات نشود. الشیخ گفت: «مروان دوست من است. ۴۳ سال است او را می‌شناسم. با او رابطه‌ای شخصی فراتر از رابطه تشکیلاتی و سیاسی دارم. هدفم از دیدار با او در زندان این بود که با او در مورد وحدت جنبش فتح در انتخابات مجلس فلسطین توافق کنم. در این مورد با برادر مروان توافق کردیم.»

گفته‌های الشیخ در حالی است که تا پیش از لغو انتخابات، قرار بود آقای برغوثی به همراه ناصر قدوه، برادرزاده یاسر عرفات و چهره منشعب از فتح، با فهرستی رقیب به میدان انتخابات وارد شود؛ اما الشیخ  گفت در مورد انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان و نامزدی احتمالی برغوثی اصلا با او صحبتی نکرده و تنها موضوع صحبت آن‌ها، وحدت فتح در انتخابات مجلس فلسطین بوده است.

دیگر موضوع جنجالی که این مقام امنیتی فلسطینی در موردش صحبت کرد، درگذشت نزار بنات، کنشگر فلسطینی، بود که هنگام اسارت او در تشکیلات خودگردان رخ داد و خشم بسیاری از مردم فلسطین علیه رهبری این تشکیلات را برانگیخت. الشیخ ضمن تسلیت به خانواده بنات گفت که مرگ او «حادثه‌ای غم‌انگیز و نامیمون» بوده است و افزود: «شاید در روند اعمال قانون اشتباهی رخ داده باشد… هیچ چیز این حادثه را توجیه نمی‌کند.» الشیخ گفت که از روز اول از طرف محمود عباس و تشکیلات خودگردان از این بابت عذرخواهی کرده و مرگ بنات را «تراژدی» دانسته است اما افزود که چنین اشتباهی می‌توانست در هر کشور دیگری مثل آمریکا یا فرانسه نیز صورت بگیرد.

الشیخ در مورد اینکه آیا به دولت جدید اسرائیل که به ۱۲ سال زمامداری بنیامین نتانیاهو خاتمه داد، امید دارد یا نه گفت: «ما مجبوریم با امید زندگی کنیم… متاسفانه به نظر من آقای نتانیاهو هرگز به صلح باور نداشت. او مخالف اسلو بود و می‌خواست توافق‌های سال ۱۹۹۴ را نابود کند. من ترجیح می‌دهم از گذشته صحبت نکنم چون الان دیگر به تاریخ تبدیل شده است… در دولت جدید احزابی با نظرات متنوع حضور دارند. ما به ثبات در این دولت امیدواریم و اینکه جدا بکوشند جو کلی را عوض کند… نظر شخصی من این است که دوران پیش رو از دوران حکومت نتانیاهو در اسرائیل بدتر نخواهد بود.»

این مقام خطاب به مردم اسرائیل گفت: «بزرگ‌ترین سوالی که اکنون پیش روی مردم اسرائیل است این است که چگونه می‌خواهند این اشغال را تا ابد ادامه دهند؟ اشغال سرزمین پنج میلیون فلسطینی که اکنون در کرانه غربی، غزه و بیت‌المقدس شرقی زندگی می‌کنند. چطور چنین چیزی هنوز ممکن است؟ 

او افزود:‌ «کوتاه‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راه مذاکره مستقیم ما و دولت اسرائيل است. مردم اسرائیل باید قانع شوند که نمی‌توانند تا ابد سرزمین ملتی دیگر را اشغال کنند.»