رسواییهای پیدرپی غولهای دنیای فنآوری - از آمازون و گوگل گرفته تا فیسبوک و مایکروسافت - در نقض حریم خصوصی کاربران، مکتوب کردن فرمانها و مکالمات صوتی شهروندان بدون دریافت رضایت آنها و ارسال تبلیغات هایپر-هدفمند شگفتانگیز که با آنچه کاربران در مکالمات روزمره میگویند و میشنوند بهطور اعجابانگیزی مرتبطند، موضوع شنود کاربران از راه میکروفون موبایلها را به یک باور عمومی رایج بدل کرده است.
«واندرا» که یک کمپانی متخصص در امنیت موبایل است، در آزمایشی فنی این باور رایج را آزموده و یافتههای این پژوهش نشان میدهد این تصورات با واقعیت همخوانی ندارند و احتمالا در دسته «تئوریهای توطئه» میگنجند. در آزمایش آنلاین واندرا هیچ شواهدی مبنی بر شنود پنهان گوشیهای هوشمند و ارسال مخفیانه دادههای صوتی آشکار نشده است.
پژوهشگران امنیت سایبری واندرا در این آزمایش دو گوشی هوشمند (یک گوشی مبتنی بر اندروید، تولید سامسونگ و یک آیفون) را برای ۳۰ دقیقه در یک «اتاق صوتی» قرار دادند و در طول این مدت بیوقفه تبلیغات غذاهای سگ و گربه پخش کردند. آنها دو گوشی مشابه دیگر را هم در «اتاق بیصدا» قرار دادند تا با مقایسه تطبیقی عملکرد آنها ترافیک دادهها را رصد و تفاوتهای احتمالی را کشف کنند.
در حین انجام آزمایش، اپلیکیشنهای فیسبوک، اینستاگرام، واتساپ، گوگل کروم، اسنپچت، یوتیوب و آمازون روی همه موبایلها فعال بود و به آنها دسترسی کامل به موبایلها داده شد.
میزان مصرف باتری موبایل، میزان مصرف (ارسال و دریافت) دادهها و میزان دریافت تبلیغات مرتبط با غذای سگ و گربه روی هر یک از اپلیکیشنها، پارامترهایی بود که پژوهشگران در این آزمایش، موشکافانه زیر نظر داشتند.
آنها این آزمایش را به صورت همزمان برای سه روز تکرار کردند. در طول این سه روز هیچیک از گوشیهایی که در «اتاق صوتی» بودند تبلیغاتی مرتبط با غذای سگ و گربه دریافت نکردند و در میزان مصرف باتری و داده آنها هم جهش محسوسی مشاهده نشد. این نتایج برای دو گوشی مستقر در «اتاق بیصدا» هم یکسان بود. تا اینجای کار هیچ فعالیت مشکوکی رویت نشد.
جیمز مک، از مهندسان امنیت واندرا میگوید میزان مصرف داده در این آزمایش نشان میدهد که ضبط پیوسته مکالمات و آپلود کردن آنها روی کلاود، روی هیچیک از موبایلها انجام نشده است.
تنها تفاوت چشمگیری که در طول این آزمایش مشاهده شد این بود که اکثر اپلیکیشنهای اندروید در اتاقهای بیصدا دیتای بیشتری مصرف میکنند، در حالی که میزان مصرف دیتای آیفونها در اتاقهای صوتی بیشتر است. هنوز مشخص نیست که ریشه این تفاوت در کجاست، اما متخصصان واندرا قصد دارند روی این موضوع مشخص پژوهش دقیقتری انجام دهند.
کمپانیهای تکنولوژیک سالهاست در تلاشاند تا با گسترش این باور عمومی که آنها از میکروفون روی موبایلها و تبلتها برای شنود پنهان بهره میگیرند، مقابله کنند. با این همه، بیاعتمادی عمومی به غولهای دنیای فنآوری به حدی رسیده که «شنود نهانی» پیشفرض موجود در ذهن گروه بزرگی از کاربران در سراسر جهان است.
الدار تووی، همبنیانگذار کمپانی امنیتی واندرا در گفتوگو با بیبیسی میگوید: «من با اطمینان نامم را پای یافتههای این پژوهش میگذارم و تاکید میکنم که ما شواهدی از شنود پنهان روی اپلیکیشنهایی که تست کردیم نیافتیم.» البته او به تصریح میگوید: «ممکن است این کار به شیوههای مرموزی انجام شود که ما از آن بیخبریم، اما به اعتقاد من چنین چیزی بسیار بعید است».
یافتههای این پژوهش موید دیدگاههای آن دسته از متخصصان امنیت سایبری است که سالهاست میگویند غولهای تکنولوژی و تبلیغاتچیها چنان کوه عظیمی از دادهها درباره هر کاربر دارند که اساسا نیازی به شنود پنهان آنها برای دریافت داده بیشتر ندارند.
این معجزه گرافهاست؛ همه کلیکها و لایکها و کامنتهای شما در شبکههای اجتماعی و پیشینه جستجوها و موقعیتهای مکانیتان در گوگل و آمازون و دیگر سرویسهای آنلاین، اطلاعات کافی به تبلیغاتچیها درباره نیازهای آنی و آتی شما میدهد. این اطلاعات همیشه در دسترس آنهاست و الگوریتمهای پالایش و تجزیه و تحلیل آنها هم به مدد هوش مصنوعی لحظه به لحظه بهتر و کارآمدتر میشوند.
آنها به مدد همین دادههاست که شما را حتی بهتر از خودتان میشناسند و با بررسی تطبیقی رفتارهای کاربران، ممکن است حتی زودتر از شما بدانند که در هفته یا ماه پیشرو به چه چیزهایی برای خواندن و دیدن یا خریدن علاقهمند خواهید بود.