شهر جلالآباد، مرکز استان ننگرهار در شرق افغانستان، به «شهر همیشه بهار» ملقب است. باغهای سرسبز، میوههای لذیذ و هوای دلپذیر آن باعث شده است که این شهر محبوبیت فراوانی داشته باشد. جلالآباد ششمین شهر پرجمعیت افغانستان و یکی از مراکز مهم بازرگانی این کشور است. این شهر میان کابل و پیشاور واقع شده و محل تردد کالاهای بازرگانی میان افغانستان و پاکستان است؛ اما شهر همیشه بهار جلالآباد پس از تسلط طالبان بر افغانستان، به شهر مرگ تبدیل شده است.
برای آگاهی از اوضاع این شهر کافی است نام آن را در گوگل، توییتر یا فیسبوک جستجو کنید تا به جای یافتن تصاویری از باغها و عمارتهای دلپذیر باقیمانده از شاهان قدیم، تصاویری از مردان آویخته از درختان زیتون را ببینید که جمعی از مردم با خونسردی دور آنها میچرخند و از آنان عکس میگیرند.
از پانزدهم اوت ۲۰۲۱ که طالبان بر افغانستان مسلط شد، منظره جسدهای آویزان از درختان زیتون، تیرباران کردن افراد در بازار و نوای سرودهای نظامی طالبان که برای بازداشت افراد معتاد به موادمخدر تلاش میکنند، به چهره عادی جلال آباد تبدیل شده است.
صبح سهشنبه، طبق معمول نام برخی از شهرهای افغانستان را در توییتر و فیسبوک جستوجو کردم تا از رویدادهای جدید آن شهرها آگاه شوم. با جستوجوی نام جلالآباد به این دو خبر رسیدم: « شب گذشته دو مرد از درختان زیتون آویزان شدهاند. افراد مسلح ناشناس دو فعال مدنی را تیرباران کردند.»
تصاویر مردان آویزان از درختان زیتون تکاندهنده است. به نظر میرسد یکی از آنان بین ۲۰ تا ۳۰ سال دارد و دیگری که از او بهعنوان «شیخ» نام برده شده، مردی حدودا ۴۰ ساله است. در ویدیویی که یکی از حاضران در صحنه در رسانههای اجتماعی منتشر کرده است، صدای کسی شنیده میشود که میگوید: «اینها خوارجاند.» بسیاری از فرماندهان طالبان افراد معتقد به سلفیگری و اعضای داعش را «خوارج» مینامند و دشمنانشان را تحت همین نام میکشند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مسئولان محلی طالبان در ننگرهار تاکنون در مورد رویدادهای جلالآباد هیچ توضیحی ندادهاند. در کنار برخی از اجساد که از درختان زیتون آویزان یا در خیابان رها شده، برگههایی گذاشتهاند که روی آنها چنین نوشته است: «این سرنوشت هر کسی است که با داعش کار میکند.»
دولت اسلامی خراسان (داعش) در افغانستان هیچ جغرافیایی را در کنترل ندارد اما مسئولیت برخی از حملات مرگبار از جمله ترورها و مینگذاریها در جلالآباد را به عهده گرفته است. با این حال، مسئولان محلی طالبان در حالی که در مورد اعدامهای شبانه در این شهر هیچ توضیحی نمیدهند، داعش هم را تهدیدی برای برهم زدن نظم دولت خود به شمار نمیآورند.
رحمتالله اندر، از فعالان مدنی جلالآباد که فعلا در کابل است، میگوید که وحشت ساکنان جلالآباد از رویدادهای اخیر، از جمله منظره مردان آویزان از درختان زیتون، قابل وصف نیست. به گفته رحمتالله، «در جلالآباد قیامت برپا شده است. هیچکس نمیداند چه کسی را، به چه جرمی و کدام نهاد در تاریکی شب اعدام میکند. دیدن مردهها در خیابانها و اجساد آویزان از درختان به اتفاقی معمول در زندگی روزمره مردم تبدیل شده است.»
رحمتالله میگوید که بیشترین ترورها و اعدامها با این عنوان که قربانیان افراد وابسته به داعشاند انجام میشوند؛ در حالی که نه جزئیات پرونده افراد اعدامشده مشخص است و نه مردم اعدامکنندگان را میشناسند. رحمتالله که از ترس طالبان متواری است، میافزاید که فعالان مدنی، خبرنگاران و چهرههای سرشناس اجتماعی در دولت پیشین، هم از طرف طالبان و هم از طرف گروههای تبهکار تحت تعقیباند و جانشان تهدید میشوند.
هجرتالله خوگیانی و قدرتالله خوگیانی، دو تن از فعالان مدنی ننگرهار، صبح سهشنبه، در ناحیه هفتم شهر جلالآباد هدف تیراندازی قرار گرفتند و جان باختند. منابع محلی از جلالآباد گزارش دادند که مهاجمان پس از تیراندازی به این دو فعال مدنی، از محل گریختهاند.
ویدیو دیگری که در رسانههای اجتماعی منتشر شده است نشان میدهد که یک مرد سوار بر «ریکشا» در روز روشن و در ازدحام مردم، به یک خودرو تیراندازی میکند. مشخص نیست که افراد داخل خودرو چه کسانیاند و چند تن از آنان در این تیراندازی کشته یا مجروح شدهاند.
اعدامهای شبهنگام، آویزان کردن اجساد از درختان زیتون، ترور فعالان مدنی و سکوت مسئولان طالبان به جای پاسخ دادن به نگرانیها و ترسی که مردم را فرا گرفته، زندگی را بر ساکنان این شهر دشوار کرده است. این اتفاقها در حالی رخ میدهد که هیچ رسانه آزادی در این شهر فعالیت ندارد و رسانههای دولتی تحت کنترل طالبان نیز در تلاشاند اقدامهای طالبان برای برقراری نظم و امنیت را با نشان دادن تصاویر ایست بازرسیها و تردد وسایل نقلیه نظامی در سطح شهر، عادی جلوه دهند.