پس از دو جنگ داخلی، چندین حمله و ترورهای سیاسی فراوان، ممکن است فکر کنید که لبنان سزاوار استراحتی پس از پایان بزرگترین بحرانش است. اما خیر، همین هفته اسرائیلیها اعلام کردند که حزبالله در دره بقاع، یک کارخانه موشک سازی راه انداخته است. نخست وزیر لبنان، نه اسرائیل، گفته است که سرمایه گذاران بینالمللی میتوانند پول خود را در کشور او سرمایه گذاری کنند؛ حتی اگر این کشور بی اندازه کوچک یکی از بالاترین میزان بدهیها را نسبت به تولید ناخالص ملی در جهان داشته باشد. دقیقتر بگویم، صد و پنجاه درصد.
روز دوشنبه، سعد حریری، نخست وزیر مورد بحث (که پدر او با یک بمب بزرگ جاسازی شده در اتومبیل در چند صد متری منزل من در بیروت ترور شد)، سعی کرده است تا درباره کاهش تهدید رتبه اعتباری حرف بزند، در حالی که لبنان «وضعیت اضطراری اقتصادی» اعلام کرده است. پدر میلیاردر ولخرج او بود که پس از جنگ داخلی که بخشهای بزرگی از بیروت را ویران کرده بود، با ساخت یک مرکز خرید غولآسا، کشورش را به مرز ورشکستگی رساند. درباره دومین جنگ داخلی حرف میزنیم که پانزده سال طول کشید و نزدیک به ۱۵۰ هزار کشته داد. البته این آمار با توجه به اینکه به کدام روزنامه اعتماد دارید، تا ۱۷۵ هزار کشته نیز میتواند افزایش یابد.
اما تازهترین بحران لبنان تقریبا دارای یک قدرت مهار نشدنی است. این بحران با حمله دو پهپاد اسرائیلی به نواحی جنوبی بیروت، جایی که مقر اصلی حزبالله قرار دارد آغاز شد. «کارشناسان امنیتی» بسیار در اینباره که اهداف مورد نظر، کارخانههای تولید موشک حزبالله بودند، بسیار صحبت کردهاند. اسرائیلیها نگفتهاند که از پهپاد استفاده کردهاند (که در بیروت به این معنی است که استفاده کردهاند)، اما حزبالله فیلمی تهیه کرده است که ظاهرا یک راکت، در طرف اسرائیلی مرز جنوبی لبنان، یک خودرو زرهی اسرائیل را منهدم میکند. اسرائیلیها گفتهاند که هیچ یک از سربازان آنها در این حمله کشته نشدند اما حزبالله ادعا کرده است که دو نفر دچار جراحات کشندهای شدهاند.
به هر شکل گفته میشود که این حمله به تلافی حمله اسرائیل به پایگاه حزبالله در سوریه، محلی که حزبالله همراه با روسها از رژیم بشار اسد دفاع میکنند بوده است. حملات موشکی در دو طرف مرز، اسرائیلیها را متقاعد کرده است تا آتش جنگ را شعلهور و جنوب لبنان را گلوله باران کنند. حملات آتشبار به مناطق بیابانی اطراف روستای مارونالرأس شروع شد، که نمایندگان مجلس لبنان نیز به نوبه خود گفتند که اسرائیل مرتکب «جنایت محیط زیستی» شده است. میتوانید ببینید که چطور این مسائل میتوانند به راحتی از کنترل خارج شوند.
این نخستین بار نیست که اسرائیل میگوید حزبالله دارای موشک است. در واقع، حسن نصرالله، رهبر شبه نظامیان شیعه، از تایید اظهارات اسرائیلیها لذت میبرد، حتی اگر عدهای از ما در لبنان، در مورد تعداد موشکهایی که مردان او در دست دارند تردید داشته باشیم. بیانیه اسرائیل درباره حزبالله، که در دره بقاع یک کارخانه تولید موشک راه اندازی کرده است، پرسشهای دیگری را مطرح میکند. بهطور مثال، چرا تصاویر محل (نزدیک به روستای شیعه نشین نبی شیت) منتشر شد، اما از بمباران آن اجتناب کردند؟ و اگر واقعا در آنجا موشکی وجود داشت - عمدتا از ایران (البته این داستان از سمت اسرائیل بیان میشود) - حزبالله مطمئنا میباید تاکنون آنها را از آنجا برده باشد، یا اینکار را پیش از این کردهاند؟
یکی از عوامل شگفتانگیز این «جنگ» نیابتی یا شاید «غیر جنگ»، این است که حزبالله قصد دارد پیام روشنی برای اسرائیل بفرستد: اگر ارتش اسرائیل واقعا قصد دارد به نیروهای حزبالله در سوریه حمله کند، حالا باید منتظر این باشد تا از این سوی مرز مورد حمله قرار بگیرد. در حقیقت، نصرالله اذعان کرده است که یک «خط قرمز» جدید رسم شده است. به کلام دیگر، اگر اسرائیل برای حمله در داخل سوریه احساس راحتی میکند، حزبالله جبهه دیگری را از لبنان میگشاید، که این امر خبر بدی برای نخست وزیر لبنان است. چرا که فورا با دوستان غربی خود (به نظر وزارت خارجه فرانسه) تماس گرفت و آنها را قانع کرد تا به اسرائیلیها بگویند که تلافی نکنند. به نظر میرسد که درخواست وی تاکنون مورد قبول واقع شده است.
اما معنی آن این است که جنگ سوریه میتواند به سادگی به سوی مرزهای جنوبی لبنان کشیده شود و این در زمانی است که لبنانیها به یاد میآورند که چطور پنج سال پیش، بنی گانتز، سیاستمدار شناخته شده کنونی اسرائیلی، تهدید کرد که اگر یک درگیری و کشمکش دیگری در مرز لبنان بوجود میآمد چگونه «لبنان را به ۷۰ یا ۸۰ سال عقبتر میکشاند». در آن روزها، گانتز رییس ستاد مشترک ارتش اسرائیل بود. روسای ستاد مشترک و نخست وزیران اغلب تهدید میکنند که لبنان را به زمان عقب برمیگردانند (من میتوانم ۹ مورد جداگانه را برای شما بشمارم)، اما اکنون اسرائیلیها ترجیح میدهند تا مرزهای شمالی خود را آرام نگه دارند. البته که آنها میدانند حزبالله نیز دارای هواپیماهای بدون سرنشین است.
در حقیقت، چندین سال پیش، حزبالله یکی از پهپادهای خود را به آسمان اسرائیل فرستاد، و در حالی که به سمت جنوب میرفت تصاویری از پایگاههای نظامی اسرائیل میگرفت. هنوز مشخص نیست که ما در یک جنگ پهپادی قرار گرفتهایم. قطعا جالب بود که این هفته، جنگجویان شورشی در ادلب یک پهپاد را به سوی پایگاه سوری حمیمین، که پایگاه هوایی روسها در آنجا قرار دارد، فرستادند.
بنابراین، در چند هفته آینده حواستان به لبنان پیر و مظلوم و سوریه و اسرائیل باشد.
© The Independent