اواسط ماه سپتامبر، صدها خانواده در روستاهای دایکندی و هلمند، از فرماندهان محلی طالبان هشدار کوچ اجباری دریافت کردند و تا کنون بیش از ۷۰۰ خانواده، تنها در شهرستان‌های پاتو و گیزاب استان دایکندی، خانه‌ها و سرپناه‌های خود را به طالبان تسلیم کرده و آواره شده‌اند.

اکنون با گذشت نزدیک به دو ماه از آواره شدن مردم، منابع محلی از احتمال وقوع فاجعه انسانی در میان خانواده‌هایی که همه امکانات زندگی، از جمله سرپناه خود را از دست داده‌اند، خبر می‌دهند.

در دو ماه اخیر، صدها خانواده در استان‌های غزنی، قندهار، پنجشیر، بلخ، و ارزگان نیز به اجبار توسط طالبان کوچانده شده‌اند، اما آمار دقیقی از شمار این خانواده‌ها منتشر نشده است.

رسول محمدی، از فعالان مدنی که در زمینه جلب توجه سازمان‌های امدادرسان برای رسیدگی به آوارگان تلاش می‌کند، می‌گوید به‌تقریب بیش از ۷۰۰ خانواده که از روستاهای دایکندی توسط طالبان مجبور به کوچ اجباری شده‌اند، در وضعیت دشواری به‌سر می‌برند. به گفته آقای محمدی، خانواده‌های آواره هیچ ‌گونه منبع درآمدی ندارند و نهادهای محلی و خارجی نیز توجهی به آنان نکرده‌اند.

به گفته این فعال مدنی، نهادهای داخلی از ترس طالبان نمی‌توانند علنی برای بی‌جاشدگان و قربانیان اقدامات تبعیض‌آمیز طالبان دادخواهی کنند و به همین دلیل، از سرنوشت کسانی که از پنجشیر، غزنی، هلمند، و استان‌های دیگر آواره شده‌اند، اطلاع دقیقی در دست نیست.

در همین حال، یکی از نمایندگان خانواده‌های آواره شده از دایکندی، به شرط محفوظ ماندن نامش، وضعیت حدود ۷۰۰ خانواده بی‌جا شده از دایکندی را هولناک تعریف می‌کند. او با ابراز نگرانی‌ از فرارسیدن فصل سرما که معمولاً در مناطق مرکزی افغانستان شدیدتر و زودهنگام سر می‌رسد، می‌گوید که خانواده‌های کوچانده شده از شهرستان‌های دایکندی، هم‌اکنون در دشت‌ها، زیر چادرها و یا در پناه درختان زندگی می‌کنند و با کمبود شدید مواد غذایی و سوخت روبه‌رو هستند. نبود هیچ گونه امکانات بهداشتی و درمانی نیز بر چالش‌های آنان افزوده است و شمار زیادی از این خانواده‌ها با بیماری و دسترسی نداشتن به پزشک و دارو، دست‌به‌گریبان مانده‌اند.

این منبع خبری می‌افزاید که کوچ اجباری مردم از خانه‌ها و مناطق محل سکونت‌شان، به یک باج‌گیری عمومی از سوی فرماندهان محلی طالبان بدل شده است و به دلیل نبود مدیریت دولتی مسلط و منسجم از سوی طالبان، فرماندهان محلی این گروه در شهرهای تحت کنترل خود دست به تصرف اموال و خانه‌های مردم می‌زنند و به هیچ ارگان دیگری هم پاسخگو نیستند. به گفته او،  بی‌جاشد‌گان دایکندی، بارها برای برگشت دوباره به خانه‌های خود تلاش کرده‌اند و حتی حکمی نیز از دادگاه عالی و رهبری طالبان در کابل، برای بازپس گیری خانه‌ها و سرپناه‌ها یا املاک خود آورده‌اند، اما حکم دولت مرکزی طالبان برای رهبران محلی این گروه در دایکندی اهمیتی نداشته است. هرچند اغلب خانه‌هایی که مردم از آن‌ها کوچانده شده‌اند، هنوز خالی مانده است، اما مسئولان محلی طالبان اجازه‌ نمی‌دهند مردم به خانه‌های خود بازگردند. 

اواسط ماه سپتامبر و حین کوچاندن مردم از شهرستان‌های پاتو و گیزاب، فرماندهان محلی طالبان در دایکندی اجازه انتقال محصولات زراعتی را نیز به آنان ندادند. بنا به گزارش‌هایی در این زمینه، حین عبور مردم از رودخانه که حد فاصل میان شهرستان‌های پاتو و گیزاب با دیگر نقاط استان دایکندی است، نیروهای طالبان بارهای آنان را شامل گندم، بادام، و دیگر محصولات زراعتی، از آنان گرفته و تصرف کرده‌اند. به همین دلیل مردم با کمبود شدید مواد غذایی مواجهند و تاکنون هیچ کمکی از سوی ادارات محلی و سازمان‌های بین المللی دریافت نکرده‌اند. 

در پی کوچ اجباری هزاره‌ها در دایکندی، ارزگان، هلمند، و تکرار همین فاجعه در برخی دیگر از استان‌ها از جمله پنجشیر، بلخ، و قندهار، سازمان دیده‌بان حقوق بشر با نشر گزارشی در ۲۲ اکتبر، کوچاندن اجباری مردم توسط طالبان را تایید کرد و آن را اقدامی ضد بشری خواند.

سخنگویان طالبان تاکنون کوچ اجباری مردم توسط فرماندهان محلی این گروه را تایید نکرده‌اند و گزارش‌های مربوطه را همواره شایعه خوانده‌اند.