احمد نادری، نایبرئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی برای تدریس زبانهای محلی و قومی در مدارس را «خلاف امنیت» ملی خواند و گفت: «امیدوارم آقای قالیباف و مراجع بالادستی به این موضوع ورود کنند.»
نادری با طرح این ادعا که آموزش زبانهای محلی در مدارس، زمینه «منازعات محلی» را فراهم میکند و «امنیت ملی» و «سلامت نظام آموزش عمومی کشور» را مختل میکند، گفت: «کشور ما دارای نظم زبانی و فرهنگ طبیعی است، لذا باید گفت که ایران؛ کانادا، بلژیک و سوئیس نیست و دوگانه زبان ملی - زبان محلی یا قومی در ایران هیچگاه وجود نداشته است و همه ایرانیها این زبان را میراث خود میدانند و زبانهای محلی نیز بهموازات زبان ملی در ایران همیشه آزاد بودهاند.»
این نماینده مجلس شورای با اشاره به تحصیلات دانشگاهی خود در رشته مردمشناسی، گفت: «هیچ ارادهای برای تحمیل زبان فارسی یا ممانعت از زبانهای محلی و قومی وجود نداشته و ندارد و از زاویه زبانشناختی تاریخی هم میتوان گفت زبان فارسی، زبان مادری، فرهنگی و تاریخی همه ایرانیان است، چون اصلا قومی به نام فارس در ایران وجود ندارد که این زبان بهصورت خاص منتسب به آنها باشد.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در حالی موجودیت قوم فارس را در ایران منکر شد که در تاریخ ایران باستان، خاستگاه فارسیزبانان در منطقه جنوب غربی ایران اعلام شده است.
نادری در گفتوگوی مفصل خود با خبرگزاری حکومتی فارس درباره «طرح آموزش زبان مادری در مدارس» گفت که در جریان بررسی جزئیات این طرح به نشانه اعتراض کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس را ترک کرده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او در این گفتوگو حضور نمایندگان اقوام در مجلس را از «آسیبهای نظامهای پارلمانی» خواند و گفت: «ممکن است نمایندگان برخی حوزههای محلی برای اینکه اقلیتی از حامیان خود را راضی کنند، قولهایی بدهند یا کارهایی را انجام دهند که حتی به آن باوری هم ندارند و صرفا درصدد استفاده ابزاری از آن موضوعاند.»
نادری ادامه داد: «با اطمینان میگویم که در مجالس قبل، نمایندگانی پیگیر زبانهای محلی و قطبیسازی زبانی در کشور بودند که خود و خانوادهشان هیچ علاقهای به آن زبانها نداشتند و حتی فرزندانشان هم زبان پدری و مادریشان را هم بلد نبودند.»
احمد نادری در صحبتهای خود به این موضوع اشاره کرد که فرزندان برخی نمایندگان اقوام، زبان مادری خود را بلد نیستند، اما درباره دلایل این موضوع هیچ توضیحی نداد.
باوجود این کنشگران اقوام ایرانی بارها هشدار دادهاند که اجبار کودکان به یادگیری با زبان فارسی، بر فرایند آموزش آنان تاثیر منفی دارد. پیامد بزرگ این ماجرا نیز فراموشی زبانهای مادری و به دنبال آن از بین رفتن تنوع فرهنگی در کشور است. جمهوری اسلامی ایران اما باهدف حفظ اقتدار خود در کشور حتی به قیمت از بین رفتن فرهنگهای محلی، با هرگونه آموزش زبان محلی در مدارس مخالفت میکند.
بر اساس اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، «زبان، خط رسمی و مشترک مردم فارسی است، اما استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و تدریس آنها در مدارس در کنار زبان فارسی، آزاد است.» حق آموزش به زبان مادری موضوعی است که در اسناد حقوق بشری نیز مورد تاکید قرارگرفته است و سازمان ملل متحد باهدف یادآوری اهمیت آن روز ۲۱ فوریه را به نام «روز جهانی زبان مادری» نامگذاری کرده است.
ایران یکی از کشورهای برخوردار از تنوع قومی و فرهنگی است و پنج گروه قومی فارس، ترک، کرد، بلوچ و عرب در آن زندگی میکنند. در سالهای پس از انقلاب، کنشگران و فعالان این اقوام بارها به تبعیضهایی که علیهشان اعمال میشود انتقاد کردهاند. یکی از مطالبههای اصلی آنان آموزش کودکان به زبان مادری در مدارس است. مطالبهای که حکومت ایران باوجود تاکید قانون اساسی، به دلایل امنیتی همواره با آن مخالفت کرده است.
حالا پس از سالها تلاش اقوام در ایران، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی طرحی را آماده کرده است که مبنای آن اصل ۱۵ قانون اساسی است. به گفته علیرضا منادی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بر اساس این طرح، در پایههای هفتم و دهم متوسطه دو واحد اختیاری ادبیات و زبانهای محلی و قومی متناسب با هر منطقه تدریس میشود. فرهنگستان ادبیات فارسی و سازمان پژوهش و برنامهریزی درسی نیز بهعنوان مرجع تشخیص زبانهای قومی و محلی هر منطقه معرفی شدهاند.
آنچه در این طرح آمده است، دربرگیرنده مطالبه اقوام ایران برای حق آموزش به زبان مادری نیست، چراکه کماکان همه درسها و کتابها به زبان فارسی است و تدریس زبان مادری فقط به دو واحد اختیاری در دو مقطع تحصیلی محدود میشود. بااینحال احمد نادری، نایبرئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس آن را «خلاف مصالح امنیت ملی» میداند.