در حالی که مذاکرات هسته‌ای در وین به نظر فعلا به بن‌بست خورده‌اند، مقام‌های اسرائیل صحبت از احتمال حمله نظامی به ایران می‌کنند. بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل، خواستار آمادگی طرح‌های نظامی برای انجام حملات احتمالی شده و به جهان نیز هشدار داده است که اسرائیل اگر لازم باشد، به تنهایی و حتی بدون همکاری با آمریکا دست به حمله خواهد زد.

اما برخی از کارشناسان و مقام‌های ارشد نظامی کنونی و سابق اسرائیل به روزنامه «نیویورک تایمز» گفتند که آن کشور فعلا آمادگی حمله‌ای که بتواند برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند، یا حتی به طور جدی به تاخیر بیندازد، ندارد. در این گزارش که روز شنبه با امضای مشترک رانن برگمن، روزنامه‌نگار و کارشناس باسابقه اسرائیلی، و پاتریک کینگزلی، روزنامه‌نگار بریتانیایی، منتشر شد، از قول یکی از مقام‌های کنونی ارشد امنیتی اسرائیل می‌خوانیم که تدارکِ حمله‌ای که بتواند تاثیری چشمگیر بر پروژه هسته‌ای ایران بگذارد، حداقل دو سال طول خواهد کشید. 

مقام‌ها و کارشناسان می‌گویند انجام حمله‌ای در ابعاد کوچک که فقط بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند، در مدت زمانی سریع‌تر ممکن است، اما نابودی همزمان ده‌ها سایت هسته‌ای که در بخش‌های مختلف ایران هستند، در حال حاضر در توانایی نیروهای مسلح اسرائیل نیست. 

رلیک شافیر که جزو خلبانان حمله سال ۱۹۸۱ به تجهیزات هسته‌ای عراق بود، می‌گوید: «راه انداختن کارزاری که بتواند تمامی این سایت‌ها را نابود کند، بسیار دشوار و به نظر من حتی ناممکن است. در جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، تنها نیرو هوایی‌ای که قابلیت چنین کارزاری را دارد، نیروی هوایی آمریکا است.»

اسرائیلی‌ها در روزهای اخیر از تهدید نظامی استفاده کرده‌اند تا آمریکا و سایر طرفین مذاکرات وین را از قبول «توافق بد» بر حذر دارند. در حال حاضر البته انگار مذاکرات وین قرار نیست به زودی به نتیجه برسد و احیای برجام نیز فعلا ممکن به نظر نمی‌رسد. 

اسرائیل در سال‌های گذشته با عملیات جاسوسی، ترور دانشمندان، خرابکاری، و حملات سایبری (گاه در همکاری با آمریکا) موفق شده است ضرباتی به برنامه هسته‌ای ایران وارد کند. این کشور چند بار تا یک قدمی حمله نظامی هم رفته است، اما نهایتا به دلیل مخالفت آمریکا و اختلافات درونی، اقدام عملی نکرده است. آخرین بار در سال ۲۰۱۲ بود که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت، گزینه حمله به ایران را بسیار جدی در نظر گرفت، اما نهایتا چنان نکرد؛ ماجرایی که در نوشته‌های برگمن و خاطرات مقامات سیاسی و نظامی اسرائیلی مفصلا بازگو شده است.

حالا اما ایران بیش از هر زمانی قابلیت هسته‌ای خود را افزایش داده است و اسرائیلی‌ها بار دیگر به طرز جدی به اقدام نظامی علیه ایران فکر می‌کنند. سپهبد آویو کوخاوی، رئیس نیروهای مسلح اسرائیل، در ماه سپتامبر گفت که بخش عمده‌ای از افزایش بودجه وزارت دفاع آن کشور برای تدارک حمله به ایران است. دیوید بارنیا، رئیس موساد، نیز اخیرا گفت اسرائیل «هر چه لازم باشد» انجام می‌دهد تا ایران به سلاح هسته‌ای نرسد. گانتز در سفر اخیر خود به آمریکا علنا اعلام کرد که به ارتش اسرائیل دستور داده است برای حمله نظامی احتمالی علیه ایران آماده شوند. 

گزارش «نیویورک تایمز» اما نشان می‌دهد که بسیاری مقامات اسرائیل به داشتن منابع کافی برای انجام چنین حمله‌ای باور ندارند. از جمله دشواری‌های موجود، نیاز به استفاده از بمب‌هایی است که بتواند تجهیزات زیرزمینی ایران، مثل تجهیزات فردو را نابود کند. آقای شافیر گفت، با توجه به این‌که اسرائیل بمب‌های لازم برای این کار را ندارد، می‌بایست با موشک‌هایی که تاثیرپذیری‌شان کمتر است، حملاتی متعدد انجام دهد تا به نتیجه لازم برسد و این روند می‌تواند چند روز و حتی چند هفته طول بکشد. آمریکا البته ابربمب‌هایی دارد که می‌توانند سریع‌تر به آن نتیجه برسند، اما در گذشته حاضر به دادن آن‌ها به اسرائیل نشده است.

یک مقام کنونی امنیتی ارشد اسرائیل که بدون ذکر نام خود با این روزنامه آمریکایی گفت‌وگو می‌کرد، گفت که اسرائیل در حال حاضر توانایی نظامی حمله جدی به تجهیزات زیرزمینی نطنز و فردو را ندارد. از جمله مشکلات در این زمینه، کمبود هواپیماهای سوخت‌رسان است. ایران بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر از اسرائیل فاصله دارد و هواپیماهای اسرائیل اگر قابلیت سوخت‌گیری در هوا را نداشته باشند، می‌بایست با پرواز بر فراز چندین کشور عربی خودشان را به آسمان ایران برسانند. بعید است که هیچ یک از این کشورها حاضر شود به هواپیماهای اسرائیلی اجازه سوخت‌گیری دهد. اسرائیل هشت فروند هواپیماهای تانکر «کی سی ۴۶» به شرکت بوئینگ آمریکا سفارش داده است. اما دولت بایدن گفته است که تامین این سفارش ۲.۴ میلیارد دلاری طول می‌کشد و اسرائیل اولین فروند از این نوع هواپیماها را احتمالا در اواخر سال ۲۰۲۴ دریافت خواهد کرد. 

اسرائیل در صورت حمله، باید همزمان با هواپیماهای ایرانی و سامانه‌های پدافندی آن کشور نیز روبه‌رو شود و با حملات تلافی‌جویانه احتمالی از سوی حزب‌الله لبنان و حماس از نوار غزه نیز مقابله کند. حکومت ایران روابط نزدیکی با حماس و حزب‌الله دارد و از آن‌ها حمایت گسترده مالی و نظامی می‌کند.

در گزارش «نیویورک تایمز» می‌خوانیم: «ظرفیت‌های پدافندی ایران نیز اکنون بسیار قوی‌تر از سال ۲۰۱۲، یعنی آخرین باری که اسرائیل جدا به فکر حمله بود، است. سایت‌های هسته‌ای‌ آن استحکامات دفاعی بهتری دارند و موشک‌های سطح به سطح بیشتری دارد که می‌تواند سریعا از تونل‌های خود شلیک کند.»

تال اینبار، کارشناس هوانوردی و رئیس سابق موسسه مطالعات راهبردی هوا و فضای فیشر، گفت: «این احتمال هم کاملا وجود دارد که هواپیماهای اسرائیل هنگام تلاش برای بازگشت به اسرائیل، ببینند که موشک‌های ایرانی باندهای آن‌ها را نابود کرده‌اند.»

از سوی دیگر اما برخی از دیگر کارشناسان نظامی می‌گویند که اسرائیل حتی بدون تحویل گرفتن هواپیماها و تجهیزات جدید، می‌تواند بخش‌های مهمی از تجهیزات هسته‌ای ایران را نابود کند. 

آموس یادلین، فرمانده سابق نیرو هوایی که او نیز در حمله سال ۱۹۸۱ مشارکت داشت، می‌گوید: «همیشه خوب است که آدم خودرو سال ۱۹۶۰ را با خودرو مدل جدید سال ۲۰۲۲ عوض کند، اما ما قابلیت سوخت‌گیری داریم. بمب‌های سنگرشکاف هم داریم. یکی از بهترین نیروهای هوایی‌ جهان را داریم. اطلاعات بسیار خوبی هم از ایران داریم. از عهده این کار برمی‌آییم.»

ژنرال یادلین می‌افزاید: «آیا نیروی هوایی آمریکا می‌تواند این کار را بهتر انجام دهد؟ قطعا. نیروی هوایی آن‌ها خیلی تواناتر است. اما اراده‌‌اش را ندارند.»

یادلین البته تاکید کرد که از حمله نظامی تنها به عنوان آخرین گزینه پشتیبانی می‌کند. 

مقامات اسرائیل تا کنون نگفته‌اند که خط قرمزی که ایران اگر از آن عبور کند با حمله اسرائیل مواجه می‌شود، کدام است. اما یک مقام ارشد دفاعی به «نیویورک تایمز» گفت که غنی‌سازی ۹۰ درصدی اورانیوم می‌تواند چنین خط قرمزی باشد. به گفته مقامات آمریکایی، ایران در حال حاضر در سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند. برای ساخت سلاح هسته‌ای، نیاز به غنی‌سازی ۹۰ درصدی است. 

مقامات اسرائیلی همچنین گفته‌اند که طول کشیدن تدارک حمله به ایران نباید جای غافلگیری داشته باشد، چرا که رسیدن به سطح ممکن بودن حمله در سال ۲۰۱۲ نیز پس از سه سال تدارک بود.

برخی از منتقدان نتانیاهو،  نخست‌وزیر پیشین که در ماه ژوئن کنار زده شد و جای خود را به ائتلافی هشت حزبی به رهبری نفتالی بنت، نخست‌وزیر و یائیر لاپید، وزیر خارجه و نخست‌وزیر علی‌البدل داد، می‌گویند که او در سال‌های گذشته تمام تمرکز خود را بر غزه و کشورهای همسایه همچون لبنان و سوریه گذاشته و به موضوع ایران توجه نکرده است. نیروی هوایی اسرائیل در سال ۲۰۱۷ گفته بود نیاز به دریافت هواپیماهای سوخت‌گیری جدید دارد، اما نتانیاهو در ماه مارس ۲۰۲۱ (یعنی سه تا چهار سال بعد) آن هواپیماها را سفارش داد. یکی از مقامات ارشد نظامی گفت که ارتش از سال ۲۰۱۹ از آقای نتانیاهو خواهان افزایش بودجه برای بهبود قابلیت حمله به ایران بوده است، اما او نپذیرفته است. 

دفتر نتانیاهو اما منکر این ادعا شد و گفت که برعکس، نتانیاهو خواهان افزایش منابع و توجه بیشتر به موضوع حمله به ایران بوده است و این فرماندهان ارتش بودند که خواهان تمرکز بر سایر مسائل شدند. دفتر نخست‌وزیر سابق گفت: «اگر به دلیل اقدامات سیاسی، عملیاتی، و بودجه‌ای نخست‌وزیر نتانیاهو در طول ده سال گذشته نبود، ایران مدت‌ها پیش به زرادخانه‌ای از تسلیحات هسته‌ای می‌رسید.»

گفت‌وگوها درباره چگونگی برخورد نظامی احتمالی با ایران ادامه دارد و تقریبا روزی نیست که رسانه‌های اسرائیل و آمریکا به این موضوع نپردازند. برخی‌ها خواهان رویکردی تهاجمی‌تر از سوی اسرائیل، نه فقط به جانب ایران، که به سوی متحدانش در منطقه نیز هستند. 

روزنامه «اورشلیم پست»، که بیشتر متمایل به جناح راست در اسرائیل است، روز شنبه مقاله‌ای از الکس ناخومسون، از فرماندهان بازنشسته ارتش اسرائیل، منتشر کرد که در آن می‌نویسد:‌ «مقامات ارتش اسرائیل دارند اقدامات صحیحی علیه ایران انجام می‌دهند، اما در مقابل سایر تهدیدها رویکرد متضاد دارند. زمان آن رسیده که رویکردی کل‌گرا داشته باشیم.»

ناخومسون که مدیر سازمان «میتواخی اسرائیل» متشکل از فرماندهان سابق ارتش است، می‌نویسد: «رهبران ما به‌درستی مخالفت مذاکرات در وین هستند و به‌درستی می‌گویند که آن مذاکرات، ظرفیت عملیاتی اسرائیل را محدود نخواهد کرد. آن‌ها به‌درستی برنامه‌های عملیاتی، نظامی، و راهبردی برای تمام موقعیت‌های موجود فراهم دیده‌اند؛ از جمله برای این وضعیت احتمالی که ایران به نقطه بی‌بازگشت برسد. آن‌ها به‌درستی از دُکترینِ [مناخم] بگین، [نخست‌وزیر اسبق اسرائیل] پیروی می‌کنند که طبق آن هیچ کشور و هیچ تشکیلاتی که موجودیت اسرائیل را تهدید می‌کند، نباید ظرفیت رسیدن به چنین امکانی را داشته باشد.» 

این مقام نظامی اما می‌افزاید که اسرائیل این رویکرد را راجع به سایر خطرهای متوجه اسرائیل، از جمله حزب‌الله و حماس، ندارد و به اندازه کافی برای شکست دادن آن‌ها تلاش نمی‌کند. او می‌نویسد: «حداقل یکی از دلایل افزایش رفتار خصمانه ایران نسبت به اسرائیل، این است که ما را ضعیف می‌پندارد.»