روز شنبه، ۲۵ دسامبر،  خبرگزاری رویترز به نقل از منبعی در دولت آلمان، گزارش داد که مقامات ارشد دولت‌های روسیه و آلمان قرار است ماه آینده در اقدامی نادر، دیداری حضوری با موضوع کاهش تنش‌های سیاسی در موضوع اوکراین داشته باشند. 

این منبع که بدون افشای نامش با رویترزصحبت کرد، گفت که ینس پلوتنر، مشاور سیاست خارجه اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، و دیمیتری کوزاک، مذاکره‌کننده روسیه در موضوع اوکراین، پس از یک تماس تلفنی طولانی در روز پنجشنبه، توافق کرده‌اند که در ماه ژانویه با یکدیگر دیدار کنند.

دولت آلمان هنوز واکنشی به انتشار این خبر نشان نداده است. سخنگوی کوزاک نیز به سوال رویترز در این مورد پاسخ نداد.

بحران ماه‌های اخیر روسیه و اوکراین باعث شده است که شاهد تماس‌های تلفنی متعددی بین رهبران غربی و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، باشیم. افزایش نیروهای روسیه در مرز اوکراین و هراس از احتمال اشغال آن کشور از سوی بزرگترین کشور جهان، باعث نگرانی‌های بسیاری شده است. مسکو اما اخیرا با عقب کشیدن بخشی از نیروهای خود از مرز اوکراین، موجب کاهش نگرانی‌ها نسبت به در گرفتن جنگ در فصل کریسمس شد. 

مقامات عالی‌رتبه روسیه معمولا دیدارهای حضوری چندانی با مقامات غربی ندارند؛ هرچند جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، در ماه ژوئیه سال گذشته در ژنو با پوتین دیدار کرد. 

تغییر قدرت در آلمان، باعث تغییر معادلات در منطقه شده است. آقای شولتز، از حزب سوسیال دموکرات آلمان است که پیروز انتخابات چند ماه پیش بود. او چند هفته پیش، پس از مدت‌ها مذاکرات بین احزاب مختلف، بر صدر دولتی سه‌حزبی به صدراعظمی آلمان رسید تا به ۱۶ سال زمامداری آنگلا مرکل خاتمه دهد. دو حزب سبز و دموکرات آزاد، دیگر اعضای تشکیل‌دهنده ائتلاف هستند و وزارت خارجه به حزب سبز تعلق دارد. شولتز از ابتدای کار خود خواهان گفت‌وگو با روسیه در مورد موضوع تمرکز نیروها بر مرز اوکراین بوده است؛ هرچند در کنار متحدان غربی آلمان، تاکید کرده است که اگر مسکو دست به اشغال اوکراین بزند، باید تحریم شود.

دو منبع دولتی در آلمان، بدون افشای نام خود، به رویترز گفتند که برلین بیش از واشنگتن در مورد قصد قطعی روسیه به حمله به اوکراین، تردید دارد. این دو منبع گفتند که دولت شولتز خواهان کاهش تحریم‌ها است. 

منتقدان آلمان می‌گویند که آن کشور به دلیل اتکای خود به واردات گاز از روسیه، به پوتین باج می‌دهد. ساخت خط لوله «نورد استریم ۲» که اوکراین را دور می‌زند و هدف اصلی‌اش رساندن گاز روسیه به آلمان است، نیز مورد حمله شدید منتقدان است. برخی از این منتقدان، مثلا تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه در آمریکا، این خط لوله را به یکی از موضوعات اصلی سیاست خارجه خود بدل کرده‌اند. برلین اما می‌گوید «نورد استریم ۲» اصلا سیاسی نیست و قرار است یکی از چند خط لوله‌ای باشد که گاز روسیه را به اروپا می‌رساند.

در درون آلمان نیز اختلافاتی در این مورد به چشم می‌خورد. فردریش مرتز، رهبر حزب «دموکرات مسیحی» که حالا حزب اصلی اپوزیسیون است، خواهان اعطای «تسلیحات پدافندی» به اوکراین شد. او در گفت‌وگو با روزنامه «فرانکفوتر آلماینه سونتاگزایتونگ»، خواهان «پاسخی روشن و محکم به پوتین» شد.

از سوی دیگر، یک منبع دولتی آلمانی دیگر به رویترز گفت: «هدف آلمان همچنان برقراری مجدد و سریع فرمت نورماندی است.» منظور از «فرمت نورماندی»، مذاکرات چهارجانبه بین روسیه، اوکراین، فرانسه، و آلمان است که در زمان جشن «روز D» در نورماندی در سال ۲۰۱۴ آغاز شد و هدفش حل جنگ در منطقه دونباس واقع در شرق اوکراین بود. در آن سال بود که برخی از شورشیان طرفدار روسیه در مناطق روس‌زبان شرق اوکراين، وارد جنگ با دولت مرکزی کی‌یف شدند و با حمایت مسکو، دو دولت خودخوانده در دونستک و لوهانسک ایجاد کردند. آن جنگ داخلی و حمله متعاقب روسیه به شبه‌جزیره کریمه و الحاق آن به خاک خود، باعث اخراج روسیه از «گروه هشت» و افزایش تنش‌ها بین آن کشور و غرب شده است. جنگ در دونباس با گذشت قریب هشت سال همچنان ادامه دارد و در آن دست‌کم ۱۰ هزار نفر کشته شده‌اند، قریب یک و نیم میلیون شهروند اوکراین در کشور خود آواره شده‌اند، و قریب یک میلیون تن نیز به خارج از کشور گریخته‌اند. 

رولف موتزنیخ، رهبر پارلمانی حزب سوسیال دموکرات آلمان، گفت که آن حزب «خام‌خیال» نیست و از ماهیت طرف مقابل باخبر است. آقای موتزنیخ اما افزود که باور آن حزب همچنان این است که بحران اوکراین را می‌توان از طریق گفت‌وگوی دیپلماتیک با روسیه حل کرد. 

بحران اوکراین در ضمن محکی برای نقش اتحادیه اروپا در حل معضلات است. بروکسل به نظرمی‌رسد  قادر به ایفای نقش محوری در این بحران نباشد و همین است که آلمان نیز احتمالا برای مقابله با روسیه، دست به «فرمت نرماندی» بزند. آلمان و فرانسه در ماه ژوئن سال جاری به اتحادیه اروپا پیشنهاد به برگزاری نشستی با حضور روسیه داده بودند، اما مخالفت چند عضو اتحادیه، از جمله کشورهای منطقه بالتیک (لیتوانی، لتونی و استونی) و لهستان، باعث شد که آن طرح به جایی نرسد. 

اختلافات آلمان و روسیه اخیرا به دنیای رسانه و ماهواره هم رسیده است. روز چهارشنبه شاهد بودیم  که مقامات آن کشور موفق شدند جلو برنامه‌های پخش زنده آلمانی‌زبان «آر تی»، شبکه‌ای بین‌المللی که مورد حمایت کرملین است، را بگیرند. این شبکه نفوذی قابل توجه در آلمان دارد که بنیان آن، از جمله شهروندان آلمانی معروف به «روس-آلمانی» هستند؛ آلمانی‌تبارهای سابقا مقیم روسیه که در دهه‌های اخیر به آلمان بازگشته‌اند و اغلب تکلم به زبان روسی را حفظ کرده‌اند. «آر تی» تازه چند روز پیش پخش برنامه زنده به آلمانی را آغاز کرده بود. سازمان ماهواره‌ای اروپا موسوم به «یوتلسات»، در پی اعتراضات مقامات آلمان دست به توقف پخش برنامه‌های این شبکه زد که بدون کسب جواز از آلمان فعالیت می‌کرد. «یوتلسات» که در پاریس مستقر است، اعلام کرد که برنامه‌های آلمانی‌زبان «آر تی» را پخش نخواهد کرد. 

«آر تی»، که همچنان در برلین دفتر دارد، در بیانیه‌ای اقدامات مقامات آلمانی را «غیرقانونی» خواند و اعلام کرد که قضیه را به دادگاه می‌کشاند. این شبکه می‌گوید که طبق قانون اروپا، با توجه به جوازی که از صربستان دارد، از حق پخش برنامه زنده در آلمان نیز برخوردار است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، گفت «اگر این موقعیت غیرقابل قبول ادامه یابد»، مسکو دست به تلافی خواهد زد. یک روز پیش از آن تصمیم، آقای پوتین خواهان قطع «تبعیض» علیه «آر تی» شده بود.