در هفته گذشته، مشابه آنچه در چهار ماه گذشته رخ داد، بازارهای مالی غیربورسی با نوسان بسیار کمی همراه بودند. قیمت دلار با افزایش ۰.۸ درصدی به قیمت ۱۱۵۴۰ تومان رسید. با این نوسان محدود مثبت، بازده دلار از ابتدای امسال به حدود منفی ۱۷ درصد رسید. یورو نیز مانند دلار با افزایش ۰.۳ درصدی حول قیمت ۱۲۷۴۰ تومان معامله شد. با این بازده یورو نیز از ابتدای امسال در حدود ۱۴.۸ درصد از ارزش خود را از دست داده است.

با توجه به نوسان محدود ارز، طلا و سکه نیز در این هفته نوسان محدودی را ثبت کردند. در هفته گذشته طلای جهانی حول قیمت ۱۵۰۰ دلار معامله شد و با توجه به افت مقطعی، در بازار داخلی نیز اثرات آن به چشم می‌خورد. یک گرم طلای هجده عیار با کاهش ۰.۲ درصدی به قیمت ۴۰۶ هزار تومان رسید و بازده خود را از ابتدای امسال به منفی ۳.۷ درصد رساند. هر قطعه سکه بهار آزادی با کاهش ۰.۳ درصدی به قیمت ۴ میلیون و ۹۶ هزار تومان معامله شد و بازده آن از ابتدای امسال به منفی ۷.۳  درصد رسید.

در مقام مقایسه، با توجه به گذشت شش ماه از سال و در نظر گرفتن نرخ سود ۲۰ درصدی سالیانه بدون ریسک، بازده سرمایه‌گذاری بدون ریسک از ابتدای امسال ۱۰ درصد بوده است.

رکوردشکنی حجم معاملات بازار سرمایه تهران:

بازار سرمایه تهران، در هفته گذشته بعد از نزدیک به یک ماه رشد «شارپ»، با عبور از ابرکانال ۳۰۰ هزار با فشار سنگین فروش همراه شد. شاخص بازار بورس در هفته گذشته با افت ۱.۹ درصدی به عدد ۲۹۴۱۶۷ رسید. شاخص قیمت نیز مشابه شاخص کل ۱.۹ درصد افت کرد و به عدد ۷۹۰۶۴ رسید.

بازار فرابورس اما با رشد ناچیزی همراه بود. در هفته گذشته شاخص کل فرابورس با رشد ۰.۰۴ درصدی از ۳۸۸۴.۹ واحد به ۳۸۸۶.۵ رسید. یکی از علت‌های عمده رشد فرابورس را می‌توان کاهش شدید قیمت‌های سهام موجود در بازار پایه قبل از بسته شدن عنوان کرد، که بخشی از آن را هنگام باز شدن جبران کرد.

اما خبر مهم‌تر را می‌توان ارزش معاملات بازار سرمایه عنوان کرد. این هفته بازار سرمایه ایران شاهد رکورد جدیدی در ارزش معاملات بود. در ۵ روز معاملاتی هفته گذشته، ارزش معاملات بورس و فرابورس به عدد رویایی ۱۵۳۲۶ میلیارد تومان رسید. در واقع ارزش معاملات بورس تهران به‌طور میانگین در هفته گذشته ۳۰۶۵ میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که این عدد در هفته قبل از آن به‌طور میانگین ۲۳۷۸ میلیارد تومان بود، این آمار نشان از رشد ۲۹ درصدی نسبت به هفته قبل می‌دهد.

روز

بورس

فرابورس

مجموع

حجم معاملات هفته قبل

رشد نسبت به هفته قبل

ارزش معاملات در روز چهارشنبه

۱۷۱۵

۸۹۷

۲۶۱۲

۲۱۸۵

ارزش معاملات در روز سه‌شنبه

۲۰۶۳

۱۰۹۳

۳۱۶۵

۰

ارزش معاملات در روز دوشنبه

۲۲۹۰

۱۲۶۷

۳۵۵۷

۰

 ارزش معاملات در روز یکشنبه

۲۱۶۰

۸۶۷

۳۰۲۷

۲۶۷۰

ارزش معاملات در روز شنبه

۲۰۴۷

۹۲۷

۲۹۷۴

۲۲۷۹

ارزش کل معاملات

۱۰۲۷۵

۵۰۵۱

۱۵۳۲۶

۷۱۳۴

۲.۱۴۸۳۳۰۳۸۹۷

ارزش معاملات میانگین روزانه

۳۰۶۵.۲

۲۳۷۸

۱.۲۸۸۲۸۹۳۳۸

روزهای معاملاتی هفته جاری

5

روزهای معاملاتی هفته گذشته

3

سه دلیل برای افت شاخص:

تحلیل‌گران علت‌های مختلفی را عامل بازده منفی شاخص کل در هفته گذشته عنوان کردند، اما سه دلیل مهم را می‌توان عوامل اصلی افت شاخص و فشار فروش عنوان کرد.

۱- موعد تسویه ‌حساب اعتباری‌ها:

بسیاری از تحلیلگران و بزرگان بازار سرمایه، عامل اصلی رکوردشکنی ارزش معاملات بازار سرمایه و افت شاخص کل را موعد تسویه‌حساب اعتباری‌ها عنوان می‌کنند. سال مالی بخش عمده‌ای از شرکت‌های کارگزاری فعال در بازار سرمایه، در ۳۱ شهریورماه هر سال پایان می‌پذیرد و در این مقطع، صورت‌های مالی این ‌شرکت‌ها تهیه می‌شود. بسیاری از این نهادها ترجیح می‌دهند با پایان سال مالی، و بعضاً حتی در زمان ارائه گزارش شش‌ماهه، اعتبارات خود را تسویه کنند. تسویه اعتبارات در پایان سال مالی، مطابق آیین‌نامه و ضوابط داخلی کارگزاری‌ها انجام می‌شود. در صورت عدم تسویه این اعتبارات، امور مالیاتی، بسته‌شدن حساب‌ها و ایرادات حسابرس و مسایل مربوطه پیچیده می‌شود.[1]

ارزش بیش از ۱۵ هزارمیلیاردی بورس تهران را می‌توان در کنار این خبر تحلیل کرد. روز یکشنبه ۳۱ شهریورماه، آخرین ‌مهلت است که عموماً بسیاری از معاملات اعتباری قبل از این تاریخ تسویه شده است. بنابراین، به نظر می‌رسد که زهر فشار فروش اعتباری‌ها به اتمام رسیده است و در هفته آتی شاهد وضعیت عادی‌تری خواهیم بود.

۲- بیم بازار از تنش‌های سیاسی:

عامل دوم افت شاخص کل را می‌توان تنش‌های سیاسی عنوان کرد. ممنوع قطعی اعلام کردن مذاکره با آمریکا از جانب رهبری جمهوری اسلامی، و نیز بعد از حمله به دو مرکز مهم نفتی عربستان یعنی پالایشگاه «بقیق» و میدان نفتی «حقل خریص»، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر مداخله ایران در این حمله‌ها توسط آمریکا و عربستان شنیده شد. از این رو، احتمال پاسخ نظامی از جانب عربستان یا آمریکا، موجب هراس در بازار سرمایه ایران شد. این تنش‌ها شاید عامل اصلی این کاهش نباشد، اما ممکن است عده‌ای را از ورود با حجم سنگین به بازار سرمایه باز دارد.

۳- مقاومت ابرکانال ۳۰۰ هزار واحدی:

شاخص کل بورس تهران بعد از نزدیک به یک ماه و نیم نوسان حول شاخص ۲۵۰ هزار واحدی، با یک «رشد شارپ» به عدد ۳۰۰ هزار واحدی رسید. بسیاری از معامله‌گران با رسیدن به این ابرکانال، شناسایی سود کردند و این امر، یکی از دلایل ریزش بازار بود. شواهد نشان می‌دهد که حجم عطش خریداران در بورس تهران همچنان بالا است و حتی ترکیب مقاومت ۳۰۰ هزار واحدی با تنش‌های سیاسی و زمان تسویه‌حساب اعتباری‌ها نتوانست فشار سنگینی به بازار وارد کند و بسیاری از نمادها در ساعات پایانی با رشد همراه شدند.

امیدهای بازار در هفته آتی

خبرهای خوب از رشد بهار:

رئیس ‌کل بانک مرکزی ایران اعلام کرد که بنا بر آمار، در بهار امسال، اقتصاد ایران با رشد ۰.۴ درصدی بدون نفت همراه بوده است. این خبر خوب را می‌توان آغازی بر پایان رکود اقتصادی نامید. علی ربیعی سخنگوی دولت با بیان جزئیات آمار، اعلام کرد که اقتصاد ایران در فصل بهار در بخش کشاورزی با رشد ۶.۵ درصدی همراه بوده است. بارندگی‌های بسیار مناسب در زمستان و بهار سال گذشته را می‌توان عامل اصلی این رشد رویایی عنوان کرد.

در بخش صنعت نیز رشد از منفی به صفر رسیده است. رشد بخش صنعت در سال گذشته بیش از ۹ واحد منفی بوده است، و رسیدن آن به صفر می‌تواند به معنای پایان رکود و چرخش به سمت رشد اقتصادی باشد. باید دید آیا آمار رشد اقتصادی بخش غیرنفتی در فصل تابستان و پاییز نیز ادامه می‌یابد، یا خیر.

نگاه بازار به نیویورک:

این هفته هفتادوچهارمین نشست سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار می‌شود و رئیس ‌جمهوری ایران نیز قرار است در روز چهارشنبه، سوم مهرماه، در مقر اصلی این سازمان سخنرانی کند. بنا به شنیده‌ها، دیدارهای مختلفی بین رئیس ‌جمهوری ایران و سران کشورهای گوناگون برنامه‌ریزی‌شده است و احتمال دیدار با نخست‌وزیر ژاپن و سران کشورهای اروپایی نیز شنیده می‌شود. 

در چند هفته گذشته، شایعات زیادی پیرامون قطعی شدن مذاکره ایران با آمریکا پیرامون نشست سازمان ملل شنیده می‌شد، اما رهبری جمهوری اسلامی در آخرین سخنرانی خود در هفته گذشته، این احتمال را رد کرد و شرط آن را بازگشت آمریکا به برجام اعلام کرد. باوجود فشار شدید اقتصادی به مردم عادی، خامنه‌ای در روز سه‌شنبه درآغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه، اعلام کرد که آمریکا می‌خواهد فشار حداکثر بر ایران را به عنوان یک سیاست قطعی جا بیندازد، و تاکید کرد، «ما باید ثابت کنیم که سیاست فشار حداکثری در مقابل ملت ایران پشیزی ارزش ندارد.» 

با توجه به این سخنان، باید مطمئن شویم که  مسئولان جمهوری اسلامی ایران تحت هیچ شرایطی در نیویورک با مسئولان آمریکایی مذاکره نمی‌کنند. با این حساب، بازار سرمایه ایران در هفته آینده به‌شدت حاشیه‌های نیویورک را رصد خواهد کرد و به نظر می‌رسد که این نشست، با حاشیه‌های فراوانی همراه باشد.[2]

بازار بورس در هفته آتی:

در هفته گذشته پول سنگینی در بازار سرمایه کشور جابه‌جا شد و در نهایت، این فروشندگان بودند که در روز چهارشنبه زورشان بر خریداران چربید و شاخص بورس تهران، یکی از بزرگ‌ترین منفی‌های تاریخ خود را پشت سر گذاشت. بعد از سپری شدن عطش فروش مشتریان اعتباری به‌منظور تسویه‌حساب با کارگزاری‌ها، به نظر می‌رسد که در هفته آتی، فشار فروش به طرز محسوسی کاهش پیدا کند و بازار به سمت تعادل گام بردارد.

در هفته آینده، نگاه بازار به نیویورک و دیدارهای روحانی و ظریف با سران کشورهای مختلف جهان خواهد بود. هرگونه اخبار خوب از توافق ایران با اروپا یا چین می‌تواند امیدها را به بورس تهران تزریق کند.

با توجه به جمیع شرایط،  ابرکانال ۳۰۰ هزار واحدی می‌تواند به‌عنوان یک سد محکم پیش روی بورس تهران باشد و شکستن این مقاومت شاید دو سه هفته به‌طول بینجامد. هرچند بورس تهران همچنان موقعیت بسیاری خوبی برای سرمایه‌گذاری است، اما در بسیاری از گروه‌ها، سهم‌ها از ارزش بنیادین خود عبور کرده‌اند و دچار حباب شده‌اند. لذا، در این مرحله معامله‌گران باید به سمت سهام با بنیاد قوی بروند و از سفته‌بازی و خرید سهام با ریسک بالا خودداری کنند. این نکته را باید در نظر داشت که سهام با بنیاد ضعیف، با اولین خبر منفی ریزش‌های سنگینی خواهد کرد.

در پایان، می‌توان گفت که عبور از این کانال نیازمند اخبار مثبت بنیادین از وضعیت اقتصادی کشور است که به نظر می‌رسد با توجه به رشد مثبت بخش غیرنفتی اقتصاد در فصل بهار و تراز تجاری مثبت کشور در ۵ ماه اول امسال، زمینه‌های آن موجود است. همچنین، شنیده‌ها از کاهش نرخ سود بانکی با شروع عملیات بازار باز خبر می‌دهد، و در صورت تایید این خبر، می‌توان امیدوار بود که بازار سرمایه اهداف بسیار بالاتری را نیز فتح کند.

[1]yon.ir/rvcVG

[2]www.irna.ir/news/83478709/