یک روز پس از سقوط کابل و فرار اشرف غنی، طالبان برای پیدا کردن قاضی‌ها تفتیش خانه‌ به خانه را آغاز کرد. هرچند گروه طالبان در نخستین لحظات ورود به کابل فرمان عفو عمومی را اعلام کردند، اما سربازان و تعدادی از فرماندهان گروه‌های کوچک طالبان که به دستور قاضی‌ها زندانی بودند و تنها بر اساس معامله دولت با طالبان یا هم‌زمان با سقوط شهرها از زندان‌ها آزاد شدند، برای گرفتن انتقام شروع به تعقیب قاضی‌ها کردند.

عطایی از قاضی‌های زن افغان به روزنامه گاردین می‌گوید: «تا ساعت ۱۰ روز ۱۵ اوت همچنان در دفترم مشغول کار بودم. ساعت ۱۱ کسی با من تماس گرفت و گفت کابل کاملا در کنترل طالبان است. آنان به‌سوی شما می‌آیند و به دنبال شما هستند. سریعا به خانه بروید.»

 قاضی عطایی روزهای زیادی را در خانه پنهان بود تا این‌که توانست خود را به یونان برساند و بعد به همراه تعداد دیگری از قاضی‌های زن افغانستان در ملبورن استرالیا اسکان داده شد.

عطایی درحالی‌که اشک‌های خود را پنهان می‌کند، می‌گوید: «متوجه شدم که هزاران زندانی ازجمله رهبران طالبان، قاچاقچی‌های مواد مخدر و جنایتکاران خشنی که با حکم من و همکارانم به زندان رفته بودند، از زندان آزاد شده‌اند و می خواهند از من و دیگر افسران قضایی انتقام بگیرند. او افزود: «هر چیزی که برای آن کار می‌کردیم و هر چه داشتیم؛ خانه‌ام، خانواده‌ام، کارم، زندگی‌ام از بین رفت و پس‌اندازم در کمتر از یک ساعت تمام شد.»

مهتاب فضل ۳۱ ساله نیز داستان مشابهی را تعریف می‌کند. او با شوهر و دو پسرش از شهر هرات افغانستان فرار کرد، اما همچنان نگران خانواده خود است‌.

او گفت: «به دلیل شغل من به‌عنوان یک قاضی، آنان هرروز با خطراتی روبرو هستند و جانشان در خطر است. ما باید آن‌ها را از افغانستان خارج کنیم.»

دولت استرالیا متعهد شده است تا برخی از زنان قاضی و دادستان را در چهارچوب تعهدات بشردوستانه و برای حمایت از همکاران خود و افغان‌های در معرض خطر از افغانستان خارج کند و آنان را در این کشور اسکان دهد.

سخنگوی وزارت کشور استرالیا گفت تعدادی از قضات زن در چهارچوب پذیرش ۳۰۰۰ افغان از مجموع ۱۳ هزار و ۷۵۰ ویزای بشردوستانه استرالیا در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ مورد پذیرش قرار خواهند گرفت. این خبر واکنش تند منتقدان دولت استرالیا را با خود به همراه داشت.

آنان می‌گویند این تعداد با توجه به اینکه شمار زیادی از افغان‌ها در دولت پیشین افغانستان با دولت استرالیا همکاری کرده‌اند و همچنین تعداد افغان‌هایی که در معرض خطر قرار دارند بسیار کم است. سنای استرالیا در یک گزارش تحقیقی که در اوایل ماه جاری منتشر شد اقدامات استرالیا درباره خروج از افغانستان و واکنش به سقوط کابل را «شرم‌آور» توصیف کرد. این تحقیق نشان داد که مترجمان افغان در ارتش استرالیا و سایر افغان‌هایی که با دولت استرالیا همکاری داشتند و در افغانستان باقی مانده‌اند در معرض خطر تلافی‌جویانه و خشونت‌بار قرار دارند. الکس هاوک، وزیر مهاجرت استرالیا با برنامه ویزای بشردوستانه و خانوادگی، پذیرش ۱۵۰۰۰ افغان را طی چهار سال اعلام کرده است.

بااین‌حال این رقم که در نگاه اول سخاوتمندانه به نظر می‌رسد مانند همان تعهدات قدیمی صدور ویزاهای بشردوستانه است که استرالیا قبل از قدرت گرفتن طالبان وعده داده بود. برخی از منتقدان می‌گویند تعداد ویزاهایی که دولت استرالیا اکنون به افغان‌های آسیب‌پذیر ارائه می‌کند، درواقع کمتر از آن است که قبلا وعده داده بودند.

سارا دیل، مدیر خدمات مشاوره و رسیدگی به پرونده پناهندگان مستقر در سیدنی می‌گوید: «دولت استرالیا حداقل باید حدود ۲۰ هزار ویزای بشردوستانه را برای افغان‌هایی که در این سال‌ها با دولت استرالیا همکاری کرده‌اند یا در معرض خطر طالبان قرار دارند، مهیا کند. او گفت پس از ۲۰ سال همکاری افغان‌ها با ما، حالا ما به همکاران سابق خود پشت کرده‌ایم.»

بااین‌حال تعدادی از قاضی‌های زن افغان که توانسته‌اند از تعهدات دولت استرالیا برای رفتن به این کشور استفاده کنند، می‌گویند برای آنان نجات از گروه طالبان بهترین و مهم‌ترین هدیه است که دریافت کرده‌اند. مهتاب فضل که در حال حاضر در آپارتمان خود در ملبورن به‌سر می‌برد، می‌گوید همه چیز خوب است؛ آب و هوا، امکانات رفاهی و غذای کافی.