حضور طالبان در دومین مجمع دیپلماسی آنتالیا، درحالی‌که هیچ دولتی آن را به رسمیت نشناخته است، فرصت کم‌نظیری را در اختیار این گروه گذاشت تا با مقام‌های کشورهای غربی برای دست‌یابی به پول و مشروعیت چانه‌زنی کند.

مجمع دیپلماسی آنتالیا، روز جمعه، ۱۱ مارس آغاز شد و روز یک‌شنبه، ۱۳ مارس به پایان می‌رسد. در روز نخست مولوی امیر خان متقی، وزیر خارجه و ملا خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان با شماری از دیپلمات‌های خارجی و مقام‌های کشورهای مختلف دیدار کردند. در خبرنامه‌های وزارت خارجه طالبان دیده می‌شود که هیئت طالبان دو نکته را در صحبت‌ها و مصاحبه‌هایشان در حاشیه این نشست به تکرار مطرح کرده‌اند؛ پول و مشروعیت.

قبل از ظهر روز جمعه، هیئت طالبان با توماس وست، فرستاده ویژه ایالات متحده برای افغانستان ملاقات کرد. در این ملاقات، هیئت طالبان گفت ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان نباید به سازمان‌های کمک‌رسان داده شود یا در روند کمک‌های بشردوستانه هزینه شود. در خبرنامه وزارت خارجه طالبان آمده است که «دو طرف توافق کردند که ۳.۵ میلیارد دلار از ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان که در آمریکا آزاد شده است، به‌هیچ‌وجه به‌نام کمک به موسسات خیریه داده نشود.»

وزیر خارجه طالبان همچنین تاکید کرد که ۳.۵ میلیارد دلار دیگر از مجموع ذخایر ارزی بانک مرکزی افغانستان که قرار است بر اساس تصمیم جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا به بازماندگان رویداد یازدهم سپتامبر داده شود نیز باید به بانک مرکزی افغانستان که تحت کنترل این گروه است، سپرده شود. وزیر خارجه طالبان هشدار داد: «هرگونه تصرف در سرمایه افغانستان بر روابط دو کشور [آمریکا و افغانستان] تاثیر ناگوار خواهد گذاشت.»

مولوی متقی در گفت‌وگو با رسانه‌ها که روز جمعه در حاشیه نشست مجمع دیپلماسی آنتالیا انجام شد، گفت طالبان پیشرفت‌های زیادی در زمینه برقراری روابط با دولت‌های مختلف جهان به دست آورده است.

امیر خان متقی در یک نوار ویدیویی که حافظ ضیاء احمد، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان در توییتر منتشر کرد، می‌گوید: «ما ابتدا با کشورهای همسایه، سپس با کشورهای منطقه و پس‌ازآن با کشورهای اروپایی و غربی روابط برقرار کردیم. ما با دنیا روابط خوبی داریم و پیوسته سفر می‌کنیم. تعامل ما با جهان، شبیه دولتی است که به رسمیت شناخته شده است.»

منظور مولوی متقی این است که دولت‌های جهان با طالبان همچون یک گروه تروریستی و ناقض حقوق بشر رفتار نمی‌کنند، بلکه رفتارشان مانند تعامل با یک دولت مسئول است. او ابراز امیدواری کرد که دامنه این روابط و تعامل، هر روز وسیع‌تر شود. متقی در صحبت دیگری که نوار ویدیویی آن پخش شده است، ادعا کرد که ۵۰ کشور جهان به مدت ۲۰ سال در افغانستان تلاش کردند تا امنیت را برقرار کنند و نتوانستند، اما طالبان در هفت ماه گذشته امنیت سراسری را تامین کرد و موفق به مهار گروه تروریستی داعش نیز شد.

بر اساس خبرنامه‌های وزارت خارجه طالبان، در روز نخست برگزاری مجمع دیپلماسی آنتالیا، وزیر خارجه این گروه دیدارهای متعددی با وزیران خارجه کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی داشت. در عکس‌‎هایی منتشر شده از حاشیه نشست دیده می‌شود که مولوی امیر خان متقی در وقفه‌های نشست تلاش کرده است با مقام‌های کشورهای مختلف، صحبت کند. سخنگویان طالبان با انتشار عکس از این صحنه‌ها که ظاهرا در وقفه‌های میان برنامه‌ها صورت گرفته است، تلاش کردند توجه رسانه‌ها و مردم را به حضور هیئت این گروه در مجمع دیپلماسی آنتالیا جلب کنند.

بااین‌حال، توماس وست، فرستاده ویژه آمریکا برای افغانستان که در مجمع دیپلماسی آنتالیا حضور دارد، در توییتی نوشت همه شرکا را به تلاش برای بهبود اوضاع افغانستان تشویق می‌کند و کارهای زیادی باید در زمینه رعایت حقوق بشر و تشکیل دولتی که نماینده همه اقوام افغانستان است، انجام شود. آنچه در مجمع دیپلماسی آنتالیا به نفع طالبان تغییر کرده، این است که دیپلمات‌های کشورهای مختلف غربی به ندرت به نقض گسترده حقوق بشر در دولت تک قومی و تک جناحی شکل گرفته در کابل اشاره می‌کنند. توماس وست، فرستاده ویژه آمریکا نیز در توییت‌هایش محتاطانه به طالبان اشاره می‌کند.

چنین به نظر می‌رسد که دولت‌های غربی به چند اقدام اخیر طالبان از جمله بازگشایی دانشگاه‌ها و وعده‌ بازگشایی مدارس دخترانه دلگرم شده‌اند. هرچند این اقدامات طالبان زیر سایه‌ تبعیض سازمان‌یافته علیه زنان و دختران صورت گرفته است، اما دیپلمات‌های خارجی که ظاهرا برای تقویت ارزش‌های حقوق بشر در افغانستان تلاش می‎‌کنند، در روزهای اخیر به این موارد اشاره نکرده‌اند. کلاس‌های دختران و پسران از هم جدا شده‌اند و حتی ساعات حضورشان در دانشگاه‌ها تغییر کرده است. طالبان در تلاش ‌هستند محتوای آموزشی را نیز غربالگری کنند و مطابق نسخه افراطی اسلام که خودشان به آن باور دارند، تغییر دهند.

در مجمع دیپلماسی آنتالیا مقام‌های ارشد از سراسر جهان شرکت کرده‌اند؛ دبیر کل ناتو، دیپلمات‌هایی از آمریکا، کشورهای اروپایی، آسیایی و وزیران خارجه کشورهای منطقه در این نشست حضور دارند و در برنامه‌های مختلف درباره دیپلماسی، صلح، حقوق بشر و موضوع‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بحث می‌کنند.

این نشست می‌توانست اهرم فشار قوی برای وادار کردن طالبان به احترام به حقوق بشر، خودداری از کشتار نیروهای امنیتی دولت پیشین و افراد غیرنظامی، تن دادن به تشکیل دولت فراگیر و همه‌شمول، رعایت حقوق اساسی زنان و همچنین آمادگی گفت‌وگو با جریان‌های سیاسی افغانستان باشد. اما چنانچه دیده می‌شود این مجمع بیشتر سکویی در اختیار طالبان است که برای جذب پول و کسب مشروعیت با کشورهای دخیل در امور افغانستان چانه‌زنی کند.