ملک‌ عبدالله، پادشاه اردن، برای اولین بار در پنج سال گذشته، به سرزمین‌های فلسطینی سفر کرد و روز دوشنبه، ۲۸ مارس، با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، دیدار کرد. آقای عبدالله در آستانه ماه رمضان گفت، اردن «هم‌سنگر» با فلسطینی‌ها است. به گزارش تلویزیون دولتی اردن، پادشاه این کشور تاکید کرد: «ما و فلسطینی‌ها به یکدیگر نزدیک‌تریم و در یک سنگر مشترک هستیم.»

امیر حسین، ولیعهد اردن، و شماری از مقامات ارشد فلسطینی و اردنی، از جمله بشر الخصاونه، نخست‌وزیر اردن، و سرلشکر احمد حسنی، مدیر اداره اطلاعات عمومی این کشور، نیز در این نشست شرکت داشتند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، این دیدار حدود دو ساعت طول کشید.

دیدار پادشاه اردن در حالی صورت می‌گیرد که در آستانه ماه رمضان، تنش‌ها بین اسرائيل و فلسطینی‌ها بالا است؛ به‌خصوص که سال گذشته این تنش‌ها منجر به جنگ در غزه و درگیری‌هایی گسترده در اسرائیل شد. در روزهای گذشته شاهد دو حمله تروریستی علیه شهروندان اسرائیل بوده‌ایم که مسئولیت یکی را داعش بر عهده گرفته است و دیگری را  ضاربی انجام داد که قبلا به جرم حمایت از داعش در زندان بود. 

این دیدار در ضمن یک روز پیش از نشست تاریخی دیپلماتیک در صحرای نقب اسرائیل صورت می‌گیرد که بین وزرای خارجه چهار کشور عربی، به اضافه آمریکا و اسرائیل برگزار می‌شود. این چهار کشور عبارتند از مصر، اولین کشور عربی که بیش از ۴۰ سال پیش با اسرائیل رابطه برقرار کرد، و سه کشور از چهار کشوری که دو سال پیش در جریان «صلح ابراهیم» چنین کردند: امارات متحده عربی، مراکش و بحرین. اسرائیلی‌ها کوشیده بودند که اردن نیز به این نشست بپیوندد، اما اردنی‌ها حاضر به چنین کاری نشدند و از این رو، دیدار پادشاه اردن از فلسطین را هم‌زمان با نشست نقب، می‌توان حرکتی معنی‌دار دانست. 

روزنامه «هاآرتزِ» اسرائیل در همین راستا تیتر زد: «ملک عبدالله پس از شرکت نکردن در نشست اسرائیلی به دیدار عباس رفت». ملک عبدالله به دعوت غیررسمی شرکت در نشست نقب پاسخ منفی داده بود. فلسطینی‌ها به شدت مخالف این نشست هستند و محمد اشتیه، نخست‌وزیر فلسطین، روز دوشنبه آن‌را «توهم بزرگ» خوانده بود. 

طبق برخی گزارش‌های غیررسمی، ایمان الصفدی، نخست‌وزیر اردن، گفته بوده است که در صورتی در نشست نقب شرکت می‌کند که از همتای فلسطینی‌اش، ریاض المالکی،‌ نیز دعوت شود، اما نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل، با این خواست مخالفت کرده است. آقای بنت کاملا مخالف راه‌حل دو دولتی و تشکیل دولت مستقل فلسطینی است. آقای صفدی در دیدار روز دوشنبه عباس و عبدالله حضور داشت. 

این اولین سفر ملک عبدالله به رام‌الله از سال ۲۰۱۷ تا اکنون است. عبدالله و عباس البته در تماس مرتب با یکدیگرند، اما دیدارهای آنان در سال‌های اخیر بیشتر در امان، پایتخت اردن، انجام گرفته است نه در رام‌الله، مقر تشکیلات خودگردان. 

پادشاه اردن در پی دیدار روز دوشنبه، از اسرائیل خواست «تمامی اقدامات یک‌جانبه را، به‌خصوص در بیت‌المقدس و مسجد الاقصی، که مانع توافق‌ در منطقه و برپایی دولت فلسطینی می‌شوند» متوقف کند. تشکیلات خودگردان نیز اخیرا هشدار داده بود که اسرائیل اگر «می‌خواهد جلوی تنش‌ها را بگیرد»، نباید در طول ماه رمضان اجازه ورود غیرمجاز به مسجد الاقصی را بدهد.

ملک عبدالله خواهان «حفظ وضعیت موجود» در اماکن مقدس برای جلوگیری از بروز خشونت شد. طبق توافق‌های کنونی، اردن مسئول مسجد الاقصی و سایر اماکن مقدس مسلمانان در بیت‌المقدس است. طبق همین توافق‌ها، یهودیان اجازه نیایش در منطقه موسوم به «حرم الشریف» را که بین یهودیان به «کوه معبد» معروف است و زمانی معبد حضرت سلیمان در آن بوده است، ندارند. آن‌ها در عوض باید در کنار «دیوار ندبه» که در همان نزدیکی است، نیایش کنند. اما برخی گروه‌های یهودیان مخفیانه در آن منطقه دست به نیایش می‌زنند و این کار باعث درگیری‌هایی می‌شود. تجمعات فلسطینی‌ها در نمازهای جمعه ماه رمضان و برخوردهای گاه تند نیروهای امنیتی، از دیگرمواردی است که باعث درگیری می‌شود. در سپتامبر سال ۲۰۰۰، دیدار غیرمترقبه‌ آریل شارون، نامزد نخست‌وزیری وقت از حزب راست‌گرای لیکود، از مسجد الاقصی که با حضور بیش از ۱۰۰۰ نیروی امنیتی همراه بود، باعث درگیری‌هایی شد که نهایتا منجر به‌ «انتفاضه دوم»‌ موسوم به «انتفاضه الاقصی» شد که طی آن بیش از سه هزار فلسطینی و بیش از هزار اسرائیلی کشته شدند.

در سال جاری، ماه رمضان با عید پسح یهودی‌ها هم‌زمان شده است و در نتیجه، احتمال حضور هم‌زمان و انبوه یهودیان و مسلمانان در منطقه حرم الشریف بیش از پیش است. 

هفته گذشته، یکی از مسئولان ارشد تشکیلات خودگردان فلسطین گفت، آقای عباس می‌خواهد از دیدار با پادشاه اردن استفاده کند تا آمریکا را به راه‌اندازی مجدد روند صلح بین اسرائیل و فلسطین قانع کند. وزارت خارجه فلسطین با انتقاد از نشست نقب گفته بود که هدف آن حذف مسئله فلسطین از دستورکار جهان است، و از کشورهای حاضر در نشست خواست، «به رفتار اسرائيل توجه نشان دهید و ببینید در سرزمین‌های اشغالی چه می‌کند».

اردن نیز باور دارد که در زمان دونالد ترامپ، رئیس ‌جمهوری پیشین آمریکا، زیادی به حاشیه رفته بوده است و حالا می‌خواهد در زمان بایدن، به نقش محوری خود در مسئله فلسطین بازگردد. تغییر دولت در اسرائیل هم در این زمینه نقش دارد، چرا که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین، روابط حسنه‌ای با اردن نداشت و این  امر از انتقادهای اپوزیسیون لیبرال، بخصوص بنی گانتز، وزیر دفاع دولت ائتلافی جدید اسرائیل، از آن بود. در دولت ائتلافی جدید اسرائیل جریانات لیبرال و چپ اکثریت دارند، هرچند، نخست‌وزیر کنونی، بنت، متعلق به جناح راست است.  

اختلافات موجود در دولت ائتلافی البته همچنان در مواضع اسرائیل در این زمینه نقش بازی می‌کنند. روزنامه «شرق الاوسط» به نقل از منبعی سیاسی در تل‌آویو گفت، آقای گانتز می‌خواسته است روز دوشنبه برای دیدار با عباس و ملک عبدالله به رام‌الله برود، اما بنت مانع شده است تا توجه‌ها از نشست نقب منحرف نشود. در چند روز گذشته گفته می‌شد که آقای گانتز هم در دیدار عباس و عبدالله شرکت می‌کند تا بر همکاری اسرائیل در تلاش برای کاهش خشونت در ماه‌ رمضان تاکید کند. یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، در ماه جاری میلادی در همین زمینه با ملک عبدالله دیدار کرده بود. 

این منبع به این روزنامه عربی چاپ لندن گفت: «نشست نقب یگانه و نادر است و تاکنون سابقه نداشت. دیداری تاریخی است و نخست‌وزیر می‌خواهد تضمین کند که هیچ رویداد دیگری بر آن سایه نمی‌اندازد.» به گفته این منبع، بنت از یک «منبع عربی» متوجه خواست گانتز برای سفر به رام‌الله در روز دوشنبه شده بود و نه از خود گانتز، و این نشانه اختلافات آنان در این زمینه است. 

خبرگزاری رسمی فلسطین گفت، دیدار عباس و ملک عبدالله بخشی از تلاش‌ها برای «مقابله با تمام چالش‌های مربوط به مسائل عمده مورد نگرانی» است. سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) و عبدالله روابط نزدیکی دارند و محمود عباس از امان عملا به عنوان پایتخت دوم خود استفاده می‌کند و بسیاری از دیدارهای خود را با مقامات عربی و غربی، در این شهر انجام می‌دهد. بخش عظیمی از جمعیت ۱۰ میلیونی اردن اصلیت فلسطینی دارند. 

تلویزیون دولتی اردن روز دوشنبه گفت که این کشور می‌کوشد با پشتیبانی از فلسطینی‌ها «افقی سیاسی برای رسیدگی به تمامی حقوق مشروع آن‌ها بر بنیان راه‌حل دو دولتی بیابد.»

به گزارش «اردن تایمز»،‌ تلاش‌ها برای ادامه حمایت‌ها از نهاد سازمان ملل برای کمک به پناهندگان فلسطینی (اونروا)، انجام پروژه‌های مشترک منطقه‌ای با حضور فلسطینی‌ها، و همکاری در زمینه امنیت غذایی برای مقابله با اثرات بحران اوکراین، از دیگر موضوعات نشست دوشنبه بود. 

هفته گذشته نیز ملک عبدالله در بندر عقبه اردن با رهبران عراق، مصر، و امارات متحده عربی دیدار کرده بود.

عباس نیز روز یکشنبه، ۲۷ مارس، با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، دیدار کرد و از دولت بایدن خواست که بر اسرائیل فشار بیاورد تا جلو گسترش شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانه غربی گرفته شود، و با برخوردهای خشونت آمیز این شهرک‌نشین‌های غیرقانونی علیه فلسطینی‌ها برخورد شود. 

بلینکن پیش از دیدار با عباس، با آقای بنت دیدار کرده بود و در کنار او علنا از اسرائیل خواست که در آستانه ماه رمضان، قدم‌هایی برای کاهش تنش‌ها با فلسطینی‌ها بردارد؛ از جمله جلوگیری از گسترش شهرک‌های غیرقانونی و توقف اخراج فلسطینی‌ها از خانه‌هایشان. 

در پی هر دو حمله تروریستی اخیر در خاک فلسطین، شهرک‌نشین‌ها دست به ایجاد چند حریق تلافی‌جویانه در روستاهای فلسطینی در نقاط مختلف کرانه غربی زدند. 

آقای بلینکن در صحبت‌های خود همچنین تاکید کرده بود که توافق ابراهیم و صلح کشورهای عربی با اسرائیل، «جایگزین» حل مسئله فلسطین و پایان اشغال سرزمین‌های فلسطینی نیست. 

ملک عبدالله و هیات اردنی پس از دیدار رام‌الله به اردن بازگشتند.