فاز دو و سه نیروگاه اتمی بوشهر که از سال ۱۳۹۵ عملیات اجرایی آن آغاز شده، آن‌طور که سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرده نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی است. سرمایه‌ای که مشخص نیست باوجود پروژه شکست خورده فاز نخست این نیروگاه چرا و از کجا تامین خواهد شد.

بهروز کمالوند، در نشست مشترکی که با معاون نخست وزیر فدراسیون روسیه داشتند، موضوع توسعه فاز دوم و سوم نیروگاه اتمی بوشهر که حداقل پنج سال قبل اعلام شد اجرای آن آغاز شده، را در حال مذاکره اعلام کرد. سایت انتخاب به نقل از سخنگوی سازمان انرژی اتمی نوشت: «ایران و روسیه روابط هسته‌ای خوبی با هم دارند و ما می‌خواهیم برای توسعه روابط هسته‌ای با روسیه مذاکره کنیم.»

روابط خوب هسته‌ای میان ایران و روسیه در فاز نخست نیروگاه اتمی بوشهر به نمایش گذاشته شد، طرحی که با بیش از ۱۱ سال تاخیر و هزینه بسیار سنگین برای ایران به بهره‌برداری رسید. واحد یکم این نیروگاه که بهره‌برداری تجاری از آن از مهرماه سال ۱۳۹۲ آغاز شد، قرار بود نمادی از تامین برق هسته‌ای ایران باشد اما در نهایت حتی امکان تامین برق مورد نیاز یک استان را هم نداشت.

این نیروگاه از آغاز بهره‌برداری تجاری تا پایان نیمه نخست سال ۱۴۰۰، در مجموع حدود ۵۰۱۷۰ میلیون کیلووات ساعت برق تولید کرد که حدود ۴۵۶۵۴ میلیون کیلووات آن تحویل شبکه برق سراسری شد. براساس گزارش‌های رسمی، سهم تولید برق هسته‌ای کشور تنها ۱.۶ درصد از کل نیاز کشور بوده است. یعنی پس از سال‌ها تحمیل هزینه به کشور، همچنان ۹۸.۴ درصد نیاز برق کشور از طریق نیروگاه‌های غیرهسته‌ای تامین شده است.

همین نیروگاه که حالا کمالوندی نیز اذعان داشته اجرای فاز دوم و سوم آن نیازمند سرمایه‌گذاری بالایی است، در بهمن سال ۱۳۹۹ برای انجام عملیات سوخت‌گذاری از مدار خارج شد و خرداد سال ۱۴۰۰ دوباره به مدار تولید برق بازگشت. این زمانی بسیار طولانی برای سوخت‌گذاری یک نیروگاه بود که بعد علت آن مسائل فنی و مالی اعلام شد.

سال ۱۳۹۵، زمانی‌که گفته شد فاز دوم و سوم این نیروگاه از طرف روس‌ها اجرایی خواهد شد، خبرگزاری ایسنا به نقل از مقام‌های دولت وقت، حجم سرمایه‌گذاری دو فاز جدید را بیش از ۸.۵ میلیارد دلار اعلام کرد. اما در همان زمان خبرگزاری روسی اسپوتنیک در گزارشی نوشت هزینه ساخت دو واحد جدید نیروگاه بوشهر حداقل ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است.

حالا با گذشت بیش از پنج سال، به طور قطع برآورد مالی احداث و راه‌اندازی دو فاز جدید نیروگاه اتمی بوشهر اعدادی است به مراتب بیش از آنچه در گذشته عنوان شده بود؛ آن هم پروژه‌ای که به‌صورت رسمی در فاز یک، پس از یک دوره طولانی و صرف هزینه‌های کلان، کمترین سهم ممکن را در تولید برق به همراه داشت.

پیش از این عنوان شده بود که با تکمیل فازهای دو و سه نیروگاه بوشهر، مجموع تولید برق این نیروگاه به سه هزار مگاوات خواهد رسید.

حدود دو سال قبل معاون سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به عملیات ساخت فازهای دو و سه نیروگاه اتمی بوشهر، اعلام کرده بود که حدود ۶۴ درصد عملیات خاک‌برداری و ۲۴ درصد از عملیات خاکریزی این دو فاز انجام شده اما به دلیل تامین نشدن بخشی از مطالبات طرف روسی، شاهد عقب‌افتادگی در برنامه زمان‌بندی آن هستیم.

باوجود بدعهدی ۱۱ ساله روس‌ها و هزینه سنگین راه‌اندازی فاز نخست این نیروگاه که در عمل دستاوردی در حوزه پروژه‌های نیروگاهی برق ایران به همراه نداشت، جمهوری اسلامی ایران همچنان تلاش می‌کند نیروگاه بوشهر را باوجود تحمیل هزینه‌های بیشتر و حاصلی نزدیک به هیچ، در اختیار روسیه قرار دهد.