حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر صادر نشدن شناسنامه برای مهاجران افغان، گفت: «واقعیت امر این است که ما هم خواهان شناسنامه‌دار شدن همه هموطنانمان‌ایم؛ اما از آن طرف هم اجازه نخواهیم داد که هیچ فرد افغانستانی شناسنامه ایرانی داشته باشد.»
دریافت اجازه اقامت و حق شهروندی برای افغانستانی‌های مقیم ایران سال‌ها است که با مشکلات زیادی روبه‌رو است و شهروندان افغانستان در ایران از ابتدایی‌ترین حقوق خود محروم‌اند. از سوی دیگر در استان سیستان و بلوچستان نیز تعداد زیادی از مردم از حق داشتن مدارک هویتی محروم‌اند.
در آبان ۱۳۹۹، کارزاری برای درخواست دسترسی مهاجران افغان به خدمات اینترنتی، سیم کارت و خدمات بانکی در ایران در رسانه‌های اجتماعی به راه افتاد. این مهاجران سال‌ها است که برای دسترسی به خدمات درمانی ابتدایی، خرید سیم کارت و اشتراک اینترنت، باز کردن حساب بانکی و تحصیل با مشکل مواجه‌اند.
شهریاری درباره برخوردار نشدن بخشی از مردم سیستان و بلوچستان از یارانه معیشتی به‌دلیل نداشتن شناسنامه، به دیده‌بان ایران گفت: «در مورد ایرانی بودن یا نبودن بسیاری از کسانی که شناسنامه ندارند، شک و شبهه‌های فراوانی وجود دارد. شورای تامین استان باید تکلیف این افراد را مشخص کند. شاید در میان این افراد، افراد ایرانی‌الاصل هم باشند که از داشتن شناسنامه محروم‌اند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این نماینده مجلس در ادامه گفت: «بحث نداشتن شناسنامه برخی از هموطنانمان سال‌ها است که به معضلی بزرگ تبدیل شده و متاسفانه تاکنون اقدام موثری در جهت حل این مشکل صورت نگرفته است. روند شناسنامه‌دار شدن مردم زاهدان یک روند بسیار طولانی است. با وجود تمامی پیگیری‌هایی که صورت گرفته، حالاحالاها قرار نیست این مشکل حل شود. بسیاری از افرادی که شناسنامه ندارند، نمی‌توانند تابعیت ایرانی خود را ثابت کنند.»
از افراد فاقد شناسنامه در استان سیستان و بلوچستان آمار متناقضی وجود دارد. برخی از آمار ۳۰ درصدی این افراد سخن گفته‌اند و بعضی دیگر از وجود هزاران نفری می‌گویند که آمارشان کمتر از ۳۰ درصد است. شهریاری در این باره می‌گوید: «اینکه برخی می‌گویند ۳۰ درصد از مردم استان سیستان و بلوچستان شناسنامه ندارند، دروغ است. آمار واقعی کسانی که شناسنامه ندارند را نمی‌گویم؛ چون قابلیت رسانه‌ای شدن را ندارد.»
علیم یارمحمدی، نماینده پیشین زاهدان، پیش از این گفته بود: «امروز از جمعیت ۱۰۰ هزار نفری زاهدان ۳۰ درصدشان فاقد شناسنامه‌اند. افرادی که به قول عزیزان امنیتی و اطلاعاتی ما اتباع بیگانه‌اند؛ کسانی که ۵۰ سال است به ایران آمده‌اند اما هنوز شناسنامه ندارند و جایی تحت حمایت قرار نگرفته‌اند.»
کارت ملی و شناسنامه مهم‌ترین اسناد هویتی در ایران‌اند و بنا بر اصل ۴١ قانون اساسی، تابعیت کشور ایران حق مسلم هر فرد ایرانی است و حاکمیت نمی‌تواند آن را از هیچ ایرانی سلب کند.
مدیرکل ثبت احوال سیستان و بلوچستان در شهریور ۱۴۰۰ اعلام کرد که برای فاقدان شناسنامه در این استان بیش از ۳۳ هزار شناسنامه صادر شده و دو هزار و۸۰۰ پرونده هم در دست بررسی است.
