شرکت ویتول، که از بزرگ‌ترین شرکت‌های ردیابی مستقل نقل و انتقالات نفت خام در جهان است، می‌گوید حتی در صورت عدم احیای برجام هم آمریکا احتمالا به ایران اجازه خواهد داد فروش نفت خود در بازارهای جهانی را افزایش دهد.

مذاکرات وین با هدف احیای برجام مدتی است به بن‌بست رسیده است. از جمله نتایج احیای برجام قرار بود محدودیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌های اعمال شده علیه ایران باشد که بخصوص در حوزه انرژی از اهمیت خاصی برخوردارند. با این همه، بازرگانان صنعت نفت امید چندانی به احیای برجام ندارند.

در عین حال، آمریکا به قدری نگران قیمت بالای نفت است که هر کاری برای کاهش آن انجام می‌دهد. در هفته‌های اخیر حتی شاهد تماس‌هایی بین واشنگتن و دولت ونزوئلا بوده‌ایم. حالا انتظار می‌رود جو بایدن شاید به این نتیجه برسد که برای پایین آوردن قیمت نفت پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در ماه نوامبر از اعمال تحریم‌ها علیه ایران و اقداماتی همچون توقیف تانکر در دریا خودداری کند.

مایک مولر، رئیس گروه آسیا در شرکت هلندی «ویتول» روز یکشنبه در پادکستی که «گلف اینتلیجنس» در دوبی تهیه می‌کند گفت: «آمریکا شاید اجازه دهد کمی بیشتر نفت وارد بازار کنند. اگر نیاز به کاهش قیمت بنزین در آمریکا موضوع اصلی انتخابات میان‌دوره‌ای شود، احتمالا می‌توانیم انتظار داشته باشیم که به نسبت توجه کمتری به فروش نفت تحریمی بشود. دخالت آمریکا در این زمینه همیشه محدود بوده است.»

آمریکا ماه گذشته، نفت یک کشتی با پرچم ایران را در سواحل یونان توقیف کرد. ایران هم در پاسخ دو روز بعد دو تانکر یونانی را در خلیج فارس توقیف کرد. اما آقای مولر می‌گوید این آغاز تلاش گسترده‌تر آمریکا برای توقیف تانکرهای ایرانی نخواهد بود.

ایران در سال جاری موفق به افزایش صادرات نفت شده است و بیشتر به چین نفت می‌فروشد. تحلیل‌گران انرژی انتظار دارند که در صورت احیای برجام، ایران روزی نیم میلیون تا یک میلیون بشکه نفت وارد بازار کند که بی‌شک بر قیمت‌های جهانی تاثیر خواهد گذاشت. ایران در ضمن حدود ۱۰۰ میلیون بشکه نفت در ذخایر خود دارد که در صورت لغو تحریم‌ها می‌تواند به سرعت بفروشد.

با در گرفتن جنگ اوکراین، همکاری ایران و روسیه در زمینه انرژی افزایش یافته است. الکساندر نوواک، معاون نخست‌وزیر روسیه، هفته گذشته در صدر هیئتی عالی‌رتبه به ایران رفت. جواد اوجی، وزیر نفت ایران، مدعی است که بخشی از بودجه پنج میلیارد دلاری روسیه برای پروژه‌های نفتی، ترابری و کشاورزی ایران تخصیص یافته است و دو کشور می‌خواهند میزان بازرگانی سالیانه خود را تا سال ۲۰۲۵ به حداقل ۴۰ میلیارد دلار برسانند.

قیمت نفت خام در سال جاری با بیش از ۵۰ درصد افزایش به بشکه‌ای ۱۲۰ دلار رسیده است. حمله روسیه به اوکراین دلیل اصلی این افزایش است. بیشتر جمهوری‌خواهان و بعضی دموکرات‌ها به شدت مخالف لغو هرگونه تحریم بر ایران هستند. در عین حال اما بایدن به شدت زیر فشار است تا کاری برای کم‌تر کردن قیمت‌ بنزین بکند که متوسط آن در آمریکا از گالنی ۴.۵ دلار بالاتر رفته است.

به گفته ویتول، بین کارشناسان در مورد آینده قیمت‌های نفت اجماعی وجود ندارد. از یک طرف با کاهش منابع و پایین بودن نسبی عرضه روبروییم و از سوی دیگر آمریکا، ذخایر راهبردی خود را وارد بازار می‌کند تا جلو افزایش بیش از پیش قیمت‌ها را بگیرد.

«اوپک پلاس»، کشورهای عضو اوپک باضافه گروهی از کشورهای شریک به رهبری روسیه، روز پنجشنبه تصمیم گرفت تولید نفت را شتاب دهد. اما مولر می‌گوید این تصمیم تاثیر چندانی بر قیمت‌ها نخواهد گذاشت چرا که مسکو همچنان برای فروش نفت خود مشکل خواهد داشت و بسیاری از ۲۲ کشور دیگر عضو این ساز و کار قادر به افزایش چشمگیر تولید نفت خود نخواهند بود.

آقای مولر، که مقیم سنگاپور است، گفت کارشناسان نظرات بسیار متفاوتی در مورد جهت قیمت‌های نفت دارند. برخی باور دارند که به بشکه‌ای ۱۳۵ تا ۱۴۰ دلار هم می‌رسیم و برخی دیگر کاهش آن‌را به پایین ۱۰۰ دلار پیش‌بینی می‌کنند.

این تحلیل‌گر در ضمن توضیح داد که بین اقتصادهای فقیر و غنی جهان گرایش‌های متضادی وجود دارد. مثلا در برخی کشورهای آسیایی مثل سنگاپور و مالزی شاهد افزایش تقاضا در پی تسهیل ممنوعیت‌های مربوط به دنیاگیریِ کرونا هستیم. برخی کشورهای دیگر مثل سری لانکا و پاکستان با کاهش تقاضا روبرو هستند. سری‌لانکا قادر به پرداخت بدهی‌های بین‌المللی خود نیست و برای خرید سوخت وارداتی هم به مشکل برخورده است.

مولر گفت: «شکاف بین کشورهای مرفه و کشورهایی که قابلیت کم‌تری برای پرداخت جهت دریافت کالا دارند به شدت واضح می‌شود.»