نخست‌وزیر طالبان در چهلمین جلسه کابینه این گروه که روز دوشنبه ۲۷ تیر برگزار شد، کمیسیونی را برای رسیدگی به زلزله‌زدگان در جنوب شرق افغانستان تعیین کرد.
بر اساس بیانیه دفتر نخست‌وزیر طالبان، به دستور ملا هیبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) طالبان، به ریاست این کمیسیون منصوب شده است. این کمیسیون موظف است تا ضمن کمک به آسیب‌دیدگان، «نقش پل ارتباطی» میان زلزله‌زدگان و سازمان‌های امدادگر را ایفا کند.
پس از وقوع زلزله مرگبار در استان‌های خوست و پکتیکا در جنوب شرق افغانستان در ۲۲ ژوئن، شماری از دولت‌های جهان و سازمان‌های بین‌المللی متعهد شدند برای زلزله‌زدگان کمک‌های بشردوستانه ارسال کنند. در این زلزله، حدود ۱۲۰۰ تن کشته شدند و بیش از ۱۶۰۰ تن زخمی شدند.
پس از تقاضای سازمان ملل برای ارسال کمک‌های فوری به آسیب‌دیدگان، آمریکا متعهد شد ۵۵ میلیون دلار برای کمک زلزله‌زدگان و دیگر نیازمندان بپردازد، بریتانیا ۲.۵ میلیون پوند، چین ۷.۵ میلیون دلار، سازمان ملل متحد ۱۰ میلیون دلار و کمیسیون اروپا یک میلیون یورو پرداختند. دفتر هماهنگ‌کننده امور کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه ۲۸ تیر در اطلاعیه‌ای مجموع کمک‌ها برای رسیدگی به زلزله‌زدگان را ۴۴ میلیون دلار اعلام کرد.
در کنار این کمک‌های نقدی، شماری دیگر از کشورها از جمله عربستان سعودی، چین، هند، ایران، روسیه، پاکستان و ترکیه کمک‌هایی شامل مواد غذایی، وسایل منزل، چادر و دارو برای زلزله‌زدگان ارسال کردند. هیچ گزارش دقیقی از چگونگی توزیع این کمک‌ها وجود ندارد و مشخص نیست آیا نیازمندان واقعی و آسیب‌دیدگانی که هیچ شناخت و ارتباطی با طالبان ندارند به این کمک‌ها دسترسی پیدا کرده‌اند یا خیر.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هفته گذشته، دیده‌بان حقوق بشر گزارش داد که افراد دارای نارسایی‌های جسمی از روند توزیع کمک‌های بشردوستانه در خوست و پکتیکا کنار گذاشته شده‌اند. این سازمان از طالبان و مسئولان سازمان‌های کمک‌رسان خواست، در زمینه تامین و توزیع کمک‌ها شفاف باشند و به همه آسیب‌دیدگان رسیدگی کنند.
با توجه به اینکه دولت‌های جهان تاکنون مبالغ هنگفتی را برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان زلزله در نظر گرفته‌اند، دخالت سراج‌الدین حقانی در روند مصرف و توزیع این کمک‌ها، باعث ایجاد نگرانی‌هایی از بابت به غارت رفتن کمک‌ها شده است.
در بیانیه دفتر نخست‌وزیر طالبان در مورد وظایف و صلاحیت‌های کمیسیون رسیدگی به آسیب‌دیدگان زلزله آمده است که این کمیسیون با سازمان‌های مددرسان در تماس است و تسهیلات لازم را برای مصرف و توزیع کمک‌ها ایجاد می‌کند. خوست و پکتیکا، حوزه نفوذ شبکه حقانی است و سراج‌الدین حقانی، از یک هفته پیش به این‌سو، در شهرستان‌های این دو استان سرگرم دیدار با هواداران خود بوده است. با درنظر گرفتن نفوذ گسترده رهبر شبکه حقانی در جنوب‌شرق افغانستان و مبلغ هنگفتی که به نام کمک به آسیب‌دیدگان زلزله به افغانستان ارسال می‌شود، فرصت دیگری برای شبکه حقانی فراهم شده است تا به ثروت و توان اقتصادی‌‌اش بیفزاید.
شبکه حقانی، از ابتدای سلطه طالبان بر افغانستان، بر روند توزیع کمک‌های بشردوستانه مسلط بوده است. خلیل‌الرحمان حقانی، وزیر «امور مهاجرین و عودت‌کنندگان» در کابینه طالبان، عموی سراج‌الدین حقانی و از بنیانگذاران شبکه حقانی است.
خلیل‌الرحمان حقانی، از ۱۱ ماه پیش به این‌سو، در جهت‌دهی به توزیع کمک‌های بشردوستانه نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای داشته است. او در همان ماه‌های نخست سلطه طالبان، به سازمان‌های مددرسان داخلی و خارجی هشدار داد که باید در هماهنگی با او عمل کنند.
افضل (نام مستعار)، کارمند یکی از آژانس‌های مددرسان سازمان ملل متحد که در کابل کار می‌کند، با شرط محفوظ ماندن نامش به ایندیپندنت فارسی گفت در ۱۱ ماه گذشته، بیشتر کمک‌های نقدی و جنسی که به استان‌های مرکز، جنوب، شرق و شمال افغانستان اختصاص یافته بودند، پیش از توزیع، می‌بایست از طرف شبکه حقانی و به‌ویژه خلیل‌الرحمان حقانی تایید می‌شدند. او در ادامه افزود: «فرماندهان شبکه حقانی، فهرستهای متعددی [تعداد زیادی] از بستگانشان را به سازمان‌های مددرسان می‌فرستند تا افراد مذکور شامل دریافت‌کنندگان کمک‌های نقدی و جنسی شوند. کسی هم اجازه بررسی اوضاع افراد مذکور را برای اینکه تشخیص [داده] شود نیازمندند یا خیر ندارد.»
افضل افزود برخلاف روش کار آژانس‌های امدادرسان سازمان ملل متحد که به هیچ یک از نهادهای دولتی در مورد هزینه‌هایشان پاسخگو نیست، اما خلیل‌الرحمان حقانی، با زور و اجبار، از دفاتر سازمان ملل متحد در مورد توزیع کمک‌ها و هزینه‌هایی که روزانه صرف شده است، گزارش کار می‌خواهد. به گفته افضل، مسئولان آژانس‌های امدادرسان سازمان ملل متحد در افغانستان، به‌صورت مرتب پیش از توزیع کمک‌ها، از خلیل‌الرحمان حقانی اجازه می‌گیرند و سپس اقدام می‌کنند.
او افزود که فرماندهان محلی طالبان، از جمله استاندارهای این گروه، همواره تعدادی از بستگانشان را به‌عنوان نیازمندان به سازمان‌های مددرسان می‌فرستند تا کمک دریافت کنند، اما بسیاری از نیازمندان واقعی و آواره‌های جنگ، از دریافت کمک‌ها محروم‌اند.
این کارمند سازمان ملل متحد گفت حتی در مواردی فرماندهان طالبان، کارکنان سازمان‌های امدادرسان را تهدید می‌کنند و به همین دلیل، دستورهای آن‌ها در زمینه چگونگی توزیع کمک‌های بشردوستانه در همه شهرها عملی می‌شوند.
هرچند بیشتر کشورهای کمک‌کننده که مبلغ‌هایی را برای رسیدگی به زلزله‌زدگان در جنوب‌شرق افغانستان اختصاص دادند گفتند پول را در اختیار سازمان‌های معتبر امدادرسان قرار می‌دهند تا از سوءاستفاده رژیم طالبان دور بماند، اما این پول‌ها در نهایت به دستور طالبان و به‌ویژه تحت نظارت شبکه حقانی مصرف می‌شود.
سازمان ملل متحد برای رسیدگی به آسیب‌دیدگان زلزله در خوست و پکتیکا، ۱۱۰ میلیون دلار از دولت‌ها و سازمان‌های کمک‌کننده درخواست کرد و تاکنون ۴۴ میلیون دلار از مبلغ درخواستی این سازمان تامین شده است. سازمان ملل متحد تلاش می‌کند تا ۶۶ ملیون باقی‌مانده را نیز از دولت‌های کمک‌کننده دریافت کند. براساس آخرین ارزیابی سازمان ملل متحد که روز سه‌شنبه ۲۸ تیر، منتشر شد، ۸۰ تا ۹۰ درصد منازل ساکنان شهرستان‌های گیان در پکتیکا و برمل در خوست آسیب دیده‌اند و ساکنان این دو شهرستان، به غذا، سرپناه، دارو و آب آشامیدنی نیاز دارند. روز دوشنبه، سومین زلزله شهرستان گیان را لرزاند که بار دیگر، شماری از خانه‌ها آسیب دیدند و ۲۰ تن زخمی شدند. همچنین در چند روز گذشته، سرازیر شدن سیلاب در بخش‌هایی از پکتیکا، منابع آب آشامیدنی مردم را آلوده کرده و نگرانی از شیوع بیماری‌های گوناگون از جمله وبا افزایش یافته است.
در چنین وضعیتی، کنترل کامل کمک‌های بشردوستانه از جانب شبکه حقانی، می‌تواند به کنار گذاشته شدن نیازمندان از روند توزیع کمک‌ها و فاجعه انسانی در جنوب شرق افغانستان منجر شود.
