حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با وزیر خارجه عمان، خواهان آزادی یکی از حجاج ایرانی در جریان مراسم حج امسال در عربستان سعودی شد.

بر اساس گزارش‌ منابع داخلی ایران، یکی از حجاج ایرانی در روز «عید قربان»، تصویری از قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران را در زمینه‌ای از «کعبه» منتشر کرد. گفته می‌شود او پس از این اقدام بازداشت شده است. رسانه‌های نزدیک به سپاه، تبلیغات گسترده‌ای روی این خبر و بزرگنمایی بازداشت به دلیل نشان دادن تصویر سلیمانی انجام دادند. اما عربستان سعودی هنوز به‌طور رسمی دلیل این بازداشت را اعلام نکرده است. از سوی دیگر مقامات عربستان سعودی همواره تاکید کرده‌اند که حج جای اقدامات و شعارهای سیاسی نیست.

خبرگزاری رویترز در گزارش روز پنجشنبه ۲۷ مرداد، ضمن اشاره به درخواست وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، موضع‌گیری مجتبی ذوالنور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، را برجسته کرد.

مجتبی ذوالنور، روز پنجشنبه تهدید کرد که اگر مقام‌های عربستان سعودی، «حسن‌ نیت» نشان ندهند و ایرانی بازداشت‌شده در مکه را آزاد نکنند، حکومت ایران هم دست به اقدام متقابل می‌زند.

این عضو «کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس» ایران اشاره نکرد که منظور او از «اقدام متقابل» چیست. با این حال، طی سال‌‌های گذشته شمار زیادی از شهروندان خارجی یا ایرانیان دوتابعیتی در ایران به دلایل مختلف «امنیتی» بازداشت شده‌اند.

مقام‌های کشورهای غربی و مخالفان نظام جمهوری اسلامی، حکومت ایران را متهم می‌کنند که از بازداشت و محاکمه شهروندان خارجی، به‌عنوان یک «اهرم فشار» غیراخلاقی و شرم‌آور، برای پیشبرد سیاست «گروگان‌گیری» و «امتیاز‌گیری در مذاکرات» استفاده می‌کند.

یک روز قبل از گفت‌وگوی روز پنج‌شنبه وزرای خارجه ایران و عمان، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، اعلام کرد حکومت ایران آماده است فورا، برای بار دیگر، طرح «مبادله زندانیان» با دولت آمریکا را اجرا کند.

روابط دیپلماتیک تهران و ریاض، در دی‌‌ماه سال ۱۳۹۴ به‌دنبال حمله نیروهای وابسته به حکومت ایران به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در تهران و مشهد قطع شد.

در این بین، با میانجی‌گری عراق و عمان، گفت‌وگوهایی میان مقام‌های دو کشور در بغداد برگزار شده است، اما این گفت‌وگوها هنوز در سطح وزرا یا عادی‌سازی کامل روابط نیست.

دولت عمان پیشتر در آزادی شماری از شهروندان خارجی و ایرانیان دوتابعیتی بازداشت‌شده در ایران، از جمله موارد اخیر نازنین زاغری و انوشه آشوری به‌عنوان میانجی و واسطه نقش داشته است.