مقام‌های اقتصادی دولت ابراهیم رئیسی نارضایتی مردم ایران از حذف ارز ترجیحی و نحوه دهک‌بندی درآمدی را تایید کردند اما مدعی شدند که در آینده، بسیاری از مردم با این طرح دولت همراه خواهند شد.

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، یکی از همین مدیران اقتصادی است که به نارضایتی‌ مردم از برخی اقدام‌های اقتصادی دولت اعتراف می‌کند و می‌گوید که در بخش‌هایی نظیر «توزیع یارانه نقدی» ضعف‌هایی وجود دارد. خاندوزی اعتراض مردم به نحوه تعیین دهک‌های درآمدی در این طرح را یکی از «نقاط ضعف» آن برشمرد و وعده داد: «در تلاش‌ایم در ماه‌های آینده، [این نقص] به حداقل برسد.»

در طرحی که دولت از آن به عنوان «اصلاح یارانه‌ها» یا همان حذف ارز ترجیحی نام می‌برد، بسیاری از مردم به اینکه یارانه نقدی دریافت نکرده یا میزان دریافتی آن‌ها اندک است، اعتراض دارند. با گذشت سه ماه از اجرای این طرح، بیش از ۶۶ درصد مردم گفته‌اند که به این سیاست دید منفی دارند و بیش از ۸۸ درصد هم می‌گویند یارانه‌های نقدی پاسخگوی افزایش قیمت کالا و خدمات ناشی از این طرح نیست.

اجرای طرح حذف ارز ترجیحی از اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ به گرانی افسارگسیخته کالا و خدمات در ایران منجر شد و مردم را فقیرتر از قبل کرد. دولت سیزدهم این طرح را به بهانه مبارزه با «فساد و رانت» اجرا و بعد اعلام کرد که «اصلاح الگوی مصرف» از دیگر اهداف این طرح است.

احسان خاندوزی هم به‌تازگی به طور تلویحی اعتراف کرد که هدف از اجرای این طرح، افزایش تاب‌آوری اقتصادی جامعه ایران مقابل تحریم‌های بین‌المللی است.

او می‌گوید اگر وابستگی ایران به واردات کم شود و سفره مردم با هر دلار کوچک‌تر نشود و به دیگران وابسته نباشد، «آن وقت است که باید ببینیم چه کسی می‌تواند از طریق فشارهای تحریمی این‌قدر اقتصاد ایران را تحت فشار قرار دهد».

این اظهارات وزیر اقتصاد نشان می‌دهد دولت ابراهیم رئیسی در پس سیاست‌های اقتصادی انقباضی، دنبال وادار کردن مردم ایران به تاب آوردن در مقابل تحریم‌ها از طریق کاهش مصرف است.

فرماندهان سپاه و بسیاری از محافظه‌کاران زمانی که برجام در دولت حسن روحانی امضا شد، بارها به طور مستقیم و غیرمستقیم مردم را به دلیل تحمل نکردن سختی‌های ناشی از تحریم‌ها، عامل اصلی امضای این توافق‌ معرفی کردند؛ پس از به قدرت رسیدن ابراهیم رئیسی در ایران، به نظر می‌رسد مجموعه حاکمیت به این نتیجه رسیده که سختگیری اقتصادی بر مردم و سرکوب اعتراض‌‌های ناشی از آن در مقایسه با امتیاز‌دهی به غرب در مذاکرات هسته‌ای، سیاست بهتری است.

مذاکرات هسته‌ای در دولت سیزدهم به ایستگاه پایانی خود نزدیک شده است و مقام‌های جمهوری اسلامی از چهارشنبه‌شب در حال بررسی پاسخ اخیر آمریکا به شرایط آن‌ها در احیای این توافق‌نامه‌اند.

در کنار مذاکرات هسته‌ای، دولت سیزدهم سیاست نگاه به شرق، آفریقا و از همه مهم‌تر روسیه را در دستور کار خود قرار داده است. مقام‌های دولت سیزدهم که در اجرای این سیاست‌ها با علی خامنه‌ای کاملا همسویی دارند، امیدوارند با سیاست‌های انقباضی اقتصادی در داخل، گسترش روابط تجاری با شرق و آفریقا و کاهش وابستگی به واردات بتوانند بدون احیای برجام، کشور را اداره کنند.

این سیاست که در اوایل استقرار نظام جمهوری اسلامی در قالب شعار «نه شرقی و نه غربی» دنبال می‌شد، حالا فقط معطوف به شرق است و به سختگیری اقتصادی علیه مردم منجر شده است. ادامه این سیاست در داخل می‌تواند به حذف یارانه بنزین در ایران منجر شود؛ سیاستی که مقدمات اجرای آن از کیش و قشم آغاز شد و قرار است در آینده در سراسر ایران اجرا شود.